O Μακάριος ζει (και μας καθοδηγεί)

Εξήντα τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πόσο διαφορετική, όμως, είναι σήμερα η Κύπρος από αυτήν του 1960; Από τότε που ο Μακάριος αυτοαποκαλείτο ως η Κύπρος, ο κρατικός μηχανισμός λειτουργούσε ως κυβερνητικός και οι θεσμοί υπάγονταν στον Πρόεδρο; Τότε που οι μεγαλόσχημοι ήταν υπεράνω της δικαιοσύνης και οι νόμοι υπήρχαν για να τους εξυπηρετούν;

Πόσο άλλαξε η Κύπρος από εκείνη την πρώτη εκδοχή της; Όταν η πολιτική ηγεσία λειτουργούσε με μόνη έγνοια το λαϊκό αίσθημα και, για έναν αξιοπερίεργο λόγο, θεωρούσε ότι μπορούσε να κοροϊδεύει τους πάντες χωρίς επιπτώσεις; Απ’ όταν ο Μακάριος απέρριπτε τις προτάσεις Χάρντινγκ (τις οποίες, σύμφωνα με τον Κρανιδιώτη, χαρακτήριζε θετικές) για να διεκδικήσει κάτι περισσότερο αφήνοντας μια σημαντική ευκαιρία να περάσει; Που, απέναντι σε κάθε λογική, απέρριπτε τέσσερις πρωτοβουλίες για επίλυση του Κυπριακού, συντηρώντας ένα πρόβλημα που κάθε χρόνο γινόταν και πιο δυσεπίλυτο; Πόσο πιο ώριμοι είμαστε από τότε που οδηγούμασταν στην πρώτη διχοτόμηση για χάρη δύο δήμων; Πόσο διαφορετική ήταν η στάση μας το 2004 όταν- όπως δήλωσε αργότερα ο Γιώργος Λιλλήκας- «ξεγελάσαμε» τους Ευρωπαίους εντασσόμενοι στην ΕΕ χωρίς λύση ή το 2012-3 όταν με την οικονομία μας «κλειστή» θέταμε μέχρι και την υστάτη όρους στους δανειστές; Πόσο πιο ορθολογιστικά λειτουργήσαμε στο Κραν Μοντανά; Πόσο πιο ορθολογιστικά λειτουργούμε σήμερα όταν, με το Κυπριακό σε πορεία οριστικής διχοτόμησης όπως οι ίδιοι οι κυβερνώντες παραδέχονται, επιμένουμε στον διορισμό Ευρωπαίου απεσταλμένου για το Κυπριακό, ενώ δεν υπάρχουν καν συνομιλίες, και φορτικά δηλώνουμε την πρόθεσή μας για επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση ενός πλαισίου του οποίου τα μισά σημεία ο Πρόεδρος δεν αποδέχεται; Όταν φωνάζουμε για την αδιαλλαξία της Τουρκίας, ενώ τα μισά κόμματα απορρίπτουν τη συμφωνημένη βάση λύσης; Πόσο διαφορετικά αντιλαμβανόμαστε το Κυπριακό και τον παράγοντα χρόνο; Πόσο καλύτερη αντίληψη αποκτήσαμε του μεγέθους μας και τoυ διεθνούς ισοζύγιου δυνάμεων;

Πόσο πιο ανεκτικοί γίναμε στην αντίθετη άποψη από τότε που ο Ευδόκας αναγκαζόταν να ακυρώσει την προεκλογική του συγκέντρωση λόγω του εξαγριωμένου πλήθους που τον κατηγορούσε για εξυπηρέτηση ξένων συμφερόντων; Πόσο διαφορετική ήταν η αντιμετώπιση της οποίας έτυχε η αντιπολίτευση το 2004 όταν όποιος διαφωνούσε με το «Όχι» χαρακτηριζόταν από τον τότε Πρόεδρο ξενοκίνητος, προδότης, χρηματισμένος; Πόσο διαφορετική είναι σήμερα όπου τη θέση του Προέδρου στην αποδόμηση αντιπάλων έχουν πάρει τα κυβερνητικά fake accounts με ευθύνη τις καθημερινές επιθέσεις με ψευδείς κατηγορίες και υπονοούμενα σε όσους τολμούν να επικρίνουν τον Νίκο Χριστοδουλίδη;

Πόσο άλλαξε το σύστημα στον τρόπο που διαπλέκεται; Από τότε που μόνη προϋπόθεση για ένταξη στη δημόσια υπηρεσία αποτελούσε μια συστατική επιστολή του Μακάριου; Πόσο πιο προσβάσιμο είναι σήμερα το Δημόσιο σε ανθρώπους εκτός του μηχανισμού των κομμάτων (που έχουν εν τω μεταξύ πάρει τη θέση του Μακάριου) ή του περίγυρου του Προέδρου; Πόσο διαφορετικά είναι τα κριτήρια στελέχωσης της κυβέρνησης, όταν ο Πρόεδρος, επιχειρώντας να δικαιολογήσει παράδοξες τουλάχιστον επιλογές, δηλώνει δημοσίως πως όσοι εργάστηκαν για την εκλογή του δικαιούνται μια θέση στο κυβερνητικό σχήμα; Σε ποιο βαθμό υπερβήκαμε νοοτροπίες που επέβαλλαν πως το Δημόσιο και οι πολιτειακοί θεσμοί υπάρχουν για να βολεύονται και να συντηρούνται οι κομματικές στρατιές και οι φίλοι; Πόσο περιορίστηκαν τα προνόμια επιχειρηματιών και Εκκλησίας; Πόσο άλλαξαν οι κρατικές δομές, η παραγωγική βάση, η λειτουργία της Δημοκρατίας μας;

Πόσο άλλαξε η κοινωνία; Πόσο πιο δύσκολα καθίσταται σήμερα πιόνι στη ρητορική και τα «θέλω» του πολιτικού συστήματος ή σε συνθήματα και πολιτικούς άνευ περιεχομένου; Πόσο λιγότερο ευάλωτη έδειξε να είναι στον λαϊκισμό και το marketing; Πόσο πιο δύσκολα πείστηκε η κοινωνία από έναν άνθρωπο ο οποίος υποσχόταν, ως στενότερος συνεργάτης του τέως Προέδρου, να αλλάξει όλα όσα ενοχλούσαν από την προηγούμενη διακυβέρνηση της οποίας ήταν από τα σημαίνοντα στελέχη; Πόσο πιο δύσκολα διαχωρίστηκαν ΑΚΕΛικοί και Συναγερμικοί με αφορμή το σκάνδαλο των διαβατηρίων και το βίντεο του Αλ Τζαζίρα για το ποιο από τα δύο κόμματα είναι το πιο διεφθαρμένο; Ή για τις ευθύνες του 2004 και 2017; Πόσο ενοχλείται ο ΕΔΕΚίτης ή ο ΔΗΚΟϊκός 49 χρόνια μετά, από φαιδρά συνθήματα όπως «όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους»; Πόσο ενοχλείται ο πολίτης από την παντελή έλλειψη διαφάνειας, την πλήρη άλωση του κράτους; Τη- χωρίς προσχήματα- σχέση ΜΜΕ και Προεδρικού ή κομμάτων; Πόσο ενοχλούν επαναλαμβανόμενες συνεργασίες που δεν στηρίζονται σε καμιά πολιτική αρχή; Πόσο διαφοροποιήσαμε αντιλήψεις που οδήγησαν στο σήμερα; Πόσο διαφορετικά αντιδρούμε;

Πόσο διαφορετική είναι η Παιδεία μας από τότε που ως μαθητές καλούμασταν κάθε χρόνο σε έκθεση να επιβεβαιώσουμε πως «ο Μακάριος ζει και μας καθοδηγεί»; Όπου το σχολείο απλά υπήρχε για να συντηρεί μύθους; Ως επιβεβαίωση μιας πορείας που θα έπρεπε να είχε προ πολλού κριθεί; Πόσο αναπτύχθηκε η κριτική σκέψη; Πόσο πιο κοσμική και «ανοικτή» έγινε;

Πόσο έχει αλλάξει τελικά η Κύπρος, από τα μικρά μέχρι τα μεγάλα; Πόσο διαφορετική είναι σήμερα η Δημοκρατία μας από εκείνη τη δοτή δημοκρατία, 63 χρόνια πριν; Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι μετά από μια διαδρομή που περιλάμβανε ένα πραξικόπημα και μια εισβολή, την κατάρρευση της οικονομίας με τον παράλληλο πλουτισμό κάποιων και μια σειρά σκανδάλων, ότι η Κύπρος του 2023 διαφέρει ουσιαστικά από αυτή του Μακαρίου; Της διαπλοκής, της ασυδοσίας, της ατιμωρησίας, της λαμογιάς;

Ο Μακάριος ζει και μας καθοδηγεί. Η Κύπρος του 2023 είναι η Κύπρος του.

antopoly@cytanet.com.cy