Είναι αρκετό αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας περί ανθρώπινου λάθους; Κανένα δυστύχημα τέτοιας έκτασης δεν προκύπτει ως αποτέλεσμα ενός και μόνου παράγοντα. Σε αεροπορικά, ναυτικά και σιδηροδρομικά δυστυχήματα, όπως αυτό στα Τέμπη, υπάρχει μια αλληλουχία συμβάντων που τελικά οδηγεί στην τραγωδία. Ναι, είναι σαφές ότι υπήρξε παραβίαση των πρωτοκόλλων ασφάλειας λειτουργίας. Ναι, η έρευνα θα καταδείξει τον ανθρώπινο παράγοντα του οποίου η πλημμελής εκτέλεση των καθηκόντων είχε ως αποτέλεσμα τη μετωπική σφοδρή σύγκρουση. Αλλά εν έτει 2023, είναι αδιανόητο στην Ευρώπη σιδηροδρομικό δίκτυο να μην ελέγχεται από αυτόματα συστήματα σηματοδότησης.
Από το 1996 με την Οδηγία 1996/48, η ΕΕ έχει ζητήσει την εναρμόνιση όλων των δικτύων της Ένωσης με το European Train Control System (ETCS) ώστε να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι καθυστερήσεις στην υλοποίηση των συμβάσεων, ο τρόπος προκήρυξής τους, η ελλιπής συντήρηση δικτύων, οι κλοπές καλωδίων από τις γνωστές ευπαθείς ομάδες, οι υπερβάσεις κόστους ή η συνεχής έλλειψη χρημάτων για την ολοκλήρωση του έργου, μιας και τα εκατομμύρια πέφτουν σε μια μαύρη τρύπα στην Ελλάδα, όλα παραπέμπουν στις κλασικές παθογένειες του ελληνικού κράτους. Αποτέλεσμα είναι, αντί για ένα αυτόματο σύστημα το οποίο γνωρίζει ποιο τμήμα καταλαμβάνει και σε ποια κατεύθυνση κινείται κάθε συρμός, αντί για ένα αυτόματο σύστημα που να απαγορεύει τη ρύθμιση σιδηροδρομικών αλλαγών με τρόπο που θα έφερνε αντιμέτωπους συρμούς ή πολύ κοντά τον έναν στον άλλον, να υπάρχουν τμήματα γραμμής που λειτουργούν βασισμένα στον ανθρώπινο παράγοντα για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια κίνησης. Το αυτόματο σύστημα χαρακτηρίζεται ως SIL4, η ανώτερη βαθμίδα των Safety Integrity Level, δηλαδή η πιθανότητα επικίνδυνης αστοχίας είναι 1 στις 100 εκατομμύρια ανά ώρα. Ο ανθρώπινος παράγοντας αντίστοιχα είναι 1 στις 10 χιλιάδες.
Όλες τις παραπάνω πληροφορίες ο κάθε πολίτης μπορεί να τις βρει στο διαδίκτυο με ένα απλό ψάξιμο. Με άλλα λόγια, το προχθεσινό τραγικό συμβάν ήταν προδιαγεγραμμένο. Θα μπορούσε όμως να μην ήταν. Εάν υπήρχε αυτοματισμός αντί εξάρτησης από τον ανθρώπινο παράγοντα, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν το ίδιο.
Οι Αμερικανοί έχουν την έκφραση «The rulebook is written with blood» (ο κανονισμός κυκλοφορίας είναι γραμμένος με αίμα). Για κάθε κανόνα, όσο περίεργος και αν φαντάζει, κάποιος πλήρωσε σε αίμα, ανθρώπινα μέλη ή και τη ζωή του. Στα Τέμπη, το τίμημα είναι ανυπολόγιστο.
Εάν από τη μια πλευρά είναι επιφανειακές δικαιολογίες τα περί ανθρώπινου λάθους (προσοχή, δεν λέω πως δεν υπάρχει ατομική ευθύνη, αλλά ότι από μόνη της δεν είναι αρκετή ως ερμηνεία), από την άλλη ξεκινήσαμε να ακούμε ότι δήθεν μου φταίνε οι ιδιωτικοποιήσεις. Ούτε λέξη για το πώς λειτουργούν δεινοσαυρικοί δημόσιοι οργανισμοί όπως ο ΟΣΕ. Ο ΟΣΕ στην Ελλάδα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία, συντήρηση και επισκευή του δικτύου και των σταθμών. Οι σταθμάρχες, κλειδούχοι κ.ά. είναι υπάλληλοι του ΟΣΕ, όχι της ΤΡΕΝΟΣΕ/Hellenic Train. Η ΤΡΕΝΟΣΕ παρέχει τους συρμούς και πάνε όπου τους πει ο ΟΣΕ. Άρα, δεν έχει σχέση η ιδιωτικοποίηση, αφού το δίκτυο το λειτουργεί το κράτος. Ένα κράτος που ξόδεψε εκατομμύρια ευρώ των Ελλήνων και Ευρωπαίων φορολογούμενων για τη δήθεν αναβάθμιση των ελληνικών σιδηροδρόμων χωρίς αποτέλεσμα. Ένα κράτος που θεωρεί φτηνή τη ζωή των πολιτών του.
Δυστυχώς, θα ακολουθήσει μετά βεβαιότητας το σύνηθες ελληνικό επόμενο βήμα: Η αμυνόμενη πλευρά θα συντάξει κατάλογο επικοινωνιακών μηνυμάτων για να φορτώσει τα λάθη στους προηγούμενους. Οι δε προηγούμενοι, από τη θέση του επιτιθέμενου, θα συντάξουν διευρυμένο κατάλογο μηνυμάτων που θα τα φορτώνουν στον επόμενο. Είναι θέμα 1-2 ημερών ώστε η υπόθεση να πάρει τη συνήθη παραπολιτική διάσταση. Άλλωστε, έρχονται και εκλογές. Μέχρι την επόμενη εθνική τραγωδία. Μέχρι να φαγωθούν όλα τα παιδιά μας.
