Η θλιβερή παρακαταθήκη του Τάσσου Παπαδόπουλου

Η συμπλήρωση δεκαπέντε χρόνων από τον θάνατο του Τάσσου Παπαδόπουλου, αποτέλεσε αφορμή για εκ νέου ηρωοποίηση του πρώην Προέδρου και επαναφορά ενός αφηγήματος που θα έπρεπε προ πολλού να είχε καταρρεύσει. Για να ξαναγράψουν κάποιοι την ιστορία. «Σαν σήμερα, ο Τάσσος Παπαδόπουλος πέρασε στην αιωνιότητα, αφήνοντας την προσωπική του σφραγίδα στα μεγάλα κεφάλαια της ελευθερίας, δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ΔΗΚΟ, σημειώνοντας πως «στην ιστορία έχουν γραφτεί με κεφαλαία γράμματα η διορατικότητα και η αξιοπρέπεια με την οποία διαχειρίστηκε τις πιέσεις για το διχοτομικό και καταστροφικό σχέδιο Ανάν». «Ο λαός τον δικαίωσε. Η ιστορία τον επιβεβαίωσε», υπέδειξε. Για να καταλήξει εκφράζοντας «υπερηφάνεια για την πολύτιμη προσφορά του» και αναδεικνύοντάς τον σε φάρο για το μέλλον. Αντί για καταγραφή της πολιτικής διαδρομής του, έστω και με τις συνήθεις υπερβολές, μπήκαμε για μια ακόμα φορά σε μια λογική παραγραφής της ιστορίας. Και δικαίωσης μιας πορείας της οποίας τα αποτελέσματα είναι ήδη ενώπιόν μας.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε μια ισχυρή παρουσία η οποία όντως σε μεγάλο βαθμό καθόρισε την πορεία της χώρας. Δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς από τη στιγμή που βρέθηκε στο πηδάλιό της, την πιο κρίσιμη ιστορικά στιγμή για το Κυπριακό. Αυτός εδραίωσε την κατοχή διαπραγματευόμενος, με τον τρόπο που το έπραξε, και στη συνέχεια απορρίπτοντας ένα σχέδιο λύσης που η άλλη πλευρά αποδέχθηκε. Αυτός αμφισβήτησε, μετά από καιρό, το θεωρητικά δεδομένο μέχρι τότε δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση. Αυτός ανέλαβε το βάρος τα πρώτα χρόνια μετά το «Όχι» να φέρει την ευρωπαϊκή λύση που υποσχέθηκε. Στο «καταστροφικό και διχοτομικό σχέδιο» που «με διορατικότητα και αξιοπρέπεια» απέρριψε, διασώζοντας -σύμφωνα με το ΔΗΚΟ- την Κυπριακή Δημοκρατία, ο Τάσσος Παπαδόπουλος είναι που οδήγησε. Αυτός κάλεσε τον ΓΓ του ΟΗΕ να επαναρχίσει τις συνομιλίες για να αποφύγουμε την ευρωδιχοτόμηση. Αυτός έκανε τη διαπραγμάτευση που έφερε το τελικό σχέδιο, το οποίο χαρακτήρισε χειρότερο από το αρχικό. Αυτός αποδέχθηκε την επιδιαιτησία, την οποία μετά τη διαμόρφωση του σχεδίου απέρριψε. Αν λοιπόν το σχέδιο ήταν διχοτομικό, γιατί διεκδίκησε επανέναρξη διαπραγματεύσεων, πανηγυρίζοντας μάλιστα για το ότι «οι δικοί μας χειρισμοί ανάγκασαν την τουρκική πλευρά να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με βάση το σχέδιο Ανάν»; Κι αν έγινε καταστροφικό στην πορεία, ποια η δική του ευθύνη του;

«Ο λαός τον δικαίωσε. Η ιστορία τον επιβεβαίωσε», υποδεικνύεται στην ανακοίνωση, καθώς «η ορθότητα των επιλογών του, έχει αποδειχθεί». Πώς όμως αποδεικνύεται η ορθότητα πολιτικών επιλογών αν όχι από το πού αυτές οδηγούν; Είκοσι χρόνια μετά που υποσχόταν μια καλύτερη λύση, το Κυπριακό παραμένει άλυτο, έχοντας εισέλθει -σύμφωνα με το ίδιο το ΔΗΚΟ- στη χειρότερη ιστορικά φάση του και απολέσει κάθε προοπτική. Με την Τουρκία όλο και πιο αδιάλλακτη. Αφού στην πορεία κατάφερε να διατηρήσει χωρίς καμιά πίεση όσα κέρδισε το 1974 και κλείδωσε το 2004. Και πώς ο λαός δικαιώνει αν όχι στις κάλπες; Τέσσερα χρόνια μετά, έγινε ο δεύτερος Πρόεδρος που απέτυχε να επανεκλεγεί. Έχοντας μάλιστα χτίσει γύρω του ένα τεράστιο δίκτυο μέσων και δημοσιογράφων το οποίο είχε στηρίξει σε βαθμό απόλυτα προβληματικό το αφήγημά του το 2004. Ούτε η συνολική πολιτική του στάση τον δικαίωσε. Απομόνωσε την Κύπρο και κατέστησε τον ίδιο τεράστιο βαρίδι για τη χώρα. Μπορεί το ΔΗΚΟ να υπέδειξε ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος υπέγραψε την ένταξή μας στην ΕΕ, όμως, αν είχε αναλάβει πριν αυτή κλειδώσει, το πιο πιθανόν είναι πως η Κύπρος, με αυτή τη διαχείριση, ποτέ δεν θα γινόταν μέλος της ΕΕ.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, όπως και κάθε πολιτικός, προφανώς και δικαιούται πολιτικό μνημόσυνο. Η ιστορία όμως δεν μπορεί να προσαρμόζεται στο μέτρο των πεποιθήσεων ή αφηγημάτων κάποιων. Ένας πολιτικός πρέπει να κρίνεται στη βάση του τι έπραξε και κυρίως του τι άφησε. Και ο Τάσσος κατέγραψε μια μακρά πολιτική πορεία η οποία ποτέ δεν εξυπηρέτησε τον στόχο της λύσης και μια καταθλιπτική για τη χώρα πενταετία. Η οποία σημαδεύτηκε από την απόρριψη της λύσης σε μια ιστορική στιγμή, πρωτόγνωρη αμφισβήτηση της Δημοκρατία μας και μια ρητορική που κλείδωσε τη διαίρεση.

Είναι γι’ αυτό που η ιστορία δεν μπορεί παρά να τον κρίνει με τον ίδιο τρόπο που πρόλαβαν να τον κρίνουν τα γεγονότα. Ως μια σημαντική προσωπικότητα που καθόρισε την πορεία της χώρας, με τρόπο, όμως, που λίγα αφήνει στην κρίση της. Ως τον άνθρωπο που πήρε ένα σχέδιο, και σύμφωνα με τον ίδιο, οδήγησε σ’ ένα χειρότερο (επειδή επέλεξε να μην το διαπραγματευτεί). Τον άνθρωπο που με τις ενέργειές του μετέφερε το ηθικό πλεονέκτημα στην άλλη πλευρά, απενοχοποιώντας την Τουρκία. Του οποίου η πενταετία καθόρισε μια για πάντα την αντίληψη της κοινωνίας για το Κυπριακό, διαμορφώνοντας ένα ακλόνητο και συμπαγές status quo. Κυρίως όμως ως τον άνθρωπο που ηγήθηκε μιας από τις πιο σκοτεινές πενταετίες της Δημοκρατίας μας. Με τον ίδιο να κατηγορεί τους διαφωνούντες ότι χρηματίζονταν, να χαρακτηρίζει έναν στους 4 πολίτες της χώρας της οποίας ηγείτο ως «Νενέκους» και τους πολιτικούς αντιπάλους του ως ξενοκίνητους, πουλημένους και προδότες.

Αν κάτι θα μείνει, πέραν των τετελεσμένων στο Κυπριακό, ως παρακαταθήκη από τη διακυβέρνηση Τάσσου είναι αυτή η επιβεβαίωση πως σε μια Δημοκρατία οι ισορροπίες μεταξύ ελευθερίας και ολοκληρωτισμού είναι λεπτές. Και πως οι επιλογές κομμάτων και κοινωνίας δεν είναι χωρίς κόστος. Αυτό ας αποτελέσει φάρο για το μέλλον. Όσο εν πάση περιπτώσει άφησε στο διάβα του.

antopoly@cytanet.com.cy