Σαν μια κομμένη ταινία

Αν καθίσουμε ξυπόλυτοι στην άμμο στην ακροθαλασσιά, θα κοιτάζουμε τη θάλασσα, όχι ο ένας τον άλλο. Τα κύματα θα χτυπούν εμάς και εμείς θα χτυπάμε τα κύματα. Τι σκέφτεται, τι σκέφτομαι. Μια κομμένη ταινία. Πότε βουλιάζει από εκεί, πότε βγαίνει από εδώ. Οι παλιές εποχές συνδέονται με τις νέες και οι νέες εποχές συνδέονται με τις παλιές. Υπάρχουν πράγματα για τα οποία μετανιώνω και δεν θα τα έκανα ποτέ ξανά. Γεύτηκα την αδιαφορία για τον θάνατο, όταν χαράζαμε σε χοντρούς κορμούς δέντρων μια καρδιά τρυπημένη με βέλος. Γεύτηκα και την αγωνία του θανάτου. Πάντα μου έδινε μεγάλη απόλαυση η παραβίαση των κοινωνικών νόμων που έθεταν οι Αρχές. Γι’ αυτό τον λόγο σε ηλικία δεκαεφτά χρόνων λέγαμε επαναστατικά τραγούδια ένα βράδυ μαζί με έναν φίλο μου καθισμένοι σε ένα παγκάκι στο πεζοδρόμιο που βρισκόταν απέναντι από τον αστυνομικό σταθμό του Σαραγιού.

Φοβούνται

Θα φοβηθούν

Να φοβούνται

Ερχόμαστε…

Θα έρθουμε…

Είναι κοντά…

Ποιος, πού, τι κάνει

Τα ξέρουμε όλα

Θα τα ξέρουμε

Είναι κοντά…

Ένας αστυνομικός που το άκουσε αυτό βγήκε από την πόρτα του σταθμού. «Άντε ρε παιδιά, φύγετε απ’ εδώ», μας είπε. Τι είναι αυτό, δεν πήρε στα σοβαρά τα «τρελά» παιδιά; Όμως, σοβαρολογούσαμε πολύ. Τη λέξη «τρελοί» μας την είχε κολλήσει ένας από τους διευθυντές της εποχής, όταν βγήκα στη σκηνή της ποιητικής βραδιάς στο σινεμά και είπα «τώρα θα ακούσετε ποιήματα από τον μεγάλο ποιητή της πατρίδας και τους έθνους, Ναζίμ Χικμέτ».

Μας χτυπούν τα κύματα στην ακροθαλασσιά και εμείς χτυπάμε τα κύματα. Θυμάμαι και τον Ορχάν Βελί, ο οποίος είπε ότι «αφρίζουν που δεν είναι ντροπή οι μοιχείες τους με τους ανθρώπους». Και μια καλοκαιρινή βραδιά στο Σότσι. Στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Οι στρατιωτικοί προβολείς φωτίζουν και τη θάλασσα και το πρόσωπό μας. Ο Γερμανός φίλος μου, ο οποίος λέει ότι τον απατά η ερωμένη του, λέει ότι «όμως εγώ την αγαπώ πολύ». Δεν υπάρχει λογική στην αγάπη. Όμως, πάλι είναι η επανάσταση των επαναστάσεων. Πώς ερωτεύεται ο άνθρωπος; Μήπως υπάρχει ένας παλμός; Δεν υπάρχει και η έννοια του καλού στον έρωτα. Αν ήταν έτσι, όλοι θα ερωτεύονταν τους καλούς και τους καλόκαρδους. Και δεν θα βρισκόταν έστω και μια γυναίκα που να αγαπά τον Τζενγκίζ Χαν ή τον Χίτλερ για παράδειγμα. Καμία δεν θα ερωτευόταν τον Καίσαρα και τον Ναπολέοντα. Όμως, σε αυτό τον κόσμο υπάρχουν πολλοί που είναι ερωτευμένοι με τυράννους. Αμέτρητα ήταν τα ερωτικά γράμματα προς τον Μπρέιβικ, ο οποίος σκότωσε 77 άτομα στη Νορβηγία. Έσπασε ρεκόρ με τα ερωτικά γράμματα που πήρε ο ηγέτης του τάγματος των Μάνσον, ο οποίος σκότωσε την εννιά μηνών έγκυο ηθοποιό Σάρον Τέιτ, σύζυγο του γνωστού σκηνοθέτη Ρόμαν Πολάνσκι. Και παντρεύτηκε στη φυλακή με κάποια από αυτές. Στον έρωτα είναι νεκρή και η λογική και το καλό. Δεν έχει απολύτως καμία σημασία η συμπεριφορά σου έναντι των άλλων ανθρώπων! Βεβαίως υπάρχουν και κάποιοι που τη θεωρούν σημαντική, όμως δεν αναφέρομαι σε αυτούς. Ένα νεαρό κορίτσι έλεγε «σύντομα θα παντρευτώ, επιτέλους βρήκα αυτόν που έψαχνα, έχει μόνο ένα κουσούρι». «Τι είναι αυτό;», τη ρώτησα. «Είναι οπαδός του Ντενκτάς», μου είπε.

Η περασμένη μας ζωή είναι σαν μια ταινία. Κομμένη. Και τα πράγματα που μένουν πιο πολύ στο μυαλό είναι τα άσχετα πράγματα για τα οποία μετανιώνουμε και ντρεπόμαστε. Λέει το εξής ο Άγγλος ποιητής Λόρδος Μπάιρον: «Η ανάμνηση των γλυκών πραγμάτων δεν κάνει ευτυχισμένο τον άνθρωπο όσο εκείνη την ημέρα, όμως η ανάμνηση του πόνου πάλι τον θλίβει όσο εκείνη την ημέρα». Ο Μπάιρον είχε πάει στα ελληνικά βουνά για να πολεμήσει κατά των Οθωμανών. Και αρρώστησε και πέθανε σε εκείνα τα βουνά. Αυτό είναι που έλεγε ο Γιαχιά Κεμάλ: «Υπήρχε στην καρδιά μου μια μελαγχολία που έθλιβε τον Μπάιρον». Ιδού, περνάει ξαφνικά και αυτό από την κομμένη ταινία. Ξαφνικά περνάει ένας φίλος μου από το δημοτικό σχολείο για τον οποίο είμαι περίεργος πού βρίσκεται τώρα. Ύστερα ένα Σοκάκι Κουρού Τσεσμέ. Ένας μανάβης στο παντοπωλείο, ο οποίος μόλις έβλεπε μια σεξουαλική σκηνή σε ταινία στο σινεμά έλεγε, «μα τι έχει μωρέ;» Ο πρώτος νεκρός φίλος μου, ο Γκιράι, τον οποίο είδα στο νεκροτομείο όταν ήμουν στο λύκειο. Το γλυκό κορίτσι η Αρμένισσα με τα πράσινα μάτια, το οποίο με έκανε να γελάσω στο Μπακού το 1969 όταν μου είπε «εγώ είμαι Αρμένισσα, εσύ είσαι Τούρκος, δεν μπορούμε να παντρευτούμε». Ο άνδρας, ο οποίος βγήκε πάνω σε μια στέγη στον μαχαλά του Ταντή ένα βράδυ και ξεσήκωσε τη γειτονιά στο πόδι λέγοντας «κάνουν έφοδο στην γειτονιά οι Ελληνοκύπριοι» και οι χασάπηδες, οι οποίοι μετά από αυτό έτρεξαν προς εκείνη την κατεύθυνση αρπάζοντας τα μαχαίρια τους. Κομμένα. Τα πάντα κομμένα. Όπως κανένας συγγραφέας δεν μπορεί να γράψει όλα όσα σκέφτεται, έτσι και εγώ δεν μπορώ να τα γράψω.

Καθίσαμε στην άμμο στην ακροθαλασσιά. Κοιτάμε τη θάλασσα. Όχι ο ένας τον άλλο. Ούτε εκείνη ξέρει τι σκέφτομαι, ούτε εγώ ξέρω τι σκέφτεται.