Γόρης Γρηγοριάδης: Ο μύστης των αρχαίων τελετών

 

Με τον πυθαγόρειο Γόρη Γρηγοριάδη μπορείς να συζητήσεις για πολλά θέματα. Εκείνο το απόγευμα, επ’ ευκαιρία του ερχομού της άνοιξης, χτύπησα την παλιά ξύλινη πόρτα του σπιτιού του, εκεί κοντά στην Αγίου Αντρέου, στη Λεμεσό, με πρόθεση να συζητήσουμε για τις αρχαιοελληνικές τελετές που οργανώνει εδώ και 25 περίπου χρόνια, τέσσερις φορές τον χρόνο, στις ισημερίες και τα ηλιοστάσια.

Ανάμενα να μιλούσε για τις φρέσκιες εντυπώσεις του από το χάραμα πάνω στην ακρόπολη της Αμαθούντας, για τον αναδυόμενο από τη θάλασσα ήλιο που σηματοδοτεί απέναντι στους μύστες του «θιάσου» του τον ερχομό της άνοιξης. Αντ’ αυτού, η δωρική του φωνή είχε το παράπονο του τελευταίου χρησμού της Πυθίας. Όχι γιατί επικράτησε ο χριστιανισμός, αλλά η άρνηση από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

 

Πότε ήταν η τελευταία φορά που φορέσατε την αρχαιοελληνική στολή σας;

Πέρσι έγινε μία ωραία τελετουργία την ημέρα του Κατακλυσμού που συνέπεσε να ήταν παραμονή του Θερινού Ηλιοστασίου. Τότε όσοι λάμβαναν μέρος στις εκδηλώσεις αυτές. Γύρω στα 100 άτομα ήρθαν εδώ στο σπίτι μου, έβαλαν τις στολές τους και με πομπή, με μουσική, προχωρήσαμε και πήγαμε στο θέατρο στην παραλιακή Επίχωση, όπου μας περίμενε πλήθος κόσμου. Στην όλη τελετή, αφού ακούστηκαν αρχαίες απαγγελίες και ύμνοι, έγινε μια μικρή πορεία από το σημείο που τελειώνει η Επίχωση προς το πρώτο κομμάτι που είναι η θάλασσα. Τότε ομάδα γυναικών κατέβηκαν στη θάλασσα και αφού έριξαν τελετουργικά φρεσκοφυτεμένο σιτάρι, μπήκαν στο νερό για κατάτμηση, όπου ακριβώς έγινε η μεγάλη εκείνη ευκαιριακή  κατάτμηση για καθαρμό από τις γυναίκες της αρχαίας Αμαθούντας.



Φέτος, το πρωί της 21ης Μαρτίου, στην εαρινή ισημερία, δεν ανεβήκατε στον λόφο της αρχαίας Αμαθούντας;

Για να είμαι ειλικρινής λέω ότι έχω σταματήσει τις εκδηλώσεις αυτές εδώ και τρία χρόνια.



Και ο λόγος;

Διότι η απογοήτευση που δέχτηκα, τόσο από τοπικές αρχές όσο και από το Τμήμα Αρχαιοτήτων, που ουδέποτε μπήκαν στον κόπο να δουν τι γίνεται εκτός από τα δικά τους στερεότυπα πράγματα, ήταν μεγάλη. Εμείς διαιωνίζουμε μία συνέχεια, την οποία χρωστούμε στους νεοεισερχόμενους δικούς μας απογόνους, που θα πρέπει να γνωρίζουν όσο γίνεται πιο ζωντανά το μεγάλο, δικό μας ιστορικό παρελθόν.



Δηλαδή κάποιοι ενοχλήθηκαν από τις τελετές που οργανώνατε εκεί;

Πιστεύω ότι κάποιοι ενοχλήθηκαν. Μεγάλο μέρος είχαν θρησκευτική, να την πω,  τοποθέτηση, ότι δηλαδή μιλούμε για αρχαία θρησκεία. Αν και τα πρώτα χρόνια είχαμε μια ωραία ανταπόκριση και φιλοξενία από τις τοπικές αρχές, πράγμα το οποίο μας έδινε μία ενθάρρυνση να προχωρήσουμε, στο τέλος βρήκαμε αλυσίδες να μας κλείνουν τον δρόμο για εύκολη ανάβαση πολλών ανθρώπων που ήθελαν να ανεβαίνουν με ένα αυτοκίνητο. Όμως αυτό δεν ήταν και η μοναδική αιτία αποχής. Είχαμε περιπτώσεις, ακόμη και στον ναό του Απόλλωνα Υλάτη, όπου με κάποιους φύλακες παραλίγο να έρθουμε στα χέρια διότι όταν έβλεπαν «αρχαίους» εκεί ντυμένους σου λέγανε: «Ποιοι εν τούτοι που ενάρτουν δαμαί, τζιαι με ποιο δικαίωμα;». Και ζητούσαμε παρέμβαση του υπεύθυνου του επαρχιακού γραφείου του Τμήματος Αρχαιοτήτων για να επιτραπεί η είσοδός μας στα ιερά τα οποία θα αναβαθμίζαμε με τις εκάστοτε εκδηλώσεις μας, όμως χωρίς αποτέλεσμα.



Όντως, οι τελετές που οργανώνετε έχουν λατρευτικό χαρακτήρα;

Λατρευτικές υπό μορφή αναπαράστασης, διότι, όπως και να θέλουμε να το κάνουμε το πράγμα, δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε κι αυτοί που πιστεύουν στο δωδεκάθεο σήμερα. Το δωδεκάθεο άφησε μία τοποχρονική σφραγίδα;  Ναι. έδωσε ένα κληροδότημα για αιώνες; Ναι. Αλλά δεν μπορεί να συνεχιστεί.







 

Σήμερα όμως κάποιοι καπηλεύονται τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Ναι, το ξέρω και πιστεύω ότι πλανώνται οικτρά. Πρέπει να αφήσουμε την περίοδο την τοποχρονική  του δωδεκαθέου και να αγγίξουμε την ουσία μέσα από μία υπέροχη παρουσία ενός Πυθαγόρα.



Μιλήστε μας για την αντίληψή σας περί Θεού. Πώς βλέπετε το χριστιανισμό;

Ο Χριστός κατ’ εμένα, και παρακαλώ αν θέλεις αυτό να το τονίσουμε, ήταν ένας θεόπνευστος, ένας κυρίαρχος εκφραστής του θείου λόγου, όπως και ο Πυθαγόρας ο Σάμιος. Αυτοί ανήκαν στον πανθεϊσμό. Και φέρνω δύο παραδείγματα.  Ο Πυθαγόρας έλεγε «εν το παν», τα πάντα είναι ένα, από το απειροελάχιστο - κι αυτό θέλω να τονιστεί -  του μικρόκοσμου, το οποίο αγγίζει το πολυδιάστατο του μακρόκοσμου. Και παίρνω τώρα μια προσευχή η οποία είναι πολύ αγαπητή στους σύγχρονους χριστιανούς, το «Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Τι είναι αυτό το πράγμα; Ο Θεός είναι όλα, εν το παν, είναι ένα πράγμα. Ο Πυθαγόρας το είπε πρώτος 500 χρόνια πριν. Ο Χριστός μέσα στην προσευχή αυτή ολοκληρώνεται, έρχεται ακριβώς το σημαντικό σημείο: «Ο Πανταχού παρών και τα πάντα πληρών!». Αυτά είναι τα δικά μου πιστεύω ως προς το θέμα θρησκεία. Και το εννοώ στην κυριολεξία αυτό το πράγμα.



 

Κάθε φορά που φοράτε την αρχαιοελληνική σας στολή πώς νιώθετε;

Πιστεύω πως ταυτίζομαι πάρα πολύ. Και λέω ότι έχω μια διαχρονική συγγένεια, πιστεύω πολύ μεγάλη, όπως και η μεγάλη μου αγάπη για τον μεγάλο, δικό μας πολιτισμό. Δεν λέω «αρχαίο πολιτισμό», αλλά τον πολιτισμό που διαιωνίζεται μέσα από την αγάπη τη δική μας, γιατί ο κυπριακός πολιτισμός δεν έχει να υστερήσει σε τίποτα από τους άλλους μεγάλους πολιτισμούς. Αυτό το αναφέρουν άλλοι, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα.



Φαντάζομαι στις δημόσιες τελετές σας αρκετός κόσμος τυχαίνει να ξενίζεται.

Βέβαια. Αρκετοί όμως με ακολούθησαν και με ακολουθούν.



Και ο αριθμός των ατόμων που σας συνοδεύουν κάθε φορά;

Εξαρτάται. Υπάρχουν φορές που έρχονται δεκαπέντε, άλλες φορές διακόσιοι.



Τέλος, θα μου επιτρέψετε να σας φωτογραφήσω με την αρχαιοελληνική σας στολή;

Αυτό δεν γίνεται αυτή τη στιγμή. Προτιμώ να σου δώσω μια από τις φωτογραφίες μου. Περίμενε όμως να ανοίξει ο καιρός, να μαυρίσει το δέρμα μου και το συζητάμε ξανά (γέλια).



Ο Γόρης Γρηγοριάδης, που είναι επίσης ζωγράφος, στην οικία του, ανάμεσα σε δύο έργα του: την προσωπογραφία του ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη (πρόσφατος πίνακας) και τον πίνακα της 9^ης Ιουλίου (ολοκληρώθηκε πριν από 45 χρόνια).