Να καθοριστούν θητείες και για τους τέσσερις ανεξάρτητους αξιωματούχους

Oι ανακοινώσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη για θεσμικές αλλαγές στη λειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας παραμένουν πολύ γενικές και αόριστες. Σήμερα, προσφέρεται μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Εκτελεστική Εξουσία να προχωρήσει σε θεσμικές αλλαγές για τους τέσσερις ανεξάρτητους κρατικούς αξιωματούχους, με απώτερο στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της δημόσιας λογοδοσίας. Η θέση του Γενικού Ελεγκτή κενώθηκε, ενώ αφυπηρετεί σε δυο χρόνια ο Γενικός Εισαγγελέας. Οι θεσμικές αλλαγές για να εφαρμοστούν προϋποθέτουν τη σύμφωνη γνώμη της Βουλής. Επιβάλλεται, λοιπόν, Εκτελεστική και Νομοθετική Εξουσία να βρουν τη μέγιστη κοινή συνισταμένη που θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού κράτους δικαίου, το οποίο θα μπορεί, επιτέλους, να τιμωρεί τους πρωταγωνιστές των μεγάλων σκανδάλων και τα λαμόγια του λευκού κολάρου που είναι βουτηγμένα ώς τον λαιμό στη διαφθορά. Τι πρέπει να γίνει;

1 Να τερματιστεί με νομοθετική ρύθμιση το ανέλεγκτο του Γενικού Εισαγγελέα και του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα.

Απαιτούμε διαφάνεια και δημόσια λογοδοσία από όλους τους κατέχοντες εξουσία. Και οι δυο επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας θα πρέπει να λογοδοτούν δημόσια για πράξεις και ενέργειές τους και, ναι, απαιτείται περισσότερη διαφάνεια στο θέμα των αναστολών ποινικών διώξεων για να προλαμβάνονται περιπτώσεις διαπλοκής και διαφθοράς. Η κοινωνία δεν αποδέχεται, πλέον, αναιτιολόγητες αποφάσεις που επικαλούνται γενικά και αόριστα το δημόσιο συμφέρον, το οποίο θα πρέπει να προσδιορίζεται και να δικαιολογείται. Παράλληλα, αναμένουμε από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να υλοποιήσει, το συντομότερο, την προεκλογική δέσμευσή του για διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και, συγκεκριμένα, του ρόλου του νομικού συμβούλου του κράτους από εκείνον του δημόσιου κατήγορου, που ενίοτε έρχονται σε σύγκρουση. Εξάλλου, η ρύθμιση αυτή αποτελεί και απαίτηση της Επιτροπής των Κρατών- Μελών ενάντια στη Διαφθορά του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO).

2 Η Βουλή να ψηφίσει το νομοσχέδιο που αραχνιάζει στη Βουλή, από τον Μάιο του 2023, για την αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας.

Το νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «ο περί Νομικής Υπηρεσίας Νόμος του 2023» και δίνει την εξουσία στο Εισαγγελικό Συμβούλιο, που συστήνεται με πρόεδρο τον Γενικό Εισαγγελέα, να προσλαμβάνει, να αξιολογεί και να απολύει το προσωπικό της Νομικής Υπηρεσίας χωρίς καμία εμπλοκή της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας με τις γνωστές χρονοβόρες διαδικασίες που ακολουθεί, διά νόμου. Με το εν λόγω νομοσχέδιο επιτυγχάνεται και η οικονομική ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας και των λειτουργών της, οι οποίοι εξομοιώνονται, κατά το δυνατό, με τους δικαστικούς λειτουργούς προς περαιτέρω ενίσχυση του εχέγγυου της πραγματικής αμεροληψίας των λειτουργών αυτών. Δέον να σημειωθεί ότι η ενίσχυση του γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα και η δημοσιονομική ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας περιλαμβάνονται, επίσης, στις συστάσεις της GRECO που θα πρέπει να υλοποιήσει η Κυπριακή Δημοκρατία.

3 Επιβάλλεται ο καθορισμός θητειών για τους τέσσερις ανεξάρτητους κρατικούς αξιωματούχους. Το να βρίσκεται κανείς σε μια καρέκλα με τεράστιες εξουσίες για 15, 20 ή και 30 χρόνια σαφώς και δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των καιρών μας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Σάββα Αγγελίδη, ο οποίος διορίστηκε σε ηλικία 46 χρονών στη θέση του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα. Με βάση τα ισχύοντα, θα παραμείνει στη θέση του, αν το επιθυμεί, ώς την ημερομηνία αφυπηρέτησής του που είναι το 68ο έτος της ηλικίας του. Δηλαδή, θα βρίσκεται στην εν λόγω θέση για 22 συναπτά έτη. Το ίδιο θα ίσχυε και για τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, εάν δεν τον έπαυε το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο. Σε ηλικία 46 χρονών διορίστηκε στη θέση του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας. Με βάση τα ισχύοντα, θα παρέμενε στη θέση του ώς την ημερομηνία αφυπηρέτησής του που είναι το 65ο έτος καθώς θεωρείται δημόσιος υπάλληλος. Το ίδιο και ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής, Κυριάκος Κυριάκου. Διορίστηκε σε ηλικία 49 χρονών στη θέση του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή και θα παραμείνει στην ίδια θέση για 16 συναπτά έτη.

Τον νέο Γενικό Εισαγγελέα θα διορίσει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Αν η επιλογή του είναι ένας δικηγόρος ηλικίας μόλις 40 χρονών, αυτό σημαίνει ότι θα βρίσκεται στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα για 28 συναπτά έτη!

Με τον καθορισμό θητειών διασφαλίζεται η εναλλαγή και η ανανέωση προσώπων και αποκλείεται το ενδεχόμενο δημιουργίας προϋποθέσεων ανομίας και κατάχρησης εξουσίας που οδηγούν στη διαπλοκή και στη διαφθορά.

Το Σύνταγμά μας θα πρέπει να αναθεωρηθεί και να προσαρμοστεί απολύτως στις ανάγκες της κυπριακής κοινωνίας και της σημερινής εποχής.

michalis.h@politis.com.cy