Παιδικές αναμνήσεις από ένα χωριό

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99966518

Η Dorothy Allen δημιούργησε μια σελίδα στο Facebook με τίτλο «Παιδικές αναμνήσεις (μεγαλώνοντας σε ένα κυπριακό χωριό και μετά στο Ηνωμένο Βασίλειο)» και μοιράζεται τις δικές της αναμνήσεις και δημιούργησε επίσης μια πλατφόρμα όπου οι άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν τις δικές τους παιδικές αναμνήσεις. «Γεννήθηκα στο χωριό Βασίλεια και μπορώ να πω με κάθε ειλικρίνεια ότι πέρασα τα καλύτερα παιδικά χρόνια» λέει. «Ήμασταν ένα μεικτό χωριό και θυμούμαι το Πάσχα την εκκλησία να είναι γεμάτη με όλους τους χωριανούς χριστιανούς και μουσουλμάνους. Όταν οι Βρετανοί εφάρμοσαν το Divide and Rule (διαίρει και βασίλευε), δεν είδα ποτέ ανθρώπους να συναναστρέφονται μεταξύ τους. Αν το έκαναν, δεν μπορώ να θυμηθώ παρά μόνο μερικούς. Η μαμά έλεγε ότι είμαστε όλοι άνθρωποι και ένας είναι ο Θεός, αν και με διαφορετικά ονόματα» Μια συγγραφέας, μοιράζεται αναμνήσεις για απλά πράγματα όπως το ζύμωμα ψωμιού ή τη μητέρα της που της έφτιαχνε μια κούκλα και όλοι απολαμβάνουν τον τρόπο που γράφει και περιγράφει αστείες ή θλιβερές αναμνήσεις. Σήμερα θα ήθελα να φρεσκάρω τη μνήμη μας αναφέροντας μερικά από τα γραπτά της.

Η Dorothy Allen με τη μεγαλύτερη της αδελφή Ανθούλλα.

Κεφτέδες (κεφτεδάκια).

«1950-1960. Όλοι στο σπίτι μας αγαπούσαν τους κεφτέδες. Και εγώ το ίδιο. Το πρόβλημα ήταν ότι εκείνο τον καιρό ο κιμάς ήταν δυσεύρετος. Δεν θυμούμαι να υπήρχε κρεοπωλείο στο χωριό μας, αλλά νομίζω ότι η μαμά είχε δύο κουνιάδους που ήταν κρεοπώλες. Ο Μασιερίτης που ήταν ο σύζυγος της αδελφής της Αννούς και ο Κλατσιάς που ήταν σύζυγος της Ελλούς. Ξεκινούσε με ένα κομμάτι κρέας και δύο μαχαίρια και έκοβε το κρέας ξανά και ξανά σε αρκετά μικρά κομμάτια για να χρησιμοποιηθεί ως κιμάς. Στο τραπέζι υπήρχαν πατάτες καθαρισμένες, κρεμμύδια ξεφλουδισμένα, ψωμί, αβγά, αποξηραμένος δυόσμος, αλεσμένο θαλασσινό αλάτι και πιπέρι. Ρώτησα αν θα μπορούσαμε να ακούσουμε μια ιστορία! Ενώ έτριβε τις πατάτες και τα κρεμμύδια, ξεκινούσε με τις συνηθισμένες ιστορίες της για πολύ φτωχές μαμάδες με παιδιά και τη δυσκολία να βρεθεί φαγητό γι' αυτά. Πρόσθεσε την τριμμένη φρυγανιά πάνω από το κρέας και μετά τις τριμμένες πατάτες και τα κρεμμύδια. Αυτή η φτωχή γυναίκα είχε έναν ηλικιωμένο γείτονα κοντά στο σπίτι της και ζήτησε από το μεγαλύτερο αγόρι να πάει και να του ζητήσει να τους δανείσει κάποια χρήματα για να αγοράσουν φαγητό. Προσθέτοντας το αβγό και τα μυρωδικά συνέχισε την ιστορία της κάνοντάς μας να πεινούμε από τις μυρωδιές. Το αγόρι πήγε στον γέρο και ρώτησε αν μπορούσε να τους δανείσει κάποια χρήματα.

Ο γέρος έδειξε μια χαλαρή πέτρα στον τοίχο και είπε ότι αν έβγαζε την πέτρα υπήρχαν χρήματα και μπορούσε να τα πάρει, αλλά πρέπει να βάλει τα χρήματα πίσω στο ίδιο μέρος. Προστέθηκαν το αλάτι και το πιπέρι και το μείγμα ήταν έτοιμο για μαγείρεμα. Συνέχισε, έναν μήνα περίπου μετά, το αγόρι πήγε στον γέρο και έβαλε τα χρήματα πίσω από την πέτρα. Αυτό συνεχίστηκε για αρκετό καιρό. Τα δανειζόταν και μετά τα έβαζε πίσω. Μετά ακολουθούσαν οι τηγανιτές πατάτες, ενώ η αδελφή μου ετοίμαζε τη σαλάτα. Το αγόρι σκέφτηκε γιατί να μπει στον κόπο να επιστρέψει τα χρήματα, προφανώς δεν τα χρειαζόταν, οπότε δεν το έκανε. Το τραπέζι ήταν έτοιμο και εκείνη διηγούταν την ιστορία. Το αγόρι πήγε στον γέρο και πάλι πήγε στον τοίχο και μετακίνησε την πέτρα αλλά αυτή τη φορά δεν υπήρχαν χρήματα εκεί. Είπε στον γέρο ότι δεν υπήρχαν χρήματα. Ο γέρος τον ρώτησε αν έβαλε πίσω τα χρήματα που δανείστηκε. Είπε όχι, δεν πίστευε ότι τα χρειαζόταν, οπότε δεν υπήρχε νόημα να τα βάλει. Του είπε αν τα έβαζε πίσω, θα ήταν εκεί. Καθίσαμε όλοι και αρχίσαμε να τρώμε. Η μαμά μας ρώτησε τι καταλάβαμε από την ιστορία. Ο Παναγιώτης είπε αν δανειστείς πράγματα πρέπει να τα επιστρέψεις. Καθώς έτρωγε, ο Στελλάκης του είπε να κοιτάξει την Ανθούλλα και με το πιρούνι του τσίμπησε τις τηγανητές πατάτες του Παναγή ο οποίος δεν κατάλαβε ότι έκλεψε. Γελάσαμε όλοι. Ο Στελλάκης λάτρευε τις τηγανητές πατάτες και αν μπορούσε να τις τρώει κάθε μέρα, θα το έκανε».

Η Μυριάνθη, μητέρα της Dorothy, η αδελφή της Ανθούλλα, οι αδελφοί της Παναγιώτης και Στέλιος και η Dorothy στη μέση.

Ο τουρκομαχαλλάς

«1960. Μου απαγόρευαν να πηγαίνω στο τουρκικό μέρος του χωριού που ήταν ψηλά στα βουνά. Δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω γιατί η κάθε πλευρά μισούσε την άλλη. Θυμούμαι μέχρι το Πάσχα του 1954 η εκκλησία είχε και Έλληνες και Τούρκους να στέκονται δίπλα-δίπλα. Όλη η εχθρότητα άρχισε μετά όταν ήρθαν οι Άγγλοι στο χωριό. Δεν ξέρω τι συνέβη, ήμουν πολύ μικρή για να ξέρω από πολιτική. Θυμούμαι ότι πήγαινα στην ταβέρνα του Κελλετζή και απέναντι ήταν ένα στενό πέρασμα. Άρχισα να περπατάω προς τα πάνω μέχρι που έφτασα στα τουρκικά σπίτια. Στο πρώτο σπίτι που έφτασα με ρώτησαν στα ελληνικά ποιοι ήταν οι γονείς μου. Τους είπα ότι ήμουν η κόρη της Μυριάνθης.

Τι έκανα και γιατί πήγα στην τουρκική πλευρά. Εξήγησα ότι ήθελα να δω ποια ήταν η διαφορά. Η γυναίκα αναστέναξε και είπε ότι δεν υπήρχε διαφορά εκτός από τη θρησκεία. Ρώτησα αν ερχόταν στην εκκλησία για το Πάσχα και είπε ότι οι περισσότεροι χωριανοί πήγαιναν μέχρι που ήθελαν την Ένωση με την Ελλάδα και από εκεί τα πράγματα άλλαξαν. Υπήρχε κάτι άλλο που ήθελα. Είπα όχι και μου είπε σε παρακαλώ πήγαινε κατευθείαν σπίτι γιατί θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο αν με πιάσουν. Φοβήθηκα και δεν ρώτησα από ποιον θα ήταν επικίνδυνο. Όταν έφτασα στο σπίτι, είπα στη μαμά ότι ανέβηκα στην τουρκική πλευρά και μου θύμωσε. Είπε ότι δεν είναι όλοι κακοί και δεν είναι όλοι καλοί και αυτό είναι και για τις δύο πλευρές. Της είπα ότι η κυρία της έστειλε τους χαιρετισμούς της και είπε ότι γνωρίζονταν καλά. Δεν επρόκειτο να μου το ξαναπεί, είπε, δεν πρέπει να ξαναπάω εκεί...».

Ο Κώστας Χειμωνίδης, πατέρας της Dorothy στο κέντρο της φωτογραφίας.

Καλλιέργεια παντζαριών

«1955. Φέτος η μαμά αποφάσισε να καλλιεργήσει πατάτες, κρεμμύδια, παντζάρια και σκόρδο στον πίσω κήπο. Είχαμε μια ελιά σε εκείνο το μέρος του κήπου με τον κέδρο. Ο υπόλοιπος κήπος είχε δύο αμυγδαλιές, μανταρινιά, πορτοκαλιά, λεμονιά, δύο συκιές, μια με άσπρα σύκα και μια με μαύρα. Ροδιές, πορτοκαλιά Σεβίλλης, δάφνη, τριανταφυλλιές και γιασεμί, μερικά άλλα δέντρα αλλά δεν γνωρίζω τα ονόματά τους. Η μαμά μάζευε ροδοπέταλα για να φτιάξει ροδόσταγμα τη μια μέρα και ανθούς πορτοκαλιάς Σεβίλλης για το ανθόνερο. Χρησιμοποιούσε το καζάνι «χαρτζί» με ειδικό καπάκι με μακρύ ακροφύσιο ρίχνοντας το αρωματικό νερό σε αυτά που αποκαλούσε «φιζόποτσες». Όταν τελείωνε το εμφιάλωνε και έδινε λίγο στις αδερφές της. Μαζεύαμε τα λαχανικά, τα βάζαμε σε καλάθια και τα αποθηκεύσαμε στο σπίτι της γιαγιάς. Ο παπάς ήταν πολύ αναστατωμένος και σχεδόν έκλαιγε. Η μαμά μου ανησυχούσε γιατί αιμορραγούσε εσωτερικά. Άρχισε να προσεύχεται και να παρακαλεί τον Θεό να μην πάρει τον άντρα της. Όταν ο παπάς μου ξύπνησε από τη σιέστα του, άρχισε να του φωνάζει να σταματήσει. Δεν αιμορραγούσε εσωτερικά, ήταν το παντζάρι. «Εσύ γυναίκα, μαγειρεύεις παντζάρια κάθε μέρα, σαλάτα με κόλιαντρο και παντζάρι, αβγά, πατάτα και παντζάρι, ματωμένο παντζάρι μπααχ! «Γ. τη χ. σου, μια εβδομάδα τρώω παντζιάρκα» Τρώω παντζάρια για μια εβδομάδα!». Χάρηκε που δεν πέθαινε ακόμα».

Φτιάχνοντας κούκλες

«1954-1955. Η μαμά είχε μια κούκλα Bisque κρεμασμένη ψηλά στο πλαίσιο της πόρτας και ονομαζόταν η χειρουργημένη. Σήκωνε το φόρεμά της και μου έδειχνε τα σημάδια των πληγών της και μου έλεγε ότι ήταν πολύ ευαίσθητη και δεν μπορούσα να την έχω. Υποσχέθηκε να μου φτιάξει μια την επόμενη φορά που θα έκοβε ύφασμα. Ήταν η μοδίστρα του χωριού. Ήρθε η μέρα που με πήρε τηλέφωνο για να μου πει ότι θα φτιάξουμε την κούκλα μου. Όπως όταν δίδασκε τις εκπαιδευόμενες της άρχισε να εξηγεί τι θα κάνουμε και πώς και γιατί. Πρώτα έπρεπε να πάω στον κήπο και να βρω ένα ραβδί που θα ήταν τα χέρια της. Βρες χρωματιστά μολύβια για να σχεδιάσεις τα μάτια και τα χείλη. Μετά πήγαινε βρες το μαλλί να τη γεμίσεις. Μέχρι να τα βρω όλα, είχα εξαντληθεί. Τελικά έκοψε ένα τετράγωνο άσπρο ύφασμα. Στη συνέχεια, ένα άλλο όμορφο τετράγωνο με σχέδια για το σάλι. Ξεκίνησε με το άσπρο τετράγωνο, γεμίζοντάς το με το μαλλί, έμοιαζε περισσότερο με χταπόδι και το έδεσε με κλωστή. Χρησιμοποίησε περισσότερο μαλλί για το ραβδί για να μοιάζει με χέρια. Χρησιμοποίησε ένα καφέ μολύβι και έκανε στα μαλλιά της χωρίστρα. Σχεδίασε φρύδια και μάτια με δύο μαύρες κουκκίδες για τα ρουθούνια. Τα κόκκινα χείλη την έκαναν να μοιάζει με τον τζόκερ τώρα που το ξανασκέφτομαι. Μετά δίπλωσε το όμορφο ύφασμα και της έφτιαξε ένα σάλι. Ήταν η πιο όμορφη κούκλα που είδα ποτέ. Ήμουν τόσο χαρούμενη. Την έδειξα σε όλους, συμπεριλαμβανομένης της κατσίκας της που προσπάθησε να τη φάει καθώς η μαμά την άρμεγε για να φτιάξει γιαούρτι».