Αδικημένη κατηγορία παιδιών (Β΄ μέρος)

Έχω ασχοληθεί παλαιότερα με το θέμα των παιδιών που δεν μπορούν να λειτουργήσουν φυσιολογικά μέσα στο αναλυτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στα σχολεία μας. Επανέρχομαι σήμερα στο ίδιο θέμα μετά την εξαγγελία της Υπουργού Παιδείας για το συμπεριληπτικό σχολείο που ουσιαστικά ισούται με το ανθρώπινο και δημοκρατικό σχολείο με τη διαφορά ότι ο όρος συμπεριληπτικό καλύπτει πλήρως το θέμα μας. Στο Α΄ μέρος ασχοληθήκαμε γενικά με τα προβλήματα των μη προνομιούχων παιδιών ρίχνοντάς τους στο «πυρ το εξώτερον» επειδή δεν μπορούν να λειτουργήσουν φυσιολογικά μέσα στο αναλυτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται στα σχολεία μας και πράγματι αδυνατούν να παρακολουθήσουν τη διδασκαλία ενός μαθήματος με τον «φυσιολογικό» τρόπο που την εννοούμε.

Σήμερα θα ασχοληθούμε με λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν αυτά τα παιδιά να βελτιωθούν και να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους. Πόσο αληθινά πράγματι είναι τα λόγια του David Holbrook και πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν αυτά τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δουλέψουν με ένα ειδικό πρόγραμμα που θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες τους. Θα τους έδινε χωρίς αμφιβολία τη δυνατότητα να αναπτύξουν το κρυμμένο δυναμικό τους μέσα σε ατμόσφαιρα αγάπης και σεβασμού της προσωπικότητάς τους, που σίγουρα θα καθιέρωνε υπέροχη σχέση με τους καθηγητές τους, των οποίων την απογοήτευση θα διαδεχόταν η ελπίδα και οι καλές προσδοκίες για καλύτερη και ουσιαστικότερη εκπαίδευση αυτών των περιθωριοποιημένων παιδιών. Δεν θα ήταν καλύτερα γι’ αυτά τα παιδιά αν, στην περίπτωσή μας, το μάθημα των ελληνικών δεν θεωρείτο σαν μάθημα «διδασκόμενο» αλλά προσεγγίζετο μέσα από ειδικά θέματα που θα ανταποκρίνονταν στις ανάγκες των παιδιών που θα μπορούσαν να τα βοηθήσουν να βελτιωθούν σε πολλά άλλα μαθήματα.

Ένα καλό μελετημένο κείμενο για το κυνήγι, για παράδειγμα, θα μπορούσε να περιέχει αριθμητική μορφολογία εδάφους, χλωρίδα, πανίδα, ζωολογία κ.ά., και με αυτό τον τρόπο θα βοηθήσει τον μαθητή στην έκφραση και απόκτηση άλλων χρήσιμων εγκυκλοπαιδικών γνώσεων, χωρίς το άγχος που επιβάλλει το αναλυτικό πρόγραμμα, διαχωρίζοντας επίσημα αυτά τα μαθήματα. Γνωρίζοντας την αδυναμία αυτών των παιδιών για ποδόσφαιρο θα μπορούσαμε να τους παρουσιάσουμε ιστοριούλες με ήρωα το ίνδαλμά τους που θα μπορούσε να συνδυαστεί με το μάθημα της γεωγραφίας και θα βοηθούσε τα παιδιά να μάθουν για τη ζωή στη Μάλτα για παράδειγμα, όταν ο ήρωάς τους μετέβη με την Εθνική Κύπρου για έναν αγώνα. Με αυτό τον τρόπο αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να εκπαιδευτούν σφαιρικά χωρίς τη βοήθεια των «διδασκομένων μαθημάτων» και θα μπορούσαν να βελτιώσουν την αυτοέκφρασή τους, τη γνώση τους για το περιβάλλον και τον κόσμο τους, καθώς και τους διάφορους τρόπους συμπεριφοράς τους με τη βοήθεια και των άλλων θεμάτων που συνήθως αγαπιούνται από αυτά τα παιδιά όπως η γυμναστική, η τέχνη, ο χορός, η μουσική, ο σχεδιασμός και η τεχνολογία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε πιστεύω να περηφανευτούμε ότι δώσαμε στην κοινωνία ικανούς πολίτες να λειτουργήσουν, παρόλες τις αδυναμίες τους στις «διανοητικές εργασίες». Βεβαίως τα πιο πάνω έχουν δοθεί ως απλά παραδείγματα για να μπορέσει ο αναγνώστης να κατανοήσει σε βασικές γραμμές πιθανούς τρόπους βοήθειας αυτών των παιδιών.

Είναι καιρός να δούμε με πολλή προσοχή το θέμα αυτό των παιδιών της συγκεκριμένης κατηγορίας που αναφερόμαστε και που δυστυχώς βρίσκονται κατά εκατοντάδες στα σχολεία μας και ας το αρνιόμαστε φανερά, για να μπορέσουμε να τους δώσουμε ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Σίγουρα το αξίζουν γιατί είναι άνθρωποι με ευαισθησίες, με χαρίσματα και ικανότητες όπως όλοι μας. Οι ίσες ευκαιρίες πρέπει επιτέλους να είναι ίσες για όλους και όχι λιγότερο ίσες για μερικούς.

* Πρώην επιθεωρητή και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού