Ενίσχυση της εργοδότησης και επιχειρηματικής δραστηριότητας

Η παροχή κινήτρων προς τους εργοδοτούμενους και η ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και πρωτοβουλίας αποτελούν σημαντικά εργαλεία βιώσιμης ανάπτυξης και τόνωσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας.

Είναι ξεκάθαρο ότι οποιαδήποτε κίνητρα παραχωρούνται πρέπει να είναι σε πλήρη εναρμόνιση με τις νομοθεσίες και το Σύνταγμα της χώρας, τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τις βέλτιστες δυνατές πρακτικές. Επισημαίνεται, επίσης, ότι θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις και προβλήματα, και να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα εκεί και όπου χρειάζεται.

Η αντιμισθία των εργοδοτουμένων, μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές πέραν των συμβατικών, δηλαδή μισθοδοσίας και ενδεχομένως φιλοδωρημάτων. Οι χώροι εργασίας γίνονται ή επιβάλλεται να γίνουν πιο «φιλικοί» προς τους εργοδοτούμενους, παρέχοντας ευέλικτα ωράρια, δυνατότητα εκγύμνασης, σίτισης και ψυχολογικής στήριξης. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχουν εκείνες οι ρυθμίσεις που θα ενισχύουν/υποβοηθούν τις οικογένειες με παιδιά.

H προσέλκυση υψηλής ποιότητας εργοδοτουμένων προϋποθέτει την παροχή κινήτρων εργοδότησης και αυτό αφορά ντόπιους και ξένους. Ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στο εξωτερικό, είναι αυτό της παραχώρησης μετοχών ή δικαιωμάτων αγοράς μετοχών σε τιμές πιο κάτω από την αγοραία αξία σε εταιρείες – εργοδότες, είτε αυτές είναι ιδιωτικές, είτε οι τίτλοι τους διαπραγματεύονται σε κάποιο χρηματιστήριο.

Η παραχώρηση των πιο πάνω στους εργοδοτούμενους, τους δίνει ένα επιπλέον κίνητρο στο να συνεισφέρουν για την αύξηση της αξίας της εταιρείας από την οποία εργοδοτούνται, γίνονται δηλαδή συμμέτοχοι στην προσπάθεια για οργανική ανάπτυξη.

Η φορολόγηση τέτοιων εισοδημάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους εργοδότες και τους εργοδοτούμενους. Μπορεί ενδεχομένως για κάποιους θεωρηθεί ότι δεν υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις στην Κύπρο ή είναι ελάχιστες, είναι όμως ένα θέμα που αναδεικνύεται σταδιακά από οργανισμούς που αποφάσισαν να μεταφέρουν μέρος των εργασιών τους στην Κύπρο.

Η φορολόγηση των συγκεκριμένων εισοδημάτων γίνεται στη βάση εγκυκλίου και ενδεχομένως να χρήζει αναδιαμόρφωσης και νομοθετικής ρύθμισης. Κατ' αρχάς θα πρέπει να τονιστεί ότι ωφελήματα σε είδος για τους εργοδοτούμενους υπόκεινται σε συνεισφορές προς το ΓεΣΥ και το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Θα πρέπει να υπάρξει ειδική ρύθμιση για τη φορολόγησή τους, που θα ισχύει για όλους τους φορολογούμενους.

Στη φορολογική μας νομοθεσία υπάρχουν πρόνοιες για ειδική φορολόγηση εισοδημάτων, όπως για παράδειγμα οι συντάξεις που λαμβάνονται από το εξωτερικό και τα εισοδήματα διαχειριστών κεφαλαίου. Γι' αυτά υπάρχει η δυνατότητα φορολόγησης με βάση τις κλίμακες ή με ένα συγκεκριμένο σταθερό ποσοστό. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τέτοιες ρυθμίσεις υπάρχουν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα.

Ένα άλλο ζητούμενο είναι ο χρόνος κατά τον οποίο το ωφέλημα θεωρείται φορολογητέο και αυτό εν πολλοίς καλύπτεται από την εγκύκλιο. Κατ' αρχάς, θα πρέπει να πούμε ότι, συνήθως μετά την παραχώρηση των μετοχών ή των δικαιωμάτων υπάρχει μια κλειστή περίοδος, δηλαδή ένα χρονικό διάστημα που ο εργοδοτούμενος δεν μπορεί να τα πωλήσει. Οπότε γίνεται αντιληπτό ότι, οποιοδήποτε φορολογητέο όφελος προκύπτει μετά την πάροδο της κλειστής περιόδου.

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες τίτλων. Αν οι τίτλοι που παραχωρούνται, αφορούν δημόσιες εταιρείες (σημειώνεται ότι υπάρχουν περιπτώσεις που παραχωρούνται τίτλοι οργανισμού συνδεδεμένου με την εταιρεία – εργοδότη) που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές, τότε το φορολογητέο όφελος είναι άμεσο.

Αν τα δικαιώματα δεν διαπραγματεύονται, το φορολογητέο σημείο είναι όταν ο εργοδοτούμενος εξασκήσει το δικαίωμα και το ποσό φορολόγησης είναι η διαφορά της τιμής αγοράς του τίτλου και η τιμή που το αγοράζει (υπενθυμίζεται ότι το δικαίωμα που παραχωρείται δίνει το δικαίωμα στον κάτοχο να αγοράσει τον τίτλο σε τιμή πιο κάτω από αυτή που διαπραγματεύεται σε οργανωμένη αγορά).

Στις περιπτώσεις ιδιωτικών εταιριών, τότε το όφελος προκύπτει όταν οι τίτλοι πωληθούν σε τρίτο πρόσωπο (ή ανακτηθούν από τον εργοδότη) και η φορολογητέα ύλη αποτελεί το συνολικό αντίτιμο, ή όταν η οι τίτλοι της εταιρείας εισαχθούν σε οργανωμένες αγορές/χρηματιστήρια.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, ενδεχόμενη καλύτερη φορολογική ρύθμιση της παραχώρησης τίτλων στους εργοδοτούμενους, από τη μια δίνει τη δυνατότητα συμμετοχής στην προσπάθεια ενίσχυσης του οργανισμού που εργάζονται, κάτι που βοηθά την επιχειρηματικότητα και γενικότερα την οικονομία, και από την άλλη αποτελεί κίνητρο προς τον εργαζόμενο (και αναφερόμαστε σε αυτούς που μένουν στη χώρα και αυτούς που θα επιλέξουν την Κύπρο για μετεγκατάσταση).

Κύριος ρόλος ενός συνταξιοδοτικού συστήματος είναι η διασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης για όλο τον πληθυσμό μετά τη συνταξιοδότησή του. Σε σχέση με την ασφάλιση και τα ταμεία προνοίας, παρέχονται συγκεκριμένα κίνητρα. Μεγαλύτερη συνεισφορά από τον πολίτη ισοδυναμεί και σε μείωση των διαθέσιμων εισοδημάτων του, προς όφελος όμως της διασφάλισης ενός σταθερού εισοδήματος κατά τη συνταξιοδότησή του, εκτός και αν αναφερόμαστε σε ωφελήματα σε είδος, και καλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας όταν τις χρειαστεί. Σημειώνεται ότι οι εισφορές για σκοπούς σύνταξης αφαιρούνται για σκοπούς φόρους μέχρι ένα σημείο.

Η παραχώρηση τίτλων προς τους εργαζόμενους αποτελεί και εργαλείο καλύτερης διαχείρισης των οικογενειακών εισοδημάτων, εφόσον μπορεί να αποτελέσει πηγή παθητικού εισοδήματος για την περίοδο συνταξιοδότησης, δηλαδή την είσπραξη μερισμάτων.