Η νομιμότητα στη διακριτική ευχέρεια της κυβέρνησης

Μπορεί ένας υπουργός, αυθαίρετα, να ανατρέπει μια απόλυτα εμπεριστατωμένη και αιτιολογημένη απόφαση για ένα τεχνικό θέμα που λήφθηκε κατά συντριπτική πλειοψηφία από το αρμόδιο όργανο, με την οποία να καταργεί στην ουσία το τοπικό σχέδιο; Στην Κύπρο, όπου οι νόμοι καθημερινά επιβεβαιώνουν πως φτιάχνονται για να εξυπηρετούν τους πολιτικούς και τον περίγυρό τους, όπου τα παράθυρα υπάρχουν για να καταργούν τους νόμους και όπου η κυβέρνηση δείχνει να έχει αφήσει -προ πολλού- κατά μέρος τα προσχήματα, τα πάντα γίνονται. Ακόμα και 10ώροφα κτήρια σε περιοχές ειδικού χαρακτήρα (ΠΕΧ). Χωρίς μάλιστα να χρειάζεται καμία τεκμηρίωση, χωρίς να απαιτείται καμία εξήγηση. Και γι’ αυτήν την ατέρμονη αναρχία υπεύθυνο είναι το πολιτικό δυναμικό, τεράστιες ευθύνες όμως φέρει και η κοινωνία.

Η αίτηση για ανέγερση του συγκεκριμένου πύργου είχε απασχολήσει για ένα πολύ μεγάλο διάστημα -μέχρι και την απόρριψή της από το δημοτικό συμβούλιο- όλες τις αρμόδιες αρχές και είχε οδηγήσει σε πρωτόγνωρες κινητοποιήσεις τους κατοίκους της περιοχής, και όχι μόνο. Πρόκειται άλλωστε για μια ανάπτυξη που αναιρεί τον χαρακτήρα της περιοχής που το ίδιο το κράτος, με το τοπικό σχέδιο, καθόρισε. Παρά το γεγονός ότι είχε χρησιμοποιηθεί κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο για επηρεασμό των αρμόδιων φορέων, και παρά τις ασφυκτικές πιέσεις και σειρά (μη αιτιολογημένων) αναβολών που ζητήθηκαν και δόθηκαν στον ιδιοκτήτη του τεμαχίου, η αίτηση τελικώς απορρίφθηκε με συντριπτική πλειοψηφία από την αρμόδια πολεοδομική αρχή, το δημοτικό συμβούλιο (με ψήφους 24-3 για 10ώροφο κτήριο και 18-7 για 8ώροφο), ενώ με ψήφους 20-1 το δημοτικό συμβούλιο απέρριψε και την πρόταση της 3μελούς επιτροπής (αποτελούμενης από τους Νουρή, Καδή και Καρούσο) η οποία, μετά από ιεραρχική προσφυγή, είχε εγκρίνει την αίτηση χωρίς να δίνει κανένα δικαιολογητικό. Με τον Νίκο Νουρή, ακόμα και τότε, να αγνοεί το αίτημα του δημοτικού συμβουλίου να του δοθεί το σκεπτικό της έγκρισης και να αρνείται να απαντήσει τι γίνεται με τις ΠΕΧ.

Όλα όσα δεν πέτυχε το τερατώδες παρασκήνιο που προηγήθηκε, έρχεται σήμερα, παραμονές των εκλογών, να επιβάλει ο υπουργός Εσωτερικών με απόφασή του. Δίνοντας στον developer και bonus δύο ορόφους (από αυτούς που θα δικαιούταν εφόσον πληρούσε τα κριτήρια που δεν πληρούσε, για μια αίτηση που θα έπρεπε να είχε απορριφθεί). Επειδή, απλά, έτσι αποφάσισε. Αγνοώντας την απόφαση των εκλελεγμένων εκπροσώπων των δημοτών, παρακάμπτοντας την τεκμηριωμένη θέση του αρμόδιου κυβερνητικού Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του ΕΤΕΚ (πολεοδομικού συμβούλου του κράτους) και τη βούληση των κατοίκων της περιοχής που δεν ήταν αυθαίρετη αλλά βασισμένη στη νομοθεσία. Κυρίως όμως αγνοώντας το σχέδιο περιοχής και το τοπικό σχέδιο που το ίδιο το κράτος διαμόρφωσε και οι τοπικές αρχές ενέκριναν ώστε να προστατευθούν περιοχές ειδικού χαρακτήρα, όπως είναι ο Άγιος Ανδρέας. Αφού η ανάπτυξη αυτή δεν συνάδει με τις αυστηρές πρόνοιες του τοπικού σχεδίου (βάσει του οποίου η περιοχή από το κτήριο της Βουλής μέχρι το Λήδρα Πάλας εντάσσεται στις περιοχές ειδικού χαρακτήρα, όπου δεν επιτρέπεται η ανέγερση οικοδομών που δεν ακολουθούν την κλίμακα του χώρου), δεν εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου για την εξασφάλιση διακριτικών συντελεστών ανάπτυξης, που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη μιας τέτοιας κλίμακας έργου (η αύξηση του συντελεστή δόμησης κατά 50% αφορά τις εμπορικές ζώνες και η αξιοποίηση των κινήτρων στις ΠΕΧ δεν είναι δυνατή (ΚΔΠ89/2015), ενώ ούτε οι προϋποθέσεις (το δημόσιο όφελος από την ανάπτυξη να είναι μεγαλύτερο από το όφελος από τη διατήρηση του χαρακτήρα της περιοχής και η ανάπτυξη να μην αλλοιώνει τον ειδικό χαρακτήρα της περιοχής) που ο νόμος παρέχει για τέτοιου είδους ανάπτυξη σε ΠΕΧ ικανοποιούνται. Είναι ξεκάθαρο πως η ανάπτυξη αυτή ανατρέπει δραστικά την κλίμακα του χώρου, ενώ κανένα δημόσιο συμφέρον δεν εξυπηρετείται, πέραν του συμφέροντος του αιτητή. Δημιουργεί, δε, προηγούμενο που δυνατόν να καταστρέψει τον χαρακτήρα της περιοχής που υποτίθεται ότι το σχέδιο επιδιώκει να προστατέψει.

Γιατί ο υπουργός εμμένει σε μια απόφαση που επιβάλλει μια παράτυπη ανάπτυξη; Η απάντηση είναι προφανής. Όσο προφανής είναι και στο ερώτημα γιατί το σύστημα αρνείται να κλείσει τα παράθυρα, επιμένοντας να διατηρεί αυτήν την τρύπα της αυθαίρετης επίκλησης του δημόσιου συμφέροντος που πάντα ταυτίζεται με το συμφέρον των ιδίων και των γύρω τους. Σ’ αυτή τη σχέση διαπλοκής είναι χτισμένο το σύστημα εξουσίας, στην επίκληση της διακριτικής ευχέρειας είναι χτισμένες καριέρες που επιτρέπουν σε πολιτικούς να αξιοποιούν τη θέση τους στον απόλυτο βαθμό. Με αποτέλεσμα η άσκηση εξουσίας να είναι πλέον ταυτόσημη με την κατάχρηση εξουσίας. Το εκπληκτικό είναι πως αυτή η αυθαίρετη απόφαση, η οποία καταλύει το αίσθημα δικαίου και αντιβαίνει σε κάθε έννοια ισοτιμίας, λαμβάνεται προεκλογικά σε μια περιοχή που παραδοσιακά θεωρείται από τα προπύργια του ΔΗΣΥ, παρά την τεράστια αντίδραση των κατοίκων. Αναδεικνύοντας και τα επίπεδα έπαρσης στα οποία έχει φτάσει αυτή η κυβέρνηση.

Ίσως καμία άλλη κυβέρνηση στο παρελθόν δεν ανέδειξε και αμφισβήτησε τα όρια του Συντάγματος και τα κενά του ελέγχου όσο αυτή. Με παράνομες παρεκκλίσεις, παράνομους διορισμούς και μόνιμες προσλήψεις από την πίσω πόρτα. Σε σημείο που να έρχεται σήμερα το ίδιο το κυβερνών κόμμα να ανοίξει τη συζήτηση των υπερεξουσιών και της ασυδοσίας. Αν στέλνει ένα μήνυμα και η νέα ενέργεια του υπουργού Εσωτερικών είναι πόσο ασύδοτη μπορεί να καταστεί μια χώρα όταν η νομιμότητα αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια ενός υπουργού ή μιας κυβέρνησης. Και πως η Δημοκρατία και το αίσθημα δικαίου μπορούν να θωρακιστούν μόνο μέσα από αυστηρές νομοθεσίες χωρίς παρεκκλίσεις, παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

antopoly@cytanet.com.cy