Η επαναφορά της Ευρώπης

Ο καουμπόικος τρόπος με τον οποίο ξηγήθηκε στις ευρωπαϊκές ηγεσίες για την Ουκρανία (και όχι μόνο) ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, εξάλειψε τις όποιες αυταπάτες. Η Ευρώπη είναι μόνη, σε έναν ολοένα και πιο επικίνδυνο κόσμο. Οι αποφάσεις της Γερμανίας για εξοπλισμό και επενδύσεις σε υποδομές αλλά και η χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και οι επιπρόσθετες δαπάνες 150 δισ. ευρώ για την άμυνα είναι η απάντηση στο «αντίο» των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Τώρα, αν θα προλάβει η γηραιά ήπειρος να σταθεί στα πόδια της πριν τη σπρώξουν να πέσει, αυτό θα διαπιστωθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια. Για την ώρα ωστόσο, οι αγορές στοιχηματίζουν υπέρ της και το ίδιο θα έκανα και εγώ αν έπρεπε να διαλέξω.

Η Ευρώπη έχει όλα τα φόντα να σταθεί στα πόδια της. Έχει βιομηχανία και πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, τεχνολογία και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά και ισχυρή παράδοση διακυβέρνησης και διπλωματίας. Μην βλέπετε που τα μέλη της μοιάζουν σκιές του τι ήταν τους προηγούμενους αιώνες. Κυβέρνησαν τον πλανήτη και αν δεν μπορούν να το ξανακάνουν, τουλάχιστον μπορούν να μην γίνουν ρωσική αποικία. Ναι, δεν υπάρχουν οι στιβαρές ηγεσίες με το πολιτικό εκτόπισμα που είχαν κάποτε και, ναι, πολλά κράτη μοιάζουν με «ακυβέρνητα καράβια». Τις ηγεσίες ωστόσο και το πολιτικό κεφάλαιο θα τα φτιάξουν οι συνθήκες. Για την ώρα τις φτιάχνει ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο ένας με τα καουμποϊλίκια του και ο άλλος με τις τσαρικές του φαντασιώσεις. Ή, αν προτιμάτε, με την απουσία τους οι ΗΠΑ και την παρουσία της η Ρωσία.

Τώρα, όσοι πιστεύουν πως ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ή ο Βρετανός Πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ είναι «γεράκια του πολέμου» και αγαπούν λιγότερο την ειρήνη από τον Τραμπ και τον Πούτιν είναι γελασμένοι. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν όλοι οι Ευρωπαίοι είναι αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Αντίθετα, θέλουν πρόσβαση στις ενεργειακές πηγές και μερίδιο στον πλούτο της χώρας. Δεν είναι μόνο τη Λεμεσό που «έκτισαν» οι Ρώσοι, είναι και το Λονδίνο, το Άμστερνταμ και το Βερολίνο. Και για αυτό ίσως και ήταν διατεθειμένοι να συγχωρέσουν πολλά από όσα έκανε ο Πούτιν. Ξέρουν, ωστόσο, πως αν η Ουκρανία οδηγηθεί σε ταπεινωτική ήττα, ο πόλεμος φεύγει από το Κίεβο και πολύ πιθανόν πάει Βαρσοβία, Ταλίν ή/και Βουκουρέστι. Η ευρωπαϊκή ανάγνωση των γεγονότων είναι πως οι όποιες αυτοκρατορικές βλέψεις του Πούτιν θα πρέπει να τελειώσουν στην Ουκρανία και πως η χώρα αυτή είναι η παραμεθόριος της Ευρώπης απέναντι σε αυτό που οι ίδιοι ερμηνεύουν ως ad hoc συμμαχία αυταρχικών καθεστώτων. Μια συμμαχία που περιλαμβάνει εκτός από τη Ρωσία και τη Βόρεια Κορέα και την ίδια την Κίνα.

Είναι για αυτό που οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι να τινάξουν την «μπάγκα» στον αέρα, να προχωρήσουν με εξοπλισμούς και υποδομές και να αφήσουν την καλοπέρασή τους στην άκρη. Να αφήσουν το φθηνό φυσικό αέριο της Ρωσίας και τα εύκολα λεφτά των ολιγαρχών. Αν χρειαστεί, θα αφήσουν πίσω και τις φθηνές εισαγωγές από την Κίνα, ακόμη και τώρα, σε συνθήκες υψηλού πληθωρισμού. Όλα αυτά βέβαια συνεπάγονται κοινωνικό κόστος. Ακριβότερη ενέργεια, λιγότερες ξένες (ρωσικές και κινεζικές) επενδύσεις. Ακριβότερο και μεγαλύτερο δημόσιο χρέος αλλά και ακριβότερες τιμές για τους καταναλωτές. Δυστυχώς, συνεπάγεται και λιγότερα χρήματα για κοινωνικό κράτος. Εδώ είναι που θα δοκιμαστούν και οι ηγεσίες των κρατών-μελών της Ένωσης. Στο πώς με λιγότερα μπορούν να καταφέρουν περισσότερα για τις κοινωνίες τους. Ήδη, οι πιο λαϊκίστικες ηγεσίες, όπως της Ουγγαρίας, δεν δείχνουν πρόθυμες να ρισκάρουν τη δημοφιλία τους. Ρισκάρουν ωστόσο την ασφάλεια της χώρας τους και όχι μόνο τη φιλελεύθερη δημοκρατία στην οποία ούτως ή αλλιώς δεν συμπαθούν. Σε αυτό το πλαίσιο είναι που κινούμαστε ήδη και με αυτά τα δεδομένα είναι που και η Κύπρος θα πρέπει να προσαρμοστεί. Καλό είναι να ξέρουμε το πλαίσιο τριγύρω μας και να μην έχουμε αυταπάτες ή να λειτουργούμε όπως θα θέλαμε να είναι τα πράγματα. Σε αυτό θα κριθεί αν θα είμαστε μέρος της επαναφοράς της Ευρώπης ή αν αποτελούμε ήδη σύντομο μέρος της ιστορίας της. Καλή μας τύχη!