Ομαλή ανάπτυξη μη προνομιούχων παιδιών

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού καθορίζουν κατά πολύ τη μετέπειτα εξέλιξή του. Έχουμε πολλάκις ασχοληθεί μέσα από άρθρα μας στον «Πολίτη», για είκοσι σχεδόν χρόνια, για τα προβλήματα των νέων μας, όπως είναι η παραβατικότητα, η σχολική παραβατικότητα, η σχολική αποτυχία, η διαφορετικότητα, η προσαρμοστικότητα, η ανισότητα στη σχολική τάξη καθώς και άλλες δυσκολίες που παρουσιάζονται στην αγωγή των νέων μας. Τονίσαμε τις ευθύνες μας σαν οικογένεια, σχολείο και κοινωνία απέναντι στους έφηβούς μας και παραθέσαμε τρόπους για αντιμετώπιση των πιο πάνω προβλημάτων που σίγουρα δεν λύονται «εν μια νυκτί» αλλά με σωστό προγραμματισμό και προπάντων επιμονή και αγάπη για τα παιδιά μας. Όπως αναφέραμε στην αρχή, τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού και η έλλειψη βασικών ερεθισμάτων κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου πιστεύω πως αποτελούν μία από τις αιτίες δημιουργίας προβλημάτων και δυσκολιών στη μετέπειτα ζωή του. Είμαι πεπεισμένος ότι πολλά από τα προαναφερθέντα προβλήματα δεν θα υπήρχαν αν λαμβάναμε τα κατάλληλα μέτρα για την παροχή αυτών των ερεθισμάτων. Δεν είναι επίσης δίκαιο να παραμερίζονται αυτά τα παιδιά εν έτει 2023 όπου τα τρομακτικά βήματα που έχουν γίνει στον χώρο της τεχνολογίας έχουν φέρει επανάσταση στη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα, μετατρέποντας τον κόσμο μας σε έναν κόσμο με ολοκληρωτικά κυρίαρχο στοιχείο το πάτημα ενός κουμπιού, με ελπιδοφόρα μηνύματα για τον πολιτισμό του παγκόσμιου χωριού. Η παιδεία αποτελεί τον πυρήνα μιας πραγματικά υγιούς κοινωνίας και τα στέρεα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζονται η ανάπτυξη και η πρόοδος μιας χώρας.

Γι’ αυτό οι δραματικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί στην τεχνολογική μας εποχή πρέπει σίγουρα να μας ευαισθητοποιήσουν για να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα και να αρχίσουμε την επεξεργασία σχεδίων, τα οποία θα αποφέρουν τις αναγκαίες αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα για να καταστήσουν τους νέους μας ικανούς να συμβαδίσουν με τις νέες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της ζωής τους, να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από την «έκρηξη των γνώσεων» και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στη μοντέρνα κοινωνία του 21ου αιώνα, του οποίου το κύριο χαρακτηριστικό είναι η αλλαγή που επηρεάζει τη ζωή μας από κάθε άποψη και είναι, πιστεύω, σημαντικό να σκεφτούμε πρωτίστως τα παιδιά μας που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στο άλλο άκρο του ακαδημαϊκού φάσματος λόγω έλλειψης βασικών ερεθισμάτων στα πρώτα τους χρόνια. Το περιβάλλον του σπιτιού παίζει αποφασιστικό ρόλο στην εξέλιξη του παιδιού. Αν δεν εντοπίσουμε αυτά τα παιδιά ή δείξουμε αδιαφορία, τότε θα συνεισφέρουμε τα μάλα στη σχολική και κοινωνική αποτυχία. Πράγματι, παιδιά που δεν δέχτηκαν τις εμπειρίες και το λεξιλόγιο που θεωρούνται φυσιολογικά για την αγωγή τους δεν μπορούν να ανακτήσουν αργότερα ότι δεν έχουν μάθει: Και όπως το θέτει ο Erickson: «Το παιδί μαθαίνει στα πρώτα του χρόνια να εμπιστεύεται ή να δυσπιστεί». Αν το παιδί βρίσκει δυσκολίες στη μάθηση εξαιτίας γενετήσιας οργανικής βλάβης ή η επίδοση του παιδιού είναι σε κατώτερο επίπεδο από το κανονικό με έλλειψη αγωγής λόγω του ότι οι συνθήκες του περιβάλλοντός του δεν είναι κατάλληλες για να ενεργοποιήσουν την κληρονομική ευφυΐα του παιδιού, αυτά μπορεί να προκαλέσουν πάμπολλα προβλήματα. Ζώντας σ’ έναν κόσμο υλιστικό και αλλοτριωμένο όπου οι πνευματικές και ηθικές αξίες έχουν ρευστοποιηθεί και υποβαθμιστεί και στον οποίο η αγωνιώδης κραυγή «Ζητείται άνθρωπος» γίνεται πιο επιτακτική, πιστεύω ότι το σχολείο και γενικά οι εκπαιδευτικοί έχουν πολλά να προσφέρουν στην ομαλή ανάπτυξη παιδιών που στερούνται βασικών συναισθημάτων και πνευματικών ερεθισμάτων στα πρώτα τους χρόνια.

*ΒΑ, ΜΑ, PhD, πρώην επιθεωρητή και πρώτου λειτουργού εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού