Οι σειρήνες του Προέδρου

Απογοητευμένος ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης από την απόδοση κάποιων υπουργών της κυβέρνησής του προχώρησε σε αντικατάστασή τους προτού συμπληρώσουν 12 μήνες στα πόστα τους. Το πώς μπορεί να αξιολογηθεί το έργο ενός υπουργού μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, μόνο ο Πρόεδρος γνωρίζει. Από τις δηλώσεις του Προέδρου, δημόσιες και παρασκηνιακές, είναι πασιφανές ότι κάτι δεν πήγε όπως τα υπολόγισε ή όπως τα ήθελε σε σχέση με τους υπουργούς που αντικατέστησε. Σιγά – σιγά ελπίζω ότι θα μάθει πως ακόμα και αν όλα σου πηγαίνουνε ρολόι είναι φρόνιμο να κρατάς το κεφάλι χαμηλά. Είναι ψευδαίσθηση ο έλεγχος που νομίζει ότι έχεις. Όσο σωστός και αν είσαι, όσους υπολογισμούς και αν έκανες, όσο κόπο και αν έχεις καταβάλει. Στην πολιτική, όσο προσεκτικούς σχεδιασμούς και να κάνεις, σε μια στιγμή όλα ανατρέπονται. Και μια ανατροπή, όσο μεγάλη και να είναι, δεν δικαιολογεί έναν Πρόεδρο να αρχίσει να παραλογίζεται. Ούτε βεβαίως και να τα παρατήσει. Οι ανατροπές στη διαχείριση των κοινών είναι μια πραγματικότητα. Έτσι είναι η ζωή. Και έτσι είναι για όλους. Όπως ο ίδιος ο Πρόεδρος, έτσι και ένας υπουργός δεν μπορεί να ελέγξει τα πάντα. Θα υπάρξουν και λάθη και παραλείψεις. Μόνο την προσπάθεια σου μπορείς. Μόνο τον αγώνα σου. Μόνο αυτά μπορείς να καθορίσεις. Μόνο αυτά είναι εξ ολοκλήρου δικά σου. Να παλεύεις με όλη σου τη δύναμη, σε καθεμιά κατάσταση, όσο βαστάς, όσο αντέχεις. Αυτό είναι το χρέος ενός δημόσιου προσώπου στη δική μου αντίληψη. Να κάνει, ανεξαρτήτως συνθηκών, ό,τι καλύτερο μπορεί.

Ο Πρόεδρος δεν αξιολόγησε τους υπουργούς με αυτά τα κριτήρια. Δικαίωμά του βέβαια. Αλλά με τα ίδια κριτήρια θα κριθεί και ο ίδιος από τους πολίτες και τότε δεν θα αισθάνεται καθόλου καλά. Αν ορθά οι υπουργοί στους 10 μήνες κρίθηκαν ακατάλληλοι να συνεχίσουν στα πόστα τους, σημαίνει ότι ήσαν ακατάλληλοι να διοριστούν. Και επομένως, εκείνος που τους διόρισε έχει την κύρια ευθύνη για το φιάσκο. Ο Πρόεδρος όφειλε να γνωρίζει ότι όποιο επάγγελμα ή δημόσιο αξίωμα και αν κατέχουμε, για να επιτυγχάνουμε εξαιρετικά αποτελέσματα χρειάζεται να έχουμε σωστές και φρέσκες ιδέες, να παίρνουμε τις πιο ενδεδειγμένες αποφάσεις και να βρίσκουμε τις καλύτερες, τις πιο έξυπνες και καινοτόμες λύσεις ώστε να αξιοποιούμε τους υλικούς και άλλους πόρους που διαθέτουμε, να αξιοποιούμε ευκαιρίες και να επιλύουμε προβλήματα. Επιμέρους ικανότητες για κυβερνητικά αξιώματα είναι η αναλυτική και συνεκτική σκέψη, η προνοητικότητα, η διορατικότητα, η κρίση και ορθολογική σκέψη, η «σκέψη έξω από το κουτί», δηλαδή η ικανότητα να βρίσκουμε ή να αναπτύσσουμε δημιουργικές και καινοτόμες λύσεις. Όλως ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ηγετικές και διοικητικές ικανότητες. Δηλαδή, το να μπορούν να εμπνέουν, να κινητοποιούν τους υφιστάμενούς τους για εξαιρετικές επιδόσεις, να τους καθοδηγούν, να τους εμψυχώνουν και να τους εξελίσσουν, να τους κάνουν να συνεργάζονται αποτελεσματικά, να ελέγχουν, να συντονίζουν, να οργανώνουν, να δημιουργούν την κατάλληλη κουλτούρα. Αυτά φαίνεται πως για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους αρχηγούς των κομμάτων με τους οποίους συγκυβερνά είναι ψιλά γράμματα. Για το πολιτικό κατεστημένο αυτού του τόπου, εκείνο που προέχει είναι το συμφέρον του κόμματος και όχι το κοινό καλό και το εθνικό συμφέρον. Το ζούμε και το βιώνουμε καθημερινά: Ο λόγος ύπαρξης ή η αποστολή του κάθε κόμματος στην Κύπρο είναι πρώτα απ’ όλα η επιβίωσή του και η απόκτηση όλο και μεγαλύτερης δύναμης, επιρροής και εξουσίας, αφού αυτό αποτελεί την προϋπόθεση για την ικανοποίηση πρωταρχικά των συμφερόντων του ηγέτη και της ηγετικής ομάδας αλλά και της κομματικής πελατείας.

Βασικό κριτήριο για τη στελέχωση του κυβερνητικού μηχανισμού – υπουργοί, υφυπουργοί, διοικητικά συμβούλια ημικρατικών οργανισμών – είναι οι σχέσεις με το κόμμα και η συμβολή αυτών που θα διοριστούν στο συμφέρον του. Με τα ίδια κριτήρια έγινε η επιλογή των υπουργών οι οποίοι αντικατάστησαν αυτούς που «απέτυχαν». Είμαι βέβαιος ότι θα έχουν την ίδια τύχη και οι νέοι υπουργοί. Όχι γιατί στερούνται ικανοτήτων και γνώσεων. Αλλά γιατί η λογική του κομματισμού δεν θα τους επιτρέψει να εργαστούν προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης και υλοποίησης ενός συνολικού και συνεκτικού στρατηγικού και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού εστιασμένου σε στόχους – σε οποιονδήποτε τομέα, όπως είναι η οικονομία, η οικολογία, ο πολιτισμός, η παιδεία, η υγεία, η πρόνοια κ.λπ. Ο κομματισμός, όπως όλοι διαπιστώνουμε εδώ και δεκαετίες, εμποδίζει την αποδοτική χρήση των πόρων και την αποτελεσματικότητα σε όσους τομείς κυριαρχεί, αφού προτεραιότητα είναι η διατήρηση της εξουσίας και της δύναμης επιρροής. Θα έχουν την ίδια τύχη γιατί, εξαιτίας της κομματικής άλωσης και του κομματικού ελέγχου του κράτους, οι υπουργοί ουσιαστικά αποφασίζουν για όλα τα ζητήματα και για τους τρόπους υλοποίησης αυτών των αποφάσεων.

Για παράδειγμα, στην Αστυνομία, εξουσία ασκεί περισσότερο ο υπουργός παρά ο αρχηγός και τα υπόλοιπα ανώτατα επαγγελματικά στελέχη. Σε όλα τα υπουργεία ανεξαιρέτως, πλείστα όσα ζητήματα που θα έπρεπε να αφορούν αποφάσεις της δημόσιας διοίκησης, αποφασίζονται από τους υπουργούς προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων της κομματικής πελατείας. Με πόνο ψυχής μού εκμυστηρεύτηκε ο αείμνηστος Φ. Οικονομίδης, υπουργός Οικονομικών επί προεδρίας Γλαύκου Κληρίδη, ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του πήγαινε σε τέτοια ζητήματα! Φανταστείτε τι γίνεται σήμερα που ο κομματισμός έγινε ακόμα πιο αχαλίνωτος. Αυτά τα γράφω γιατί αισθάνομαι ότι με τον ανασχηματισμό ο Πρόεδρος φόρτωσε ευθύνες και στιγμάτισε ως αποτυχημένους ανθρώπους οι οποίοι έχουν πολύ λιγότερες ευθύνες, για το ότι δεν μπόρεσαν να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα, από τον ίδιο τον Πρόεδρο και τους πολιτικούς συνεταίρους του. Και αυτό είναι άδικο για τους αδικηθέντες αλλά και για τον τόπο. Η μόνη ορθή κουβέντα που είπε ο Πρόεδρος, πριν και μετά τον ανασχηματισμό, ήταν η προτροπή του προς τους νέους υπουργούς να κλείσουν τ’ αφτιά τους στις σειρήνες. Πράγματι, οι κομματικές σειρήνες είναι που οδήγησαν τον πανέμορφο τόπο πας στη σημερινή τριτοκοσμική μιζέρια. Αλλά δεν είναι γι’ αυτές τις σειρήνες που μίλησε ο Πρόεδρος….

Του Χρήστου Πουργουρίδη