Γίνεται κήπος με τριαντάφυλλα στα βρομόνερα;

Έχουμε μια εφημερίδα που κατάφερε να σταθεί όρθια 25 χρόνια, παρά τα πλήγματα και τις πληγές που δέχτηκε από δεξιά και αριστερά και κάποτε από κάποιους κύκλους στον νότο. Την εφημερίδα Αβρούπα. Αρχίζοντας να γράφω αυτό το άρθρο, το μάτι μου έπεσε πάνω στη χάντρα για το μάτι που κρέμεται ακόμη πάνω από την ντουλάπα του δωματίου μου. Όποιος τη δει νομίζει ότι έχω τέτοιες πεποιθήσεις. Δεν πειράζει, ας το νομίζει. Υπάρχει εδώ και 23 χρόνια εκεί. Μου την είχε φέρει μια μέρα μια ηλικιωμένη γυναίκα, η κυρία Λατιφέ. Είχα θυμηθεί τη μητέρα μου όταν την είδα. Ζούσε σε ένα στενό σοκάκι στην εντός των τειχών περιοχή. Ήρθε και γνωριστήκαμε. Ήταν η δεύτερη χρονιά της εφημερίδας μας. Ακόμη δεν είχαμε δεχτεί βόμβες και σφαίρες. Δεν είχαμε φυλακιστεί ακόμη. Εκείνη την ημέρα είχε βγάλει από την τσάντα της αυτή τη χάντρα για το μάτι και μου την έδωσε. Όταν μου την έδωσε, μου είπε το εξής: «Κοίτα γιε μου, θα σου συμβούν πολύ κακά πράγματα, πάρ' τη να την έχεις». Η θεία Λατιφέ ήταν μια γυναίκα πιστή. Έτσι ήταν και η μητέρα μου τελευταίως. Άπλωνε το χαλάκι στο σαλόνι και έκανε ναμάζι. Πήγαινε στο τζαμί από μπαϊράμι σε μπαϊράμι. Προσευχόταν ο Αλλάχ να της χαρίσει έναν θάνατο χωρίς να υποφέρει, χωρίς να πέσει ακίνητη στο κρεβάτι. Οι προσευχές της εισακούστηκαν. Πέθανε ένα πρωί στο αυτοκίνητο του μεγάλου μου αδελφού καθώς προσπαθούσε να την πάρει στο νοσοκομείο. Δεν είπα στη θεία Λατιφέ «δεν πιστεύω τέτοια πράγματα». Πήρα τη χάντρα για το μάτι και την κρέμασα εκεί. Οι κατασχέτες που πηγαινοέρχονταν πήραν όλα όσα βρήκαν στο δωμάτιο και αυτήν δεν την άγγιξαν καθόλου.

Πέρασαν τα χρόνια. Κύλησαν και έφυγαν σαν ποτάμι τα χρόνια. Έφυγε για την αιωνιότητα και η θεία Λατιφέ. Μου έμεινε ενθύμιο από αυτήν η χάντρα για το μάτι. Είχε δίκιο. Θα γίνονταν πολύ κακά πράγματα. Και έγιναν. Ακόμα και το γεγονός ότι ανησύχησε για μένα δείχνει πως γίνεται αντιληπτό αυτό το ποταπό καθεστώς ακόμα και από μια ηλικιωμένη γυναίκα. Διότι ήξερε. Εκείνη η χάντρα για το μάτι θα με προστάτευε από όλα τα κακά!

Δεν είναι λίγα τα 25 χρόνια στη ζωή μιας εφημερίδας. Εμείς γερνάμε, αλλάζουν οι γραμμές του προσώπου μας, πέφτουν τα μαλλιά μας. Αρχίζουν οι καιροί για τα χάπια, τα φάρμακα, τους γιατρούς, τα νοσοκομεία. Μειώνεται και ο ύπνος μας και αυτά που τρώμε και αυτά που πίνουμε. Όμως, η εφημερίδα μένει πάντα νέα, όσων χρονών και αν είναι. Δεν χάνει απολύτως τίποτα από τις γραμμές της. Μια τέτοια εφημερίδα είναι η Αβρούπα. Δεν γέρασε καθόλου. Δεν πάλιωσε καθόλου το νεανικό της πνεύμα. Όπως ήταν την πρώτη μέρα, έτσι είναι και τώρα. Έμαθα και εγώ κάτι από αυτά που έζησα. Δεν γίνεται κήπος με τριαντάφυλλα στα βρομόνερα. Δεν ξέρω πώς αντιλαμβάνεστε εσείς αυτή τη ρήση, όμως εγώ αντιλαμβάνομαι το εξής: Αν έχουν βρομίσει τα πάντα, δεν μπορείς να μείνεις καθαρός εσύ. Σε μια κοινωνία τρομαγμένη από τους κρατούντες το καθεστώς, δεν μπορείς να έχεις πολύ θάρρος. Όταν όλοι λένε ψέματα, εσύ δεν μπορείς να λες την αλήθεια. Δεν μπορείς να είσαι τόσο αλάνθαστος, πρέπει να κάνεις κι εσύ λάθη. Πρέπει να υπάρχουν και στη δική σου πλάτη κάποιοι λεκέδες για να ανακουφίσεις εκείνους που βούλιαξαν στα βρομόνερα. Δεν θα κάνεις κάτι που δεν κάνει κανείς και δεν θα δίνεις ευκαιρία στους απέναντί σου να θεωρούν ότι είσαι ήρωας. Δεν θα προσπαθείς να είσαι πολύ επιτυχημένος, δεν θα ξεχνάς ότι οι επιτυχίες σου προκαλούν δυστυχία στους άλλους. Θα ξέρεις ότι ακόμα και αν σε σκοτώσουν, πίσω σου θα μιλούν πάλι με τον ίδιο τρόπο εκείνοι που όταν ζεις ρωτούν «γιατί δεν σε σκότωσαν» και εκείνοι που λόγω αυτού του γεγονότος λένε για εσένα κάποιες συκοφαντίες που δεν τις αξίζεις. Πρέπει να είσαι όπως είπε ο Ναζίμ Χικμέτ:

«Θα μπορείς να πεθάνεις για τους ανθρώπους

Σε ένα εργαστήρι με το λευκό σου πουκάμισο

Και μάλιστα για ανθρώπους

Που δεν είδες καν το πρόσωπό τους

Και μάλιστα χωρίς κανείς να σε έχει αναγκάσει γι' αυτό

Και μάλιστα παρά το γεγονός πως ξέρεις

ότι το πιο ωραίο, το πιο αληθινό πράγμα

είναι η ζωή».

Κατά τη γνώμη μου, τον πιο σωστό ορισμό της δημοσιογραφίας τον έδωσε ο Τζορτζ Όργουελ, ο οποίος είπε ότι «δημοσιογραφία είναι να γράφεις αυτά που οι κυβερνώντες δεν θέλουν να γράφονται». Επειδή αυτό κάνουμε σε τούτη την εφημερίδα, έχουμε βρεθεί ανάμεσα σε δύο πυρά τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Ουδέποτε θεωρήσαμε τους εαυτούς μας ήρωες. Ακριβώς το αντίθετο. Τους θεωρήσαμε θύματα. Εκείνοι που μας θεωρούν ήρωες άδραξαν την ευκαιρία να μας κατηγορήσουν για ρατσισμό, κολλώντας σε ένα συμπαθητικό πιθηκάκι που υπήρχε στο λογότυπο της Αφρίκα και απόλαυσαν κάμποσο τον πετροβολισμό ενός ήρωα.

Ένας φίλος λέει «αν είναι να μας σκοτώσουν, ας μας σκοτώσουν, δεν ωφέλησε το γεγονός ότι είμαστε ζωντανοί, ίσως ωφελήσει σε κάτι ο θάνατός μας». Τι απλοϊκό όνειρο. Κι αυτός δεν θα ωφελήσει σε τίποτα!