Ένα πράσινο πουλόβερ πλεγμένο με αγάπη

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Στις 27 Δεκεμβρίου 1963, όταν ο Mustafa Mulla Huseyin απήχθη από τη Λάρνακα από κάποιους Ελληνοκύπριους, σκοτώθηκε και «εξαφανίστηκε» στον πάτο ενός πηγαδιού στους Τρούλλους, φορούσε το ολοκαίνουργιο πράσινο πουλόβερ που είχε πλέξει η σύζυγός του Habibe για το νέο έτος 1964. Αργότερα και άλλοι Τουρκοκύπριοι απήχθησαν και θάφτηκαν στο ίδιο πηγάδι. Έτσι πρόπερσι (το 2022), όταν ο Ξενής Χαλλούμας έμαθε για την ύπαρξη αυτού του πηγαδιού, το έδειξε αμέσως στους λειτουργούς της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων και οι εκσκαφές ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2022. Ο Ξενής Χαλλούμας, του οποίου ο πατέρας και ο θείος του είναι «αγνοούμενοι» από το 1974 από την Τρεμετουσιά, βοηθά εθελοντικά στην ανεύρεση των τόπων ταφής τόσο Τουρκοκύπριων όσο και Ελληνοκύπριων «αγνοουμένων». Ένας από τους πρώτους που ταυτοποιήθηκαν από αυτούς τους τέσσερις «αγνοούμενους» Τουρκοκυπρίους ήταν ο Mustafa Mulla Huseyin. Είχε πάει να φέρει πετρέλαιο με το βυτιοφόρο του Orhan Kahya από την Επισκοπή, ο οποίος είχε πρατήρια καυσίμων τόσο στην Επισκοπή όσο και στη Λεμεσό. Ο Mustafa Mulla Huseyin εργαζόταν στις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις αλλά βοηθούσε και τον Orhan Kahya από την Επισκοπή. Γέμισε το βυτιοφόρο με πετρέλαιο και επιστρέφοντας τον σταμάτησαν κάποιοι Ελληνοκύπριοι στον κεντρικό δρόμο της Λάρνακας, ανάμεσά τους και κάποιοι αστυνομικοί, και τον απήγαγαν. Αργότερα τον σκότωσαν και τον έριξαν σε ένα πηγάδι έξω από τους Τρούλλους, το οποίο είχε ανοιχτεί για έρευνα μεταλλευμάτων. Με την ταυτοποίηση του DNA τα οστά του επιστράφηκαν στην οικογένειαά του και τάφηκε στην Αμμόχωστο την 1η Δεκεμβρίου 2023.

Η κυρία Habibe μου διηγείται για το πράσινο πουλόβερ που έπλεξε για τον σύζυγο της τον Δεκέμβριο του 1963 για την Πρωτοχρονι

Σε ξύλινο κουτί

Μετά την κηδεία, πηγαίνουμε στους Στύλλους, στο σπίτι της Habibe, της γυναίκας του, που είναι 85 χρονών και μόλις και μετά βίας βλέπει. Ο κ. Hakki Muftuzade, Τουρκοκύπριο μέλος της ΔΕΑ, η βοηθός του Demet Karshili και η ψυχολόγος της ΔΕΑ Sulun Asafhan πήγαν να την επισκεφθούν και να της εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους. Η κ. Sulun φέρνει μαζί της το ξύλινο κουτί που περιέχει ό,τι βρέθηκε πάνω στα οστά του Mustafa Mulla Huseyin: Ένα ζευγάρι μαύρα παπούτσια, μια ζώνη, ένα ζευγάρι πράσινες κάλτσες και ένα πράσινο πουλόβερ. Όταν τον βρήκαν στον πάτο του πηγαδιού, αυτά ήταν που φορούσε. Προφανώς οι κάλτσες και το πουλόβερ περιείχαν νάιλον, έτσι δεν εξαφανίστηκαν όπως θα συνέβαινε με το βαμβάκι. Παρέμειναν στον πάτο ενός πηγαδιού για 60 χρόνια και τώρα βλέπουν το φως της μέρας όταν ο γιος του Salih Altunel ανοίγει το ξύλινο κουτί και δείχνει το πράσινο πουλόβερ που φορούσε πριν από 60 χρόνια όταν «εξαφανίστηκε». Και ένα ρολόι που ήταν στον καρπό του: Σταμάτησε στις πέντε παρά είκοσι.

Salih Altunel με τη σύζυγο του Aydan στον τάφο του πατέρα του στην Αμμόχωστο

Η ιστορία του πουλόβερ

Ρωτώ την κ. Habibe για την ιστορία αυτού του πράσινου πουλόβερ και μου εξηγεί ότι είχε πλέξει αυτό το πράσινο πουλόβερ για τον σύζυγό της για την Πρωτοχρονιά. Αυτό ήταν πριν από ακριβώς 60 χρόνια. Έπλεξε το πίσω μέρος του πουλόβερ και οι αδελφές της Remziye και Atiye έπλεξαν τα μανίκια και το μπροστινό μέρος. Έπλεκαν το πουλόβερ για να το φορέσει την Πρωτοχρονιά και το είχαν τελειώσει σε διάστημα περίπου μιας βδομάδας. Όταν όμως ο σύζυγός της άκουσε ότι το πουλόβερ ήταν έτοιμο, είπε: «Φέρε το για να το φορέσω. Μπορείς να το πλύνεις αργότερα και να το φορέσω την Πρωτοχρονιά.». Φορώντας το βγήκε από το σπίτι για να πάει στη δουλειά του. Όταν «εξαφανίστηκε» φορούσε αυτό το πράσινο πουλόβερ, πλεγμένο με αγάπη από τη γυναίκα του και τις αδελφές της. Ήταν από το χωριό Συλίκου και όταν παντρεύτηκε με την κυρία Habibe, έζησαν πρώτα στα Πολεμίδια και αργότερα μετακόμισαν στη Μουτταγιάκα. «Ο πατέρας μου μας έδωσε ένα σπίτι και έτσι ήρθαμε και εγκατασταθήκαμε στη Μουτταγιάκα. Ο σύζυγός μου Mustafa Mulla Huseyin ήταν ευγενικός άνθρωπος, έτρωγε ό,τι μαγείρευα, δεν ήταν ‘μουσουτζιάρης’ (ιδιότροπος). Προερχόταν από καλή οικογένεια», μου εξήγησε. Απέκτησαν δύο παιδιά, αλλά ο ένας από τους γιους της, ο Huseyin, είχε πεθάνει το 2009 από καρδιακή προσβολή. Μόνο ένας από τους γιους τους ζει, ο Salih, ο οποίος φροντίζει τώρα την αδύναμη μητέρα του.

Όταν ο Mustafa Mulla Huseyin «εξαφανίστηκε», ο γιος του Huseyin ήταν μόλις τριών χρονών και ο Salih μόλις 11 μηνών. Ο Salih Altune μού έδωσε περισσότερες πληροφορίες για τον πατέρα του και την οικογένειά του: «Ο αδελφός μου ο Huseyin είχε προβλήματα υγείας και πέθανε το 2009 από καρδιακή προσβολή. Η μητέρα μου, η κυρία Habibe, ζει στη Mutluyaka (Στύλλοι). Είναι 85 ετών. Ο πατέρας μου ήταν από τη Συλίκου αλλά ζούσαν στα Πολεμίδια. Στη συνέχεια παντρεύτηκε τη μητέρα μου. Η μητέρα μου είναι από τη Μουτταγιάκα και όταν παντρεύτηκαν, άρχισαν να ζουν στη Μουτταγιάκα. Όμως κατάφεραν να ζήσουν μαζί στη Μουτταγιάκα μόνο για πέντε χρόνια, αφού ο πατέρας μου έγινε ‘αγνοούμενος’ το 1963. Ο πατέρας μου ‘αγνοείται’ από στις 27 Δεκεμβρίου 1963. Από ό,τι ξέρω, ο Orhan Hasan Kahya ήταν συγγενής μας, είχε πρατήρια καυσίμων και ο πατέρας μου είχε πάει να πάρει πετρέλαιο από τη Λάρνακα για τα πρατήρια του, είχε πάει για να κάνει μια χάρη σ’ αυτόν τον συγγενή. Τον πήραν από το δρόμο και ‘εξαφανίστηκε’. Στην πραγματικότητα ο πατέρας μου εργαζόταν στις Βρετανικές Στρατιωτικές Βάσεις Ακρωτηρίου. «Όταν ο πατέρας μου ‘εξαφανίστηκε’ τόσο εγώ όσο και ο αδελφός μου Huseyin ήμαστε πολύ μικρά παιδιά. Επιβιώσαμε με τη βοήθεια της οικογένεάς μας, της γιαγιάς μου και του παππού μου. Έδιναν ένα μικρό μισθό στη μητέρα μου, αλλά αυτός ο μισθός πήγαινε για τη θεραπεία του αδελφού μου Huseyin. Σε ηλικία 14 ετών, έκανε μια επέμβαση κήλης και τον είχαν χειρουργήσει ζωντανό και φοβήθηκε τόσο πολύ που έγινε διαβητικός. Αφού έγινε διαβητικός, άρχισε να έχει προβλήματα καρδίας και τον χάσαμε στο τέλος με καρδιακή προσβολή το 2009. Η μητέρα μου είναι πολύ ηλικιωμένη, τα μάτια της μόλις και μετά βίας βλέπουν. Πάντα μου έλειπε ο πατέρας μου. Από τότε που ήμουν μόλις 11 μηνών, όταν ‘εξαφανίστηκε’, δεν μπόρεσα ποτέ να βιώσω το συναίσθημα του να έχεις πατέρα. Έβλεπα τον αδελφό της μητέρας μου, τον Ali, τον θείο μου, σαν πατέρα. Πέθανε κι αυτός. Είχαμε μια καλή οικογένεια και μας φρόντιζαν».

Mustafa Mulla Huseyin

Εμπλοκή ε/κ Αστυνομίας;

Σύμφωνα με τον φάκελο του Mustafa Mulla Huseyin, ο αείμνηστος Orhan Hasan Kahya, που είχε πρατήρια καυσίμων, έδωσε κατάθεση για το πώς «εξαφανίστηκε» ο Mustafa Mulla Huseyin στις 27 Δεκεμβρίου 1963. Στην κατάθεσή του στα αρχεία της ΔΕΑ είπε: «Τον είχα στείλει στη Λάρνακα για να φέρει καύσιμα για τα πρατήριά μου, αλλά όταν δεν επέστρεψε για λίγες μέρες κάλεσα τους διευθυντές στη Λάρνακα και τη Λεμεσό. Μου είπαν ότι μεταξύ των διυλιστηρίων και της πόλης της Λάρνακας, τον είχε απαγάγει η ελληνοκυπριακή Αστυνομία. Μετά από έξι μήνες, χάρη στις έρευνες των Βρετανών στρατιωτών που εργάζονταν στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ και αυτών των διευθυντών, οι Ελληνοκύπριοι μας επέστρεψαν το βυτιοφόρο, άδειο.»

Δεν ξέρουμε με βεβαιότητα αν η ελληνοκυπριακή Αστυνομία εμπλέκεται στην απαγωγή και εξαφάνιση του Mustafa Mulla Huseyin, αλλά ένα είναι σίγουρο: Θα μπορούσαν να είχαν κάνει κάτι καλύτερο για τον εντοπισμό της τύχης του, χωρίς να αναγκάσουν την οικογένειά του να περιμένει 60 χρόνια για να μάθει από τη ΔΕΑ για την τύχη του αγαπημένου της προσώπου.

Ένα πηγάδι στους Τρούλλους

Θέλω να ευχαριστήσω τον Ξένη Χαλλούμα που έδειξε πέρσι (το 2022) το πηγάδι στους Τρούλλους και που επέμενε να ανασκαφεί. Ο Ξενοφών Καλλής, τον οποίο χάσαμε τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχε επίσης δείξει το πηγάδι αυτό στη ΔΕΑ πριν από μερικά χρόνια και μας έλεγε πάντα ότι «Αν σκάψουν το πηγάδι στους Τρούλλους, θα βρουν κάποιους «αγνοούμενους» Τουρκοκυπρίιους από το 1963-64.». Μας έλεγε ότι κάποιοι από αυτούς τους Τουρκοκυπρίους είχαν απαχθεί μπροστά από την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας. Αλλά θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα της εξέτασης και της ταυτοποίησης του DNA για να μάθουμε ποιοι άλλοι σκοτώθηκαν και ρίχτηκαν σε εκείνο το πηγάδι.

Ευχαριστώ τον Ξενή Χαλλούμα για την ανθρωπιά του και για την επιμονή του να προσπαθεί να βοηθήσει να βρεθούν οι τόποι ταφής των «αγνοουμένων» είτε είναι Τουρκοκύπριοι είτε Ελληνοκύπριοι. Παρόλο που ο πατέρας του και ο θείος του είναι ακόμα «αγνοούμενοι», δεν δίστασε ποτέ να βοηθήσει σε αυτόν τον ανθρωπιστικό σκοπό. Ευχαριστώ επίσης τον Καλλή για την ανθρωπιά του και για το ότι έδειξε πριν από χρόνια αυτό το πηγάδι στη ΔΕΑ και επέμενε να ανασκαφεί. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη.

Λεζάντα κύριας φωτογραφίας: Το πράσινο πουλόβερ που φορούσε ο Mustafa Mulla Huseyin όταν εξαφανίστηκε