Η ΕΟΚΑ και η ιστορική αντικειμενικότητα

Μεθαύριο, 1η Απριλίου, θα γιορτάσουμε «περίλαμπρα» την επέτειο της έναρξης του «απελευθερωτικού» αγώνα της ΕΟΚΑ. Αναμένεται ο ΠτΔ μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο να παρευρεθούν στο στάδιο «Ελευθερία» για να μας πουν ότι αν σήμερα αναπνέουμε τον αέρα της ελευθερίας το οφείλουμε στον αγώνα της ΕΟΚΑ ενώ διάφορες αφίσες θα μας ενημερώνουν ότι η Κύπρος είναι ελληνική ή θα ικετεύουν την Ελλάδα να σκεπάσει και την Κύπρο.

Δυστυχώς ο μέσος Κύπριος δεν αντιμετωπίζει την πρόσφατη ιστορία με αντικειμενικότητα λόγω του μασκαρέματος της Ιστορίας από την Πολιτεία αλλά και από φόβο. Ο όρος αντικειμενικότητα στην ιστορία σημαίνει απλώς την ικανότητα να διαχωρίζεις τον εαυτό σου από το αντικείμενο της μελέτης, να αναλύεις και να ερμηνεύεις, χωρίς να επιτρέπεις στις διάφορες προκαταλήψεις, τον φόβο ή την προσωπική σου προκατάληψη να επηρεάσει τη συγγραφή σου. Η αντικειμενικότητα χρησιμεύει ως μεθοδολογικό εργαλείο για να αποτρέψει τους ιστορικούς από το να αντανακλούν προκατάληψη και μεροληψία στις αναφορές τους. Με άλλα λόγια, κάθε ιστορική γραφή πρέπει να βασίζεται σε στέρεα γεγονότα, απαλλαγμένη από συναισθήματα και προκαταλήψεις, ανεξάρτητα από φυλές, φύλα, φυλή, φύλο, φίλους και έθνος. Αυτό θα πει «Σεβασμός για την αλήθεια».

Σεβόμενος κι εγώ την αλήθεια, παραθέτω περιληπτικά τα αποτελέσματα του αγώνα της ΕΟΚΑ:

(α) χάλασε την πατροπαράδοτη φιλία Ε/Κ - Τ/Κ

(β) προκάλεσε τον διωγμό των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης

(γ) δίχασε τους Ε/Κ δολοφονώντας το 1958 αριστερούς Ε/Κ αποκλειστικά για τα φρονήματά τους

(δ) φούντωσε τον τ/κ εθνικισμό

(ε) θυσιάστηκαν ουκ ολίγα παλικάρια-ήρωες άδικα των αδίκων για έναν ανέφικτο στόχο, την ένωση.

(ζ) αγωνιζόταν να επιτύχει την ένωση, έναν μαξιμαλιστικό στόχο, που δεν ήθελαν ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Σοβιετική Ένωση, ούτε τα ΗΕ, ούτε η Τουρκία ούτε ακόμα και η Ελλάδα. Νομοτελειακά, η ένωση, βάσει των συμφωνιών που είχαν συναφθεί στη Ζυρίχη και το Λονδίνο, ενταφιάστηκε λόγω -ω τι ειρωνεία!- του αγώνα για την ένωση.

(η) Επιτέθηκε εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας ως ΕΟΚΑ Β΄ (ίδιος στόχος, ίδιος αρχηγός, ίδιοι τομεάρχες, ίδια συνθήματα, ίδιο modus operandi με την ΕΟΚΑ Α΄) προλειαίνοντας το έδαφος για το πραξικόπημα του 1974 το οποίο υποστήριξε δυναμικά.

Ένα από τα πολλά δείγματα παραχάραξης της Ιστορίας της Κύπρου είναι η αναφορά του ένοπλου αγώνα της ΕΟΚΑ ως «απελευθερωτικού αγώνα». Αυτός ο αγώνας για την ακρίβεια ήταν ενωτικός, κι όχι αγώνας για την ανεξαρτησία. Οι θυσίες των ηρώων της ΕΟΚΑ ποτέ δεν έχουν συνδεθεί με την 1η Οκτωβρίου, Ημέρα Ανεξαρτησίας, αλλά με την 1η Απριλίου που ταυτίζεται με τον αγώνα για την ένωση.

Λέγεται από μερικούς ότι ένωση και απελευθέρωση ήταν δύο έννοιες ταυτόσημες και επομένως ο όρος «απελευθερωτικός αγώνας» είναι σωστός. Πώς μπορούμε όμως να μιλάμε για απελευθέρωση τη στιγμή που οι Ε/Κ απολαμβάνανε πολύ μεγαλύτερη ελευθερία από τους Έλληνες όταν ξεκίνησε ο ένοπλος αγώνας; Για την ακρίβεια, οι Έλληνες τη δεκαετία του '50 δεν είχαν καθόλου ελευθερία, ζούσαν σε ένα τυραννικό καθεστώς. Στην Ελλάδα υπήρχε τότε η Μακρόνησος, η ελληνική βερσιόν του Άουσβιτς, του Νταχάου, και άλλων στρατοπέδων συγκεντρώσεων. Σ' αυτή την κόλαση εξορίζονταν όλοι όσοι θεωρούνταν «εθνικά επικίνδυνοι», για την «αναμόρφωση» των οποίων εφαρμόστηκε πρωτοφανές σχέδιο προπαγάνδας, ψυχολογικού πολέμου και βασανισμού. Σίγουρα εδώ θα κατέληγαν χιλιάδες Κύπριοι αριστεροί αν γινόταν η ένωση και χιλιάδες αριστεροί ή συγγενείς αριστερών θα έχαναν τη θέση τους στο Δημόσιο. Η απάντηση των «ακραιφνών πατριωτών» σ' αυτό το θέμα είναι «Την Ελλάδα θέλομεν και ας τρώγωμεν πέτρες», οπότε παραλύει κάθε διαλογική συζήτηση. Η συνήθης αντίδραση όταν δεν έχουν επιχειρήματα.

Αγνοούμε επίσης ότι το 20% περίπου του πληθυσμού που αποτελείτο από Τουρκοκύπριους όχι μόνο δεν θεωρούσαν την ένωση ως απελευθέρωση αλλά ως αρχή του αφανισμού τους. Τουτέστιν, ένα σημαντικό τμήμα του κυπριακού λαού δεν εξίσωνε την ένωση με την απελευθέρωση. Θα αντιταχθεί ότι οι μειονότητες δεν λείπουν από καμιά χώρα και ότι, ανά το παγκόσμιο η πλειονότητα αποφασίζει και η μειονότητα προστατεύεται. Πράγματι έτσι είναι όταν αυτή η μειονότητα είναι πολιτική οπότε η σύνθεσή της μπορεί να αλλάζει συνεχώς. Όμως στην περίπτωση μιας εθνοτικής ή εθνικής μειονότητας αυτό δεν ισχύει. Για παράδειγμα, στην ΕΕ μπορεί μια μικρή χώρα, όπως η Κύπρος που συνθέτει μόλις το 0,2% του πληθυσμού της ΕΕ, να ασκήσει βέτο σε μια απόφαση της ΕΕ.

Αυτό που αποφεύγεται να ειπωθεί είναι ότι η αποαποικιοποίηση άρχισε να γίνεται αισθητή μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945. Ντρεπόμαστε να ομολογήσουμε ότι ήταν θέμα χρόνου να αποκτήσει και η Κύπρος την ανεξαρτησία τους χωρίς να χυθεί μια σταγόνα αίματος και ότι αγώνας της ΕΟΚΑ ήταν αχρείαστος. Το τέλος της βρετανικής Αυτοκρατορίας επίσημα έγινε το 1960 με την περίφημη ομιλία του τότε Πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν της Αγγλίας στo Κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής περί «αέρα αλλαγής» (wind of change). Στην ομιλία του, ο Μακμίλαν αποκαλύπτει ξεκάθαρα τη βρετανική συνειδητοποίηση ότι η αποαποικιοποίηση ήταν αναπόφευκτη, χαρακτηρίζοντάς την «πολιτικό γεγονός». Έκτοτε καμία βρετανική αποικία δεν παρέμεινε αποικία παρά τη θέλησή της. Προς τι λοιπόν αυτός ο αγώνας αν πράγματι ο στόχος μας ήταν η ανεξαρτησία;

Στη μακραίωνη Ιστορία της Κύπρου, κανένας πόλεμος, καμιά εισβολή, καμιά σκλαβιά, κανένας λιμός δεν ήταν πιο φρικιαστικός από εκείνο τον χαλασμό του 1974 που είχε τις ρίζες της στην ΕΟΚΑ και στην προσπάθεια να επιτύχουμε την ένωση. Μεθαύριο θα πρέπει να είναι μέρα περισυλλογής και προβληματισμού κι όχι μέρα πανηγυρισμών, τυμπανοκρουσιών και πύρινων λόγων.