Μήπως τελικά ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα είναι το πρόβλημα;

Πόσες φορές στη ζωή σας διαφωνήσατε για τη φύση ενός προβλήματος, την αιτία του, τον τρόπο επίλυσής του, ή ακόμα αν τελικά είναι πρόβλημα ή όχι; Σε πάρα πολλές έρευνες (νευροψυχολογίας, κοινωνικής ψυχολογίας, ηθικής) που ασχολούνται με την αντίληψη ενός προβλήματος διακρίνει κανείς την ηθική πλευρά της ερμηνείας που δίνει ο καθένας ή η κάθε ομάδα, κοινωνία, λαός κ.ο.κ. στο ίδιο πρόβλημα. Αυτή η ερμηνεία προδίδει αρκετά για την προσωπικότητα, τις αρχές και την ηθική την οποία κουβαλά ένας άνθρωπος, μια ομάδα ανθρώπων.

Ας πάρουμε το άλυτο Κυπριακό, υπάρχουν διάφορες ομάδες που δίνουν διαφορετικές ερμηνείες σε ένα πρόβλημα που μας ταλανίζει μισό αιώνα. Ομάδες που θεωρούν ότι ένα άλυτο Κυπριακό εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους στον νότο, την ίδια ώρα όμως που παράλληλα εκμεταλλεύονται προς ίδιον όφελος καταστάσεις που τους εξυπηρετούν στον βορρά. Αυτή η ομάδα, για παράδειγμα, είναι άτομα που δεν θέλουν λύση, αλλά θέλουν να συντηρηθεί αυτή η γκρίζα κατάσταση όπου μπορούν να μεταβαίνουν στα κατεχόμενα! Όπως με παρόμοιο τρόπο, υπάρχουν αρκετοί πολιτικοί της χώρας, νυν και πρώην ηγέτες και κόμματα, που επιλέγουν να συντηρούν με τις προσεγγίσεις τους ένα άλυτο Κυπριακό, γιατί αυτό ενδυναμώνει και εδραιώνει τον ρόλο τους και τον έλεγχο που μπορούν να έχουν στην Κυπριακή Δημοκρατία. Υπάρχουν, βέβαια, και ομάδες ατόμων που βλέπουν την απίστευτη προοπτική που θα έχει η Κύπρος με την επίλυση του Κυπριακού και το πώς μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να διασφαλίσει τη σταθερότητα της χώρας. Και άλλες ομάδες που θεωρούν ότι η επίλυση σημαίνει, αλλαγή και οποιαδήποτε αλλαγή περιέχει μια παράμετρο άγνωστη που δημιουργεί ανασφάλεια και φόβο. Πολλές ομάδες. Πολλές ηθικές! Πολλές και διαφορετικές αντιλήψεις και ερμηνείες! Κάποιες ομάδες, μάλιστα, δεν αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει καν πρόβλημα.

Επομένως, ο καθένας αντιλαμβάνεται ένα πρόβλημα στη βάση ενός σεναρίου που έχει διαμορφωθεί μέσα στο κεφάλι του και που φαίνεται να τον εξυπηρετεί. Αυτό το σενάριο μπορεί να αλλάξει μόνο αν το ίδιο το άτομο το αποφασίσει. Να υπάρξει μια δική του εσωτερική ανάγκη για αλλαγή του σεναρίου. Καμιά αλλαγή δεν είναι εφικτή όταν έρχεται από έξω προς τα μέσα! Για αυτό και ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ενώ έχει την πρόθεση και θέλει να καθίσει στο τραπέζι διαπραγματεύσεων, δεν έκανε ούτε μια πράξη και δεν πήρε καμιά πρωτοβουλία μέχρι σήμερα που να σφραγίζει αυτήν του την πρόθεση. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να απαλλαγεί από το υφιστάμενο σενάριο και αφήγημα και να αναδημιουργήσει ένα καινούργιο. Όμως, κάτι τέτοιο φαντάζει πυρηνική φυσική για τον Νίκο Χριστοδουλίδη και την ομάδα του!

Μπορώ να ανακαλέσω πολλά παραδείγματα στην ιστορία του κόσμου όπου λαοί ολόκληροι και ηγέτες άλλαξαν το σενάριο ενός προβλήματος, το αφήγημα και χάραξαν με αυτήν τους την αλλαγή τη μοίρα της χώρας τους αλλά και της ανθρωπότητας προς το καλύτερο. Ένα τέτοιο παράδειγμα μιας τέτοιας αλλαγής είναι η στροφή του πρώην Προέδρου της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ (Anwar El-Sadat). Ο Σαντάτ γαλουχήθηκε μαθαίνοντας να μισεί θανάσιμα το Ισραήλ. Είχε πει κιόλας: «Δεν θα κάνω ποτέ στη ζωή μου χειραψία με Ισραηλινό όσο αυτοί κατέχουν αραβική γη. Ποτέ, ποτέ, ποτέ!». Και το πλήθος τον καταχειροκροτούσε και κραύγαζε «ποτέ, ποτέ, ποτέ». Αυτό του το αφήγημα ήταν, βέβαια, ένα αυθαίρετο και εθνικιστικό αφήγημα που μιλούσε στην καρδιά του λαού. Ήταν όμως ένα αφήγημα αφελές και το γνώριζε ο Σαντάτ. Γιατί ήταν ένα αφήγημα που δεν λάμβανε υπόψη τη ζοφερή πραγματικότητα από την οποία ολόκληρη η χώρα επηρεαζόταν!

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει απίστευτες δυνατότητες! Οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα, αν το θελήσουν, να αναδημιουργήσουν το σενάριο και το αφήγημα από την αρχή! Οι μεγάλες προσωπικότητες έχουν μείνει στην ιστορία για αυτό ακριβώς! Άνθρωποι που «άδειασαν» το μυαλό τους με ό,τι είχε μέσα για ένα συγκεκριμένο πρόβλημα και δημιούργησαν από την αρχή ένα νέο αφήγημα που αποτέλεσε και την αποστολή τους (mission) σε αυτόν τον κόσμο.

Τον Σαντάτ φαίνεται να τον βοήθησε να το κάνει αυτό η φυλάκισή του και η απομόνωσή του στο Κελί 54 στις Κεντρικές Φυλακές του Καΐρου (φυλακίστηκε για την κατηγορία της συνωμοσίας κατά του Βασιλιά Φαρούκ). Όταν αποφυλακίστηκε και μετά από κάποια χρόνια εξελέγην Πρόεδρος της Αιγύπτου, εκεί αναδημιούργησε την αποστολή του, αλλάζοντας το σενάριο του προβλήματος. Ένα σενάριο που δεν είχε καμία σχέση με όλα όσα είχε πρωταρχικά στο κεφάλι του. Ο άνθρωπος που δεν θα έκανε ποτέ, ποτέ, ποτέ, χειραψία με Iσραηλινό, επισκέφτηκε την ισραηλινή Βουλή (Knesset) και άνοιξε τον δρόμο για μια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες ειρήνης στην ιστορία του κόσμου. Ήταν μια τολμηρή πρωτοβουλία που έφερε τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ.

Ποιος θέλει όμως στ' αλήθεια να αναθεωρήσει και να αναδημιουργήσει το αφήγημα και την αποστολή του εδώ στην πολύπαθη μεγαλόνησο; Για πόσο νομίζει ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα κρύβεται πίσω από τις αντιδράσεις του Τατάρ και όχι μόνον; Αν ο Τατάρ σ' έναν χρόνο που θα έχουν εκλογές στα κατεχόμενα δεν επανεκλεγεί και εκλεγεί ένας μετριοπαθής ηγέτης έτοιμος για λύση, πού θα πάει να κρυφτεί ο Χριστοδουλίδης; Επομένως, τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Για πόσο ακόμα θα «ξεγελά» τον διεθνή παράγοντα και τα Ηνωμένα Έθνη ότι το πρόβλημα είναι το άλυτο Κυπριακό και όχι το δικό του σενάριο/αφήγημα για το πρόβλημα!

​​​​​​