Δύο ειδικοί ψυχολόγοι απαντούν…

Η στήλη επικοινώνησε με δύο ψυχολόγους, τη Χριστιάνα Δίπλη (εκπαιδευτική ψυχολόγο, ψυχοθεραπεύτρια παιδιών - εφήβων - ενηλίκων) αλλά και τη Χρυστάλλα Ακρίτα (συμβουλευτική ψυχολόγο), προκειμένου να καταθέσουν τις δικές τους συνοπτικές κουβέντες για το άγχος των διαγωνισμάτων. Αν και κάθε περίπτωση ατόμου είναι διαφορετική, ωστόσο μπορούν να ειπωθούν και κάποιες γενικότερες κουβέντες περί άγχους των διαγωνισμάτων.

Τα πιο κάτω είναι αποκλειστικά δικά τους λόγια. Η στήλη τις ευχαριστεί εγκαρδίως.

«Ο κάθε άνθρωπος βιώνει το άγχος διαφορετικά. Μια κατάσταση μπορεί να θεωρηθεί αγχογόνα για κάποιον, ενώ για κάποιον άλλο όχι. Μέσω του άγχους τα άτομα κινητοποιούνται προκειμένου να αλλάξουν καταστάσεις που είναι δυσλειτουργικές. Έτσι το άγχος μπορεί να αποτελέσει ασπίδα προστασίας από τους κινδύνους και να μας προετοιμάσει να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες μας».

Ειδικότερα τώρα, το άγχος των διαγωνισμάτων/εξετάσεων σύμφωνα με τις ειδικούς μας, έχει να κάνει με «υπερβολική ανησυχία, φόβο, ανησυχία ενδεχόμενης αποτυχίας ή μειωμένης επίδοσης. Μια ταχυπαλμία για παράδειγμα σε συνδυασμό με τη σκέψη πως -δεν θα τα καταφέρω- με οδηγεί στο να αποφύγω το διάβασμα. Ο φόβος τότε είναι παρών. Έτσι λειτουργεί ένας μηχανισμός αποφυγής της έκθεσης στις καταστάσεις που προκαλούν τέτοια αρνητικά συναισθήματα. Βραχυπρόθεσμα το άγχος μειώνεται, αλλά μακροπρόθεσμα αυξάνεται».

«Κάθε χρόνο το άγχος των διαγωνισμάτων επηρεάζει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό την πλειονότητα των μαθητών. Τότε ακριβώς μπορεί να μειωθεί και αυτή η διάθεση για διάβασμα. Το αίσθημα αυτό εμφανίζεται πριν, κατά τη διάρκεια της μελέτης, την ώρα της αξιολόγησης, αλλά και μετά, μέχρι και την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων».

«Τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν ως ψυχοσωματικά και συναισθηματικά. Πονοκέφαλοι, ζαλάδες, ταχυκαρδίες, δύσπνοια, εφίδρωση, είναι μερικά ψυχοσωματικά συμπτώματα των μαθητών. Η απελπισία, η οξυθυμία, η κατάθλιψη και η απογοήτευση με αδυναμία, κάποια τυπικά συναισθηματικά».

«Ήπια συμπτώματα άγχους λειτουργούν εποικοδομητικά. Η υπερβολική ωστόσο ανησυχία προκαλεί πανικό και απώλεια ελέγχου, σύγχυση και αδυναμία σκέψης».

Η αντιμετώπιση…

«Υπάρχουν συγκεκριμένες στρατηγικές που μπορεί να βοηθήσουν κατά τη διάρκεια των διαγωνισμάτων της εξεταστικής περιόδου και έτσι να αυξηθούν η ικανότητα μάθησης και η διάθεση για μελέτη».

«Ένα ήσυχο μέρος μέσα στο σπίτι ή έξω από αυτό που να μην υπάρχουν πολλά ερεθίσματα τα οποία να αποσπούν την προσοχή, όπως πολλά αντικείμενα, έπιπλα κ.λπ.».

«Να μην υπάρχουν έντονα χρώματα που προκαλούν διέγερση και κουράζουν εύκολα».

«Οι στρατηγικές μελέτης επίσης παίζουν καθοριστικό ρόλο. Η καλή οργάνωση μειώνει τον χρόνο της μελέτης και την κάνει πιο αποτελεσματική και λιγότερο κουραστική».

«Τα συχνά διαλείμματα λειτουργούν ευεργετικά στη διάθεση. Ο εγκέφαλος εξάλλου μπορεί να αφομοιώσει καλύτερα τις πληροφορίες όταν η προσοχή του είναι επικεντρωμένη και συντηρούμενη».

«Η ξεκούραση είναι πολύ σημαντική. Για να οδηγηθούμε σε αποτελεσματική μάθηση. Ο καλός ύπνος, η σωστή διατροφή και η φυσική δραστηριότητα είναι από τα σημαντικότερα συστατικά για μια καλή επίδοση».

«Όσο πλησιάζουν οι μέρες των εξετάσεων το άγχος θα αυξάνεται. Οι βαθιές εισπνοές και το stretching φαίνεται να βοηθούν εξίσου».

«Πριν από κάθε διαγώνισμα πρέπει οι μαθητές να παραμένουν ήρεμοι. Δεν πρέπει να προσπαθούν να μάθουν καινούργιες έννοιες ή πράγματα που τους φάνηκαν δύσκολα ή δυσνόητα. Χρειάζεται ψυχραιμία προκειμένου να μπορέσει ο μαθητής να κατανείμει σωστά τον χρόνο του και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση».

«Αν τυχόν νιώσει ο εξεταζόμενος έντονο άγχος ή συμπτώματα πανικού πρέπει να προσπαθήσει να ηρεμήσει για να διαχειριστεί την αρνητική σκέψη. Μια νοερή εικόνα ενός stop ή της λέξης -σταμάτα- μπορεί να βοηθήσει, όπως και οι διαφραγματικές αναπνοές».

Με αυτά και πολλά άλλα, μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα πως το κυπριακό σχολείο αποτελεί μια βασική πηγή άγχους των παιδιών. Ως εκ τούτου, η οποιαδήποτε ιδέα για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ή αλλαγή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τους εκπαιδευτικούς ψυχολόγους ως τους ανθρώπους που δέχονται καθημερινά στα γραφεία τους αλλά και στο ίδιο το σχολικό περιβάλλον το ίδιο το πρόσωπο του άγχους, δηλαδή τα παιδιά με ονοματεπώνυμο.