Ποια είναι τα λιπαρά που βλάπτουν τις αρθρώσεις μας

Η οστεοαρθρίτιδα είναι η συνηθέστερη μορφή αρθρίτιδας και προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μόνο στις ΗΠΑ οι πάσχοντες εκτιμάται πως φτάνουν τα 30 εκατομμύρια. Η πάθηση χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή εκφύλιση (φθορά) του χόνδρου, ο οποίος λειτουργεί σαν προστατευτικό μαξιλάρι για την άρθρωση. Όσο εκφυλίζεται ο χόνδρος, η άρθρωση πρήζεται, πονά και γίνεται άκαμπτη. Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε άρθρωση του σώματος, είναι όμως συχνότερη στα γόνατα, στα ισχία, στα χέρια και στη σπονδυλική στήλη.

Γνωστοί παράγοντες για την οστεοαρθρίτιδα είναι η προχωρημένη ηλικία, το φύλο (είναι συχνότερη στις γυναίκες), η παχυσαρκία (λόγω της αυξημένης καταπόνησης των αρθρώσεων από το υπερβολικό σωματικό βάρος) το ιστορικό τραυματισμών και οι εκ γενετής δυσμορφίες των οστών.

Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, τα οποία δημοσιεύονται αναλυτικά στην επιθεώρηση Scientific Reports, πέρα από τα παραπάνω παίζει ρόλο και η διατροφή στην εκδήλωση της οστεοαρθρίτιδας. Συγκεκριμένα, τα κορεσμένα λιπαρά που βρίσκονται στα ζωικά προϊόντα και στο πρόχειρο φαγητό συνδέονται με την ταχύτερη φθορά των αρθρώσεων και συνεπώς με αυξημένο κίνδυνο για οστεοαρθρίτιδα.

Οι ερευνητές, από το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ (QUT) και το Πανεπιστήμιο του Νότιου Κουίνσλαντ (USQ) με επικεφαλής τον καθηγητή Γιν Χιάο του πρώτου, εξέτασαν ποιο ρόλο παίζουν στην εκδήλωση της οστεοαρθρίτιδας τα κορεσμένα λιπαρά οξέα σε συνδυασμό με απλούς υδατάνθρακες, δύο συστατικά που απαντώνται συχνά μαζί σε ανθυγιεινές τροφές (junk food). Η νέα μελέτη βασίστηκε σε παλαιότερα ευρήματα του Χιάο, τα οποία είχαν υποδείξει ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες και τα φάρμακα ενάντια στη χοληστερόλη είναι δυνατό να επιβραδύνουν τις βλάβες που προκαλούνται στις αρθρώσεις από τα λιπαρά οξέα που βρίσκονται σε τροφές όπως το βούτυρο και το φοινικέλαιο.

«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι η οστεοαρθρίτιδα δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της φυσιολογικής φθοράς που επέρχεται στις αρθρώσεις με την ηλικία και τη χρήση αλλά εμπλέκεται σε σημαντικό βαθμό και η διατροφή» αναφέρει ο Χιάο.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, μια διατροφή που περιλαμβάνει κορεσμένα λιπαρά και απλούς υδατάνθρακες σε ποσοστό 20% «οδηγεί σε οστεοαρθριτικές μεταβολές στα γόνατα». Οι απλοί υδατάνθρακες βρίσκονται σε τρόφιμα όπως γλυκά, αρτοποιήματα, αναψυκτικά, δημητριακά πρωινού και έτοιμους χυμούς φρούτων και είναι πιο φτωχά σε διατροφική αξία σε σύγκριση με τους σύνθετους, όπως αυτοί που βρίσκονται στα προϊόντα ολικής άλεσης, στα όσπρια και στο μπρόκολο.

«Τα αποθέματα κορεσμένων λιπαρών οξέων στον χόνδρο αλλάζουν τον μεταβολισμό του και τον αποδυναμώνουν, καθιστώντας τον πιο επιρρεπή σε βλάβες. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει στον οστεοαρθριτικό πόνο λόγω απώλειας της προστατευτικής λειτουργίας του χρόνδρου» εξηγεί ο ο Χιάο, συμπληρώνοντας πως παρατηρήθηκαν επίσης μεταβολές στο οστό κάτω από τον χόνδρο λόγω της διατροφής με πολλά κορεσμένα λιπαρά.

Η λύση βρίσκεται στο κοκοφοινικέλαιο
Η αντικατάσταση των ζωικών λιπαρών με λαυρικό οξύ, το οποίο ανήκει επίσης στην κατηγορία των κορεσμένων λιπαρών οξέων και βρίσκεται κυρίως στο κοκοφοινικέλαιο, οδήγησε σε αποτελέσματα ακριβώς αντίθετα στην υγεία των αρθρώσεων. «Όταν τα ζωικά λιπαρά αντικαταστάθηκαν με λαυρικό οξύ παρατηρήθηκε μειωμένη φθορά του χόνδρου, επομένως το συγκεκριμένο λιπαρό οξύ φαίνεται πως έχει προστατευτική επίδραση» αναφέρει ο Σουντέρ Σεκάρ, διδακτορικός φοιτητής που συμμετείχε στη μελέτη.