Είναι απλά ανεγκέφαλοι;

Χθες αργά το απόγευμα επέστρεφα από το περβόλι μου στον Άγιο Δημήτριο Μαραθάσας, στο σπίτι μου στον Μονιάτη. Είχα πολλή χαρά μέσα μου. Στα δέντρα του ποταμού που συνορεύει με το κτήμα μου είχαν στήσει συναυλία δύο ζευγάρια αηδόνια. Και πιο ψηλά στο βουνό μια πέρδικα είχε αρχίσει τραγούδι πιο γλυκό και από τη μουσική που ερχόταν από το δάσος με τα πεύκα που σάλευαν στον άνεμο. Ένιωθα σαν να ζούσα στον παράδεισο. Αυτή η ευτυχία κράτησε μέχρι το διπλανό χωριό, το Φοινί. Μπροστά μου πινακίδα των Δημοσίων Έργων είχε μπογιατισθεί με κίτρινο και ένα Θύρα 3, αν δεν κάμνω λάθος. Λίγο πιο πέρα, στις Κάτω Πλάτρες, άλλες πινακίδες του Δημοσίου είχαν την ίδια μεταχείριση! Μέχρι να φτάσω σπίτι μου, πολλές άλλες πινακίδες είχαν καταστραφεί, κάποιες με πράσινη μπογιά και άλλες με γαλάζια. Προφανώς, οπαδοί της Ομόνοιας και του Απόλλωνα ζήλεψαν τους συναδέλφους τους της ΑΕΛ και τους μιμήθηκαν.

Σε μια διαδρομή με απίθανες ομορφιές, όλη αυτή η βαρβαρότητα!!! Και αρχίζεις να αναστενάζεις και να σκέφτεσαι: Γιατί τόση έλλειψη σεβασμού στην περιουσία μας; Αυτοί που έκαναν αυτές τις αθλιότητες, τι σόι άνθρωποι είναι; Είναι πράγματι ανεγκέφαλοι όπως κάποιοι τους αποκαλούν ή μήπως είναι κάτι πολύ βαθύτερο; Δεν μπορεί να είναι απλά ανεγκέφαλοι. Ένας ανεγκέφαλος θα μπογιάτιζε με τα χρώματα της ομάδας του τους τοίχους του σπιτιού του. Κι όμως αυτό δεν τον κάνει. Μπογιατίζει και καταστρέφει τους τοίχους του Δημοσίου ή των άλλων και όχι τους δικούς του. Μπογιατίζει τις πινακίδες του Δημοσίου και προκαλεί έτσι τεράστιες ζημιές στο κράτος και όμως δεν αισθάνεται καμία αναστολή. Ποιος φταίει άραγε για τούτα τα φαινόμενα τα τόσο αποκρουστικά; Έχω διαβάσει τρία βιβλία και αρκετά άρθρα για τις αδυναμίες των Ελλήνων και συνεπώς ημών των Κυπρίων που θεωρούμε, οι πιο πολλοί τουλάχιστον, πως είμαστε πιο Έλληνες από τους Έλληνες. Ο Α. Βακαλόπουλος, στο βιβλίο του «Ο Χαρακτήρας των Ελλήνων, Θεσσαλονική 1983», στηριζόμενος σε ιστορικές παρατηρήσεις που φτάνουν μέχρι την αρχαιότητα και σε μια εκτεταμένη, κυρίως λαογραφική βιβλιογραφία, υποστηρίζει ότι το πιο έντονο χαρακτηριστικό που μας διακρίνει ως λαό είναι ο ατομισμός. Ο ατομισμός, όταν συνδέεται με «αγάπη, προαίρεση και κίνητρα», οδηγεί τον πολίτη σε άμιλλα, αριστεία, συνετή φιλοδοξία και θετική συνεισφορά στην κοινωνία.

Όταν όμως εκδηλώνεται με έντονο εγωισμό, οδηγεί σε ανταγωνισμό, που καταστρέφει τη συνεργασία και τη συναντίληψη, σε μια υποκειμενική αντίληψη για τη δικαιοσύνη (είναι δίκαιο μόνον ό,τι εξυπηρετεί το δικό μου συμφέρον), στην έλλειψη μάθησης και στην ημιμάθεια (εγώ τα ξέρω όλα), στην έλλειψη πειθαρχίας, στην ασέβεια και στη μη τήρηση των νόμων, στη φιλαρχία και φιλοχρηματία. Οδηγεί επίσης σε αρνητικές συμπεριφορές απέναντι στους άλλους, όπως η ζήλια, ο φθόνος, η συκοφαντία και η υποτίμηση του άλλου, η προβολή και η επίδειξη του εαυτού, η ματαιοδοξία, η έπαρση και η αλαζονεία. Ο ατομισμός πρακτικά σημαίνει ότι το άτομο ενδιαφέρεται, αγαπά και φροντίζει μόνο ό,τι θεωρεί δικό του (π.χ. σπίτι, παιδί, κατοικίδιο ζώο, αυτοκίνητο κ.λπ.). Οι πινακίδες του Δημοσίου και όλα τα άλλα που ανήκουν σε αυτό δεν θεωρούνται δικά του. Άρα γιατί να τα σεβαστεί ή να τα φροντίσει; Έκαμα μια πρόχειρη έρευνα με γνωστούς και παιδιά φίλων μου που έχουν παιδιά στα νηπιαγωγεία ή στα δημοτικά. Ποτέ και κανενός τα παιδιά του δεν άκουσαν από τους δασκάλους τους συμβουλές, να θεωρούν τα του Δημοσίου δικά τους πράγματα. Θα ήταν παράλειψη να κλείσω τη σύντομη αυτή παρέμβαση χωρίς να αναφερθώ στο ότι ο εγωιστικός ατομισμός στην Κύπρο διαχρονικά εκδηλώνεται συχνά από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας με το «πας μη Έλλην βάρβαρος», με το «κουτόφαγκος» και με την αντίληψη ότι η χώρα μας είναι το «κέντρο του κόσμου». Αυτό, προφανώς, μας εμποδίζει να μαθαίνουμε από τα θετικά των άλλων λαών, να χτίζουμε σχέσεις συνεργασίας και να κερδίζουμε την εμπιστοσύνη τους. Ο εγωιστικός ατομισμός εξηγεί, επίσης, την άρνηση ν’ αναλάβουμε τις ευθύνες των συνεπειών των επιλογών και των πράξεών μας και τη τάση μας να τις μεταθέτουμε στους άλλους. Φταίει για παράδειγμα η ΕΕ και ο ΓΓ του ΟΗΕ για τη στασιμότητα στο Κυπριακό και όχι ο Πρόεδρός μας που μιλά στους Ευρωπαίους και στον ΓΓ με γλώσσα που μόνον σε κάποιους θαμώνες των καφενείων της Γεροσκήπου θα μπορούσε να προκαλέσει ενθουσιασμό…