Πρώτα οι αδύνατοι και οι ευάλωτοι

Η ιστορία του μικρού Αντώνη είναι ενδεικτική της έλλειψης ευαισθησίας από της πλευράς του κράτους και της κοινωνίας, αφού το Υπουργείο Υγείας δεν ενέκρινε το αίτημα της οικογένειας του παιδιού για παραχώρηση συνοδού-νοσηλευτή κατά τη φοίτησή του σε θερινό σχολείο επικαλούμενο ελλείψεις νοσηλευτών λόγω των καλοκαιρινών διακοπών. Δεν θεώρησε αναγκαίο και σημαντικό για ένα παιδί με προβλήματα να έχει το ίδιο δικαίωμα όπως όλα τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Τελικά, μετά από τη δημόσια κατακραυγή και την παρέμβαση της επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Υπ. Υγείας ανακοίνωσε ότι παραχωρείται συνοδός στο παιδί.

Το θέμα είναι ευρύτερο και αφορά την αντιμετώπιση που τυγχάνουν οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και ειδικά τα παιδιά από τα αρμόδια όργανα της πολιτείας. Οπωσδήποτε λειτουργούν οι σχετικές Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και παρέχεται φροντίδα στους λιγότερο ευνοημένους, όμως αυτό γίνεται σε ικανοποιητικά επίπεδα; Ο βαθμός βοήθειας προς τα πιο αδύνατα μέλη της κοινωνίας, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στις οικονομικές παροχές και επιδόματα ή αλλού, ανακλά την ωριμότητα και το επίπεδο πολιτισμού της. Μια χώρα δεν κρίνεται μόνον από το κατά κεφαλήν εισόδημα ή άλλους οικονομικούς δείκτες αλλά και για το πώς χειρίζεται τους λιγότερο ευνοημένους πολίτες της, είτε πρόκειται για ασθενείς με ανίατες αρρώστιες, είτε ηλικιωμένους ή άτομα με αναπηρίες. Στο θεμελιώδες ζήτημα της υγείας το κράτος οφείλει κάθε είδους διευκόλυνση και για όσο χρόνο χρειάζεται σε όσους έχουν ανάγκη στήριξης με πολυδάπανες θεραπείες που δεν τις αντέχουν οι οικογένειες. Είναι συμπολίτες μας που είναι απλά άτυχοι και στη θέση τους μπορούσε να βρίσκεται ο καθένας μας. Εάν η φύση ή οι ατυχίες τούς έπαιξαν άσχημο παιγνίδι, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αφεθούν στη μοίρα τους. Δεν φτάσαμε ακόμη στο σημείο που η πλήρης στήριξη του κράτους να είναι δεδομένη και χρειάζεται η πίεση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον Τύπο.

Στο θέμα της εκπαίδευσης των παιδιών, η έμφαση πρέπει να δίνεται στους αδύνατους και σε αυτούς που πολύ εύκολα ονομάζουμε «προβληματικούς». Οι δυνατοί, οι έξυπνοι, οι άριστοι, θα είναι πάντοτε οι καλοί σε οποιονδήποτε σχολείο και με οποιουσδήποτε δασκάλους ή καθηγητές και θα επιβιώνουν κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Εκείνοι που έχουν την πραγματική ανάγκη στήριξης και βοήθειας είναι οι αδύνατοι, αυτοί που στερούνται των κατάλληλων συνθηκών που διαθέτουν οι άλλοι. Τους πρώτους τους προίκισε η φύση και δεν έχουν τόσο πολύ την ανάγκη μας. Την προσοχή μας αξίζουν οι ασθενέστεροι για να μη διευρύνονται περαιτέρω οι ανισότητες. Τα ίδια ισχύουν και για μια αξιοπρεπή οικονομική ενίσχυση των δυσπραγούντων συνανθρώπων μας για την κάλυψη των βασικών βιοτικών τους αναγκών.

Στο όχι μακρινό παρελθόν, το κοινωνικό bullying ήταν δεδομένο και όποιος είχε μια σωματική ή άλλη αναπηρία γινόταν στόχος των υπολοίπων που του κολλούσαν πολύ εύκολα μιαν «ετικέτα» που τον στιγμάτιζε και τον συνόδευε για όλη του τη ζωή. Σήμερα αυτό μπορεί να μη συμβαίνει στον ίδιο βαθμό, αλλά πάντοτε γίνεται από κάποιους που θεωρούν τους εαυτούς τους πιο δυνατούς, που όμως στην πραγματικότητα θέλουν κάτι να κρύψουν. Η ευθύνη της κοινωνίας και του σχολείου είναι να προστατέψουν τα ευάλωτα θύματα αλλά και να συνετίσουν όσους πιστεύουν στην «ανωτερότητά» τους.

Η ζωή είναι γεμάτη από ανισότητες που πάντοτε φέρνουν πόνο και δυστυχία. Η κατά το δυνατόν απάμβλυνσή τους δεν μπορεί να επαφίεται στα όποια φιλάνθρωπα αισθήματα του καθενός αλλά πρέπει να είναι θεσμοθετημένη ευθύνη της πολιτείας. Ούτε να αφήνεται στη «φιλανθρωπία» των τραπεζών που γίνεται για διαφημιστικούς λόγους ή σε άλλα οργανωμένα σύνολα που χρησιμοποιούνται ως εφαλτήριο μερικών για προσωπική ανέλιξη.

Διατυπώνοντας αυτές τις σκέψεις δεν σημαίνει ότι υστερούμε σε σχέση με άλλες χώρες. Απεναντίας, σε αρκετούς τομείς προσφέρονται υψηλού επιπέδου ποιοτικές υπηρεσίες. Αν κάνουμε μια σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πριν από πενήντα μόλις χρόνια, θα διαπιστώσουμε ότι στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης έχουν γίνει άλματα. Όμως η πρόοδος δεν σταματά και ο αγώνας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων είναι συνεχής. Γνώμονάς μας προς αυτή την κατεύθυνση να είναι πάντοτε ο άνθρωπος.