Οι Κύπριοι δίψασαν για δικαιοσύνη

«Δεν θα κόψω αυτά τα γένια μέχρι να βρεθεί ο δολοφόνος του γιου μου», είχε πει. Αυτή ήταν και μία από τις ερωτήσεις που του υπέβαλα όταν του τηλεφώνησα μια μέρα. «Έκοψες τα γένια σου;» «Δεν τα έκοψα», είπε. «Δηλαδή δεν τα έκοψες καθόλου από την ημέρα που σε είδα για τελευταία φορά;» «Δεν τα έκοψα». Είχαμε πολύ καιρό να συναντηθούμε, όμως πάντα ήμουν περίεργος. Όταν τον είδα τελευταία φορά, τα γένια του είχαν φτάσει σχεδόν μέχρι την κοιλιά του. Είχε ορκιστεί πως δεν θα τα έκοβε. Ρώτησα για το δικαστήριο. «Ακόμη συνεχίζεται η δίκη», είπε. Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Τι είδους δικαστήριο είναι αυτό. Πέρασαν 11 χρόνια από τότε. Τι άλλο έμεινε για να συζητηθεί. Όμως, εκείνος δεν πτοήθηκε. Έρχεται από το Ριζοκάρπασο για κάθε ακροαματική διαδικασία. «Ο γιος μου δεν αυτοκτόνησε στον στρατό, δολοφονήθηκε», λέει. Μάζεψε πληροφορίες, έγγραφα. Αφιέρωσε τη ζωή του στο να βρει τον δολοφόνο του γιου του.

Δεν γνώρισα κανέναν άλλο υπομονετικό και ανθεκτικό σαν εκείνον εδώ. Πάντα κοίταζα με υποψία τις αυτοκτονίες στον στρατό. Μέχρι να δημοσιευτούν στην εφημερίδα μας αυτές οι ειδήσεις έβγαιναν ως μικρές, μονόστηλες ειδήσεις. Και με πείραζε πολύ αυτό. Το γεγονός ότι κανένας δεν είχε καμία υποψία και ότι αν υπήρχαν κάποιοι που υποψιάζονταν σώπαιναν. Επειδή ο θεσμός του στρατού είναι ταμπού κανείς δεν τον αγγίζει. Δεν μπορεί να τον αγγίξει. Αποφάσισα να τον αγγίξω και μεγαλοποίησα το γεγονός. Άρχισα να κάνω αυτές τις ύποπτες αυτοκτονίες πρωτοσέλιδα και ολοσέλιδα. Με μεγάλα γράμματα: «Από τα τάγματα στο νεκροτομείο». Πανικοβλήθηκαν όταν προστέθηκε σε αυτό και το θέμα του ξυλοδαρμού. Η στρατιωτική διοίκηση προέβη σε νέες ρυθμίσεις στα στρατόπεδα για να καταρρίψει τα δημοσιεύματά μας και να παρουσιαστεί ο ίδιος αρεστός στον λαό. Καθάρισε και συμμάζεψε τους χώρους. Βελτίωσε τα φαγητά στις καραβάνες. Κι ύστερα κάλεσε τον λαό και είπε: «Ελάτε να δείτε, ιδού». Στο μεταξύ, προσέλαβαν στον στρατό και έναν σύμβουλο ψυχολόγο.

Σε αυτό το νησί οι συγγενείς των θυμάτων δεν συνηθίζουν να αναζητούν τους δολοφόνους τους. Γι' αυτό, άναψαν ένα φως ελπίδας στην καρδιά μου αυτά που συμβαίνουν στον νότο τελευταίως. Μια αναζήτηση δικαιοσύνης. Που για εμένα αυτό είναι άλλωστε το πιο σημαντικό πράγμα σε αυτά τα χώματα. Ναι, η Ανδριάνα Νικολάου έκανε κάτι πρωτοφανές μέχρι σήμερα σε αυτά τα μέρη. Είναι μια θαρραλέα γυναίκα που άσπρισαν τα μαλλιά της. Μια μάνα. Ψάχνει τον δολοφόνο του γιου της εδώ και 18 χρόνια. Αναζητά δικαιοσύνη κατά των ψευτών και των πλαστογράφων. Ο γιος της κυρίας Ανδριάνας ζούσε στην Αυστραλία. Ήρθε στην Κύπρο. Πήγε στον στρατό για να κάνει το καθήκον του προς την πατρίδα. Και από εκεί ήρθε η είδηση του θανάτου του. Βρήκαν τη σορό του κάτω από μια γέφυρα. Αυτοκτονία, είπαν. Όλοι οι αρμόδιοι συγκάλυψαν το γεγονός. Άρχισε έναν μεγάλο αγώνα η μάνα του, η οποία δεν τους πίστεψε. Και μάζεψε μεγάλο πλήθος σε αυτόν τον δρόμο, τον οποίο ξεκίνησε μόνη. Παρακολούθησα σε βίντεο το συλλαλητήριο που έγινε πρόσφατα. Υπήρχε μεγάλο πλήθος που διψούσε για δικαιοσύνη. Ήταν μαζί τους και ο Μίκης Θεοδωράκης με τη μουσική του.

Ελπίζω να αποτελέσει μια νέα αρχή εδώ αυτή η ηρωική αντίσταση της κυρίας Ανδριάνας έναντι των Αρχών. Να μας ανοίξει μια νέα σελίδα. Η Κύπρος διψά για δικαιοσύνη πιο πολύ από ποτέ. Για δίκαιες κυβερνήσεις. Για δίκαιους δικαστές, εισαγγελείς και αστυνομικούς. Αυτό δεν είναι ζήτημα ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Είναι ζήτημα εντός της κάθε κοινότητας. Όμως, ας μην ξεχνάμε καθόλου πως η δικαιοσύνη είναι και το πιο σημαντικό ζήτημα ανάμεσα στις δύο κοινότητες.

Σε αντίθεση με τον 18ετή αγώνα της Ανδριάνας Νικολάου, η οποία κατάφερε να μαζέψει πίσω της πλήθη, ο φίλος μου στο Ριζοκάρπασο στον βορρά αφέθηκε μόνος εδώ και 11 χρόνια. Ακόμη δεν άνθησαν η κοινωνική ενότητα, ο αγώνας και η αλληλεγγύη στον βορρά. Στον νότο μια μάνα και στον βορρά ένας πατέρας ψάχνουν τους δολοφόνους των γιων τους. Και οι δύο πέθαναν στον στρατό. Η στρατιωτική διοίκηση είναι ταμπού παντού; Μήπως ακόμη δεν ήρθε η ώρα να σπάσει αυτό το ταμπού;