Η θλίψη των πρωτοκόλλων

Πολλοί καθηγητές και δάσκαλοι του κυπριακού σχολείου νιώθουν πολλές φορές στη διάρκεια της δουλειάς τους εντελώς μόνοι και αβοήθητοι. Γράφτηκαν και πολλές σοβαρές μελέτες για το συγκεκριμένο φαινόμενο που υπάρχει ειδικά στους εκπαιδευτικούς και το λένε ματαίωση, burn out, κ.λπ.

Τα σχολεία δεν προκαλούν θλίψη μόνο στους μαθητές. Το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικοί πληρώνονται για να διδάσκουν, αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να τους κάνει χαρούμενους. Η αμοιβή μιας οποιαδήποτε δουλειάς είναι άσχετη με την τελική ικανοποίηση που η ίδια προσφέρει.

Ενώ ο Κύπριος δάσκαλος/δασκάλα μέσα στην τάξη του θεωρείται ο απόλυτος άρχων, η αλήθεια είναι πως αυτό είναι ψέμα. Δεν κάνει τίποτε μόνος του, δηλαδή χωρίς να του πουν οι άλλοι να το κάνει. Από τη συγκεκριμένη ύλη που πρέπει να διδάξει, ώς το πόστο της αυλής που πρέπει να βρίσκεται και να επιβλέπει τα παιδάκια μήπως χτυπήσουν, ώς το τι πρέπει να κάνει αν μια μαθήτρια ζητήσει νερό, τουαλέτα κ.λπ.

Στο κυπριακό σχολείο υπάρχουν πρωτόκολλα για τα πάντα. Πολλές νέες δασκάλες που ακολουθούν στην τρίχα τα πρωτόκολλα κάθε Παρασκευή απόγευμα επισκέπτονται τον ψυχολόγο τους για ψυχοθεραπεία. Οι πιο χαρούμενοι καθηγητές είναι αυτοί που πλησιάζουν στη σύνταξη.

Όταν η κυρία Μαρία άφησε μια μαθήτριά της να πάει στην καντίνα να πάρει ένα τσάι επειδή πονούσε την κοιλιά της, την επόμενη ώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν στριμμένο βοηθό που ζητούσε εξηγήσεις απ την κυρία Μαρία για τη μολυσματική της πράξη. Προηγουμένως, το ίδιο κάθαρμα έκαμε και τη μαθήτρια να κλαίει.

- Γιατί βγήκες απ την τάξη σου; Ποιος σου έδωσε άδεια; Τι είναι αυτά τα πράματα πρωί-πρωί; Δεν έχεις τσάι σπίτι σου;

- Κύριε, πήρα άδεια από την κυρία Μαρία, μάλιστα μου πλήρωσε και το τσάι μου επειδή σήμερα δεν έφερα λεφτά, ρωτήστε την να δείτε.

Το κάθαρμα ξεφυσώντας έκανε μεταβολή και κρύφτηκε στο γραφείο του. Στην τάξη η μαθήτρια το είπε το περιστατικό στην καθηγήτριά της νευριασμένη. Ο βοηθός ακολουθούσε το πρωτόκολλο που συμφώνησε ο καθηγητικός σύλλογος να μην αφήνουν κανένα μαθητή να βγαίνει έξω εν ώρα μαθήματος. Ο βοηθός είναι στην περίπτωσή μας ο σωστός με τον νόμο. Η καλή καθηγήτρια βρέθηκε μπλεγμένη και εκτεθειμένη και χάλασε η μέρα της. Και πολλά άλλα παρόμοια περιστατικά.

Σε ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα, οποιοσδήποτε θελήσει να δώσει το διαφορετικό, κάτι το οποίο και το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας προωθεί, θα βρεθεί απέναντι από τις υποσημειώσεις της νομοθεσίας. Φανταστείτε για πιο σοβαρά θέματα τι γίνεται. Όλα αυτά τα ξέρουν οι μαθητές από το γυμνάσιο ήδη. Τα καταλαβαίνουν μα δεν μπορούν να τα εκφράσουν με λέξεις. Οι εκπαιδευτικοί όταν σπάνια το συζητούν με αφορμή κανέναν καβγά μεταξύ τους, θα τους ηρεμήσει ένας τρίτος εκπαιδευτικός. Που θα επικαλεστεί το πρωτόκολλο. Σε πολύ λίγο καιρό, όλοι μαζί θα βρίσκονται μπλεγμένοι στα δίχτυα των νόμων που οι ίδιοι ψήφισαν ή αποδέχτηκαν. Και ακριβώς σε εκείνο το σημείο ανοίγει η βρύση της θλίψης. Που υποσυνείδητα λέει σ όλους πως τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει έτσι απλά. Τούτη την κουβέντα συνήθως την έχουν έτοιμη οι συνδικαλιστές.

Οι σοβαροί ψυχολόγοι, ακόμα και αυτοί του Υπουργείου Παιδείας, το αντιλαμβάνονται το πρόβλημα αλλά ούτε αυτοί μπορούν να το αλλάξουν. Λύσεις προτείνονται κατά καιρούς από διάφορους παιδαγωγούς αλλά κάθε καλή ιδέα χτυπά αυτόματα πάνω σε μια άλλη κακή. Στο τέλος επικρατεί το κακό. Μάλλον η μιζέρια είναι κομμάτι και της ίδιας της ιστορίας του νησιού. Αποτέλεσμα έχουμε την ατολμία, την έλλειψη διάθεσης για ρίσκα και προοπτικές. Ακόμα πιο παράξενο είναι πως μέσα σε όλο αυτό ο τόπος, τα σχολεία κάπως επιβιώνουν. Κάπως, και αυτό το κάπως είναι αρκετό. Το υπόλοιπο μάλλον πρέπει να είναι επικίνδυνο. Ξεκάθαρα που λένε και οι πολιτικοί.