Ανάγκη σύστασης Δικοινοτικής Επιτροπής Περιουσιών

Του Ανδρέα Δ. Συμεού*

Έχω αρθρογραφήσει ξανά για την ανάγκη δημιουργίας μιας Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής Περιουσιών στο πλαίσιο των ΜΟΕ. Με τον κίνδυνο να θεωρηθώ φορτικός ή και γραφικός επανέρχομαι. Η ανάγκη για δημιουργία της Επιτροπής προκύπτει από το γεγονός ότι το περιουσιακό δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα που αφορά τις διαπραγματεύσεις για επίλυση του Κυπριακού, αλλά και ένα πρόβλημα που ταλανίζει διαχρονικά και καθημερινά τους ιδιοκτήτες, αλλά και τους χρήστες των περιουσιών αυτών.

Οι αριθμοί καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος: Οι περιουσίες που επηρεάστηκαν, δηλαδή οι ε/κ περιουσίες στα κατεχόμενα (1.950.000 δεκάρια) και οι τ/κ περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές (580.000 δεκάρια) αποτελούν το 38% του συνόλου των ιδιωτικών περιουσιών.

Αν και πρέπει να θεωρηθεί ότι όλες οι περιουσίες έχουν ένα ή περισσότερους ιδιοκτήτες, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς το ποιοι είναι οι πραγματικοί, σημερινοί ιδιοκτήτες. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι κάποια αυθεντικά κτηματολογικά μητρώα βρίσκονται στην κατοχή των νόμιμων Αρχών της Δημοκρατίας και κάποια στην κατοχή των κατοχικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα οι πληροφορίες που υπάρχουν σε αυτά για τις περιουσίες που επηρεάστηκαν να μην έχουν εκσυγχρονισθεί για μισό αιώνα.

Υπενθυμίζεται ότι τα πιο κάτω κτηματολογικά μητρώα βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Αρχών της Δημοκρατίας:

• όλα τα αυθεντικά μητρώα των επαρχιών Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου και

• τα αυθεντικά μητρώα των περισσότερων δήμων και κοινοτήτων της επαρχίας Λευκωσίας, τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και στις κατεχόμενες περιοχές,

• αντίγραφα των αρχικών αυθεντικών μητρώων για τους υπόλοιπους δήμους και κοινότητες της επαρχίας Λευκωσίας που βρίσκονται στην κατοχή των Τουρκοκυπρίων από το 1963-64 και

• προσωρινά μητρώα για τις επαρχίες Κερύνειας και Αμμοχώστου (συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων της επαρχίας Αμμοχώστου που βρίσκονται στις ελεύθερες περιοχές) τα οποία δημιουργήθηκαν μετά την τουρκική εισβολή (και τα οποία, όπως είναι φυσικό περιέχουν αρκετές ανακρίβειες και αμφισβητούμενες πληροφορίες).

Η «ΤΔΒΚ» έχει στην κατοχή της:

• τα αυθεντικά κτηματολογικά μητρώα για τις επαρχίες Αμμοχώστου και Κερύνειας,

• τα αυθεντικά μητρώα ορισμένων κοινοτήτων και ενοριών της επαρχίας Λευκωσίας και

• αντίγραφα των αρχικών αυθεντικών μητρώων για τους υπόλοιπους δήμους και κοινότητες της επαρχίας Λευκωσίας, που βρίσκονται στην κατοχή των Αρχών της Δημοκρατίας.

Πριν το ξέσπασμα των ταραχών του 1963-1964 το Επαρχιακό Κτηματολόγιο Λευκωσίας στεγαζόταν στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας. Μετά τις ταραχές έγινε συμφωνία κυρίων και επεστράφησαν στις Αρχές της Δημοκρατίας τα μητρώα που αφορούσαν ε/κ ή κατά πλειοψηφία ε/κ ενορίες και κοινότητες. Προφανώς οι τ/κ προτού επιστρέψουν τα μητρώα τα φωτοτύπησαν. Οι δύο πλευρές συνέχισαν να δανείζουν μητρώα στην άλλη πλευρά σε σημείο της πράσινης γραμμής (Wolseley barracks) με σκοπό να καταχωρίζονται δικαιοπραξίες οι οποίες γίνονταν μεταξύ Ε/Κ αφενός ή Τ/Κ αφετέρου. Στη διάρκεια του δανεισμού αυτού οι αρχές της Δημοκρατίας κατόρθωσαν να φωτοτυπήσουν και τα μητρώα που δεν ήταν στην κατοχή τους.

Τον περασμένο Ιανουάριο κυκλοφόρησε μια είδηση η οποία έπεσε στα μαλακά. Το ψευδοκράτος, λέει, υπέγραψε «πρωτόκολλο» με την Τουρκία για να ανανεωθούν τα μητρώα του Κτηματολογίου για 240.000 χιλιάδες εγγραφές για τις οποίες δεν υπάρχουν τα αυθεντικά μητρώα αλλά μόνο φωτοτυπίες (προφανώς πρόκειται για τα μητρώα της επαρχίας Λευκωσίας τα οποία βρίσκονται στην κατοχή των Αρχών της Δημοκρατίας).

Τα πιο πάνω γεγονότα μας προκαλούν να απαντήσουμε κάποια ερωτήματα:

• Αν το 1963-1964 εν μέσω ταραχών έγινε κατορθωτή μια συμφωνία κυρίων προς αμοιβαίο όφελος, γιατί να μην μπορεί να γίνει σήμερα μια ανάλογη συμφωνία;

• Γιατί να μην υπάρξει μια ανταλλαγή πληροφοριών πάνω σε καθαρά ανθρωπιστική βάση;

• Γιατί να μην αποτραπεί η ανάμειξη της Τουρκίας σε ένα θέμα που μπορεί να επιλυθεί μεταξύ των δύο κοινοτήτων;

Με βάση όλα τα πιο πάνω θεωρώ (και επιμένω) ότι θα ήταν ένα εξαιρετικά χρήσιμο ΜΟΕ η σύσταση, εδώ και τώρα, μιας Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής Περιουσιών με τη συμμετοχή ξένων εμπειρογνωμόνων και με όρους εντολής (μεταξύ άλλων):

α) την παροχή τεχνικής υποστήριξης στην τουρκοκυπριακή πλευρά με σκοπό τη μηχανογράφηση των πληροφοριών στα κτηματικά μητρώα τα οποία βρίσκονται στην κατοχή της στο πρότυπο της μηχανογράφησης που έγινε στις ελεύθερες περιοχές,

β) τη σταδιακή καταγραφή όλων των πληροφοριών για την ιδιοκτησία περιουσιών, ξεκινώντας από περιοχές οι οποίες δεν παρουσιάζουν πολιτικές περιπλοκές π.χ. ε/κ περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές Αμμοχώστου (των οποίων τα μητρώα βρίσκονται στην κατοχή της άλλης πλευράς), τ/κ περιουσίες στο κατεχόμενο τμήμα της επαρχίας Λευκωσίας (των οποίων ορισμένα μητρώα βρίσκονται στην κατοχή της πλευράς μας), περιουσίες στη νεκρή ζώνη κ.λπ.,

γ) την ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών μεταξύ των δύο πλευρών και (ανάλογα με την επιτυχία του εγχειρήματος)

δ) την επέκταση της καταγραφής και ανταλλαγής πληροφοριών σε όλη την επικράτεια τόσο αναφορικά με την ιδιοκτησία όσο και με την κατάσταση επί του εδάφους, τη χρήση των περιουσιών κ.λπ.

*LLB, MSc (ULA), ARICS, νομικού / τεχνοκράτη, πρώην μέλους της ε/κ διαπραγματευτικής ομάδας