Οι απουσίες

«Μετά από πολλά, πολλά χρόνια, έχασα την αγάπη μου για την πολιτική. Δεν είναι κάτι που μου αρέσει, αλλά είναι η αλήθεια», είχε πει μερικά χρόνια πριν το θάνατό του ένας από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες όλων των εποχών, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι.

Η φράση είχε και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις μέρες μας, κυρίως διότι αφορά ένα λιγότερα συζητημένο ή και αδικημένο συνήθως από τη συζήτηση μέρος των αποστασιοποιημένων από την πολιτική πολιτών. Αφορά αυτούς που τηρούν αποστάσεις ή και απέχουν εντελώς, όχι από απλή αδιαφορία ή και απολιτικότητα αλλά συνειδητά. Απολύτως συνειδητά.

Τους πολίτες εκείνους, οι οποίοι και οι οποίες, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν αλλά και θα ήθελαν να μετάσχουν, ωστόσο, νιώθουν ότι η πολιτική όπως γίνεται στην εποχή μας δεν τους εκφράζει, ή ακόμη περισσότερο ότι δεν αφήνει χώρο για αυτούς.

Η απουσία αυτών των πολιτών ή ενός μεγάλου μέρους τους έστω από τα πολιτικά πράγματα -ενίοτε και τον όποιον δημόσιο διάλογο- είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των ημερών, και είναι κάτι το οποίο καταγράφεται και στην Κύπρο, μαζί φυσικά με τις συνέπειες που έχει στη διαμόρφωση των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Τη διαμόρφωση όχι τόσο από κομματική και αριθμητική άποψη. Άλλωστε. αυτό είναι πρόβλημα των κομμάτων όχι της κοινωνίας, όσο κι αν συχνά επιχειρείται να παρουσιαστεί ως τέτοιο από τις πολιτικές δυνάμεις, αλλά, τη διαμόρφωση επί της ουσίας.

Το ποιοι μετέχουν και πιο πολύ ποιοι… απέχουν από όλες αυτές τις ζυμώσεις και το ποια επίδραση έχει αυτό στο κοινωνικό κλίμα το οποίο παράγεται από το εκάστοτε αποτέλεσμα, της κάθε εκλογικής διαδικασίας. Το κλίμα το οποίο μένει την επόμενη ημέρα, αλλά και για το επόμενο διάστημα ως μια νέα τάση εποχής.

Η απουσία των απολιτίκ δεν έχει και κάποιο ιδιαίτερο κόστος πέρα από εκείνο της γενικότερης εικόνας της απαξίωσης. Πολλές δε φορές ίσως να έχει και κοινωνικό όφελος, αφού οι συγκεκριμένοι πολίτες είναι εύκολοι στόχοι για τα έμπειρα πολιτικά μυαλά, ειδικά τα ακραία, τα οποία εκμεταλλευόμενα το πόσο εύφορο γίνεται το έδαφος από την έλλειψη ενημέρωσης, μπορούν να παίξουν μαζί τους ευκολότερα.

Παρενθετικά: το πιο πάνω, είναι σίγουρα μια θέση η οποία κάνει τους οπαδούς της πολιτικής ορθότητας να βγαίνουν από τα ρούχα τους και να ωρύονται ότι αυτές οι προσεγγίσεις είναι ελιτίστικες κ.λπ. Και ίσως είναι. Σε μια ιδανική κοινωνία σε κάποιο ροζ συννεφάκι θα είχε αναμφιβόλως μια κάποια αξία και λογική η πιο πάνω ένσταση και το σηκωμένο δάχτυλο που συνήθως τη συνοδεύει. Κυνικά όμως ή έστω απλώς πρακτικά και δεδομένου ότι δεν ζούμε σε τέτοιους κόσμους, κάθε άλλο μάλιστα, η απουσία των απολιτίκ έχει σίγουρα τη χρησιμότητά της, ειδικά σε μια εποχή όπου η παραπληροφόρηση έχει πια γίνει ένα από ισχυρότερα όπλα εκείνων που θέλουν να παίξουν έτσι το παιγνίδι.

Για κακή μας τύχη βέβαια, υπάρχουν και οι άλλοι. Οι ακραίοι, οι γραφικοί και ευρύτερα όλοι όσοι ενδιαφέρονται μεν για τα πολιτικά πράγματα και κάθε άλλο παρά απολιτίκ είναι, πλην όμως επιμένουν να βλέπουν τα πάντα μέσα από το εξαιρετικά περιορισμένο, από επιλογή ή από… λάθος του κατασκευαστή, πεδίο της αντίληψής τους, ενίοτε δε και μέσα από το φανατισμό τους, ο οποίος συχνά τυφλώνει και πολλούς άλλους πέραν των προαναφερθέντων.

Δεν είναι απαραίτητα βλάκας κάποιος ο οποίος εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία. Πολλές φορές είναι απλά τυφλωμένος, πάντοτε όμως είναι επικίνδυνος γιατί, ούτε ξεκινά από τη λογική και την ψυχραιμία, ούτε και καταλήγει σ’ αυτήν. Είναι το βούτυρο στο ψωμί των λαϊκιστών και των απατεώνων. Η μαρμελάδα είναι μάλλον οι βλάκες που λέγαμε πριν.

Όταν λοιπόν ένα μεγάλο μέρος των νοημόνων -στους οποίους περιλαμβάνεται δυστυχώς και μια εξίσου μεγάλη ομάδα η οποία κατέληξε να βλέπει την αποστασιοποίηση ως ρήξη με τα κακώς κείμενα, συχνά δε και ως διανοουμενίστικη αντιμετώπιση της σήψης των ημερών- απέχει και όταν ένα πολύ μεγαλύτερο αριθμητικά μέρος της μάζας με ακραία χαρακτηριστικά, ευάλωτο στο λαϊκισμό και τα συνθήματα μετέχει, σταθερά μάλιστα, αυτό που παράγεται είναι, αν μη τι άλλο, προβληματικό.

Για τότε, το μεγαλύτερο μέρος της πληροφόρησης και του δημόσιου διαλόγου, ειδικά σε προεκλογικές περιόδους, δεν κινείται στη βάση επιχειρημάτων, απλά και μόνο επειδή δεν χρειάζεται να κινηθεί.

Με τους αποδέκτες λογικών επιχειρημάτων και όσους απαιτούν τα επιχειρήματα αυτά και την τεκμηρίωση να μειώνονται και να αποξενώνονται ολοένα και περισσότερο από την πολιτική ζωή, αλλά και με την κριτική στα ΜΜΕ ενάντια στον λαϊκισμό και τη χυδαιότητα να περιορίζεται ή και να καταστέλλεται ως αντίδραση όταν αυτή αφορά το πολιτικό κατεστημένο και τα πλοκάμια του, αυτό που απομένει ως μήνυμα δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από αυτό που καταγράφεται σήμερα και σε εμάς και το οποίο είναι ένα εξόχως τοξικό προϊόν που μόνο επιπρόσθετα προβλήματα προκαλεί.

Fake news, διαδώσεις, λάσπη, συζητήσεις επί συζητήσεων για θέματα που δεν καλύπτουν τίποτα περισσότερο από το κοινό κουτσομπολιό και σίγουρα όχι τα προβλήματα της κοινωνίας, ταΐζονται πρωτίστως στο κομμάτι εκείνο της κοινωνίας το οποίο κινείται με βάση το συναίσθημα.

Όσο πιο πολύ εδραιώνεται αυτό ως η πολιτική καθημερινότητα, τόσο αυξάνεται και η αποδοχή ότι αυτό είναι η πολιτική. Μαζί μ’ αυτήν την αποδοχή αυξάνεται και ο κόσμος ο οποίος σιγά - σιγά αποδέχεται τη νέα «πραγματικότητα».

Ένα επίσης μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το οποίο δεν καταναλώνει αυτά τα συνθήματα, δυσανασχετεί και ενίσταται. Ακόμα και αυτό όμως νιώθει πως ο χώρος του μικραίνει συνεχώς, ότι βρίσκεται έξω από τη μεγάλη εικόνα της εποχής και ότι ακόμα κι αν ψηφίζει, δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει κάτι.

Εκεί όπου αυτό είναι αλήθεια, όπως και εκεί όπου δεν είναι.

Το είδος που περιγράφει η δήλωση του Μπερτολούτσι είναι το πιο σημαντικό, αλλά και σίγουρα το πλέον δυστυχές κοινωνικό κομμάτι της εποχής μας. Και αυτό είναι κάτι που δεν περνάει ανεπαίσθητα και σίγουρα χωρίς σοβαρές συνέπειες στην ευρύτερη κατρακύλα των ημερών.

Το αντίθετο μάλιστα.