Μεταρρυθμίσεις αλά καρτ

Κάθε απόφασή μας έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις. Δεν υπάρχει απόφαση με μόνο θετικά ή μόνο αρνητικά στοιχεία. Το να απομονώνουμε ή και να υπερπροβάλλουμε σε συλλογικό επίπεδο μόνο τα θετικά ή τα αρνητικά στοιχεία είναι σαν αφήνουμε τα μισά υλικά εκτός μιας συνταγής και να αναμένουμε να απολαύσουμε το τέλειο δείπνο. Δεν μας βοηθά στο να λαμβάνουμε τις βέλτιστες (ό,τι και αν σημαίνει αυτό) αποφάσεις για το σύνολο των πολιτών. Το να λέμε, για παράδειγμα, ότι η «Χ» πολιτική βοήθησε την οικονομία και να εξάγουμε το συμπέρασμα «άρα ήταν ορθή» αγνοώντας τις αρνητικές επιπτώσεις ή άλλες εναλλακτικές επιλογές είναι λάθος. Ακραία παραδείγματα όπως, «το εμπόριο ναρκωτικών ή λευκής σαρκός ενισχύει την οικονομία….», δείχνουν πόσο λανθασμένη μπορεί να είναι αυτή η προσέγγιση.

Αντιλαμβάνομαι και δέχομαι γιατί να προβάλλουν οργανωμένα σύνολα, όπως σύνδεσμοι επιχειρηματιών και συνδικαλιστές, μονόπλευρα τα θέματα. Γνωρίζουμε ότι στόχος τους είναι να προστατέψουν τα προσωπικά τους συμφέροντα και είναι καλό να εισακούγονται. Ώς εκεί.

Αυτό που δεν αποδεχτό είναι αυτή η μονόπλευρη προσέγγιση να γίνεται σε επίπεδο Βουλής και κυβέρνησης (είτε μιλάμε για το Υπουργικό Συμβούλιο, είτε για τα ανώτερα στελέχη της δημόσιας υπηρεσίας), να αποτελεί τον κανόνα και να επιβάλλεται.

Πρόσφατα κάποιοι έθεσαν θέμα όπως στα πλαίσια της φορολογικής μεταρρύθμισης να αρχίσουμε να βλέπουμε το φορολογητέο εισόδημα του νοικοκυριού και όχι του ατόμου. Υπάρχουν περιπτώσεις, λένε οι υποστηρικτές της θέσης, όπου μια οικογένεια επιλέγει να εργάζεται μόνο ένας/ μία γονέας με υπερωρίες και ο άλλος/ η άλλη να μένει σπίτι.

Άρα, μπορεί το νοικοκυριό να κερδίζει το ίδιο εισόδημα με ένα νοικοκυριό όπου εργάζονται και οι δύο γονείς, αλλά να καταβάλλει πολύ υψηλότερους φόρους. (α) ένα είναι το ποσό που φοροαπαλλάσσεται και (β) ο φόρος υπολογίζεται με υψηλότερους συντελεστές.

Μην τρέξετε να μου απαντήσετε, διότι δεν είναι σκοπός του άρθρου να στηρίξει τη μια ή την άλλη θέση. Απλά θέλω να θίξω τη νοοτροπία μας. Η τοποθέτηση αυτή μου θύμισε τη φράση «μα πριν καμιά 20αριά χρόνια έτσι επιβαλλόταν η φορολογία στην Κύπρο». Προσπαθούσα να σκεφτώ τι μπορεί να ήταν αυτό που άλλαξε και φέρνει την ανάγκη για επαναφορά σήμερα. Να μου επιτραπεί να πάρω ένα ρίσκο. Αν πάει κάποιος πίσω και αξιολογήσει τα προσωπικά δεδομένα των πλείστων που είχαν καθοριστικό ρόλο στη λήψη της πρώτης απόφασης, δεν θα εκπλαγώ αν εντοπίσει ότι ήταν άτομα που είχαν ξιπαιδκιώσει (άρα έχαναν το ποσό φορολογικής απαλλαγής για κάθε ανήλικο) ή/ και ο δεύτερος γονέας είχε αρχίσει να εργάζεται… άρα προσωπικά αυτό τους συνέφερε.

Έχω προσωπική άποψη για το θέμα, αλλά δεν είναι της ώρας. Πρέπει, επιτέλους, να αντιληφθούμε ότι αυτά τα θέματα πρέπει να αντιμετωπίζονται σφαιρικά, επιστημονικά, με καταγραμμένους και ξεκάθαρους στόχους και με διαφανείς διαδικασίες. Αν, για παράδειγμα, στόχος είναι να ενθαρρύνουμε το μεγάλωμα των παιδιών με τον έναν τουλάχιστο γονέα να είναι παρών, τότε η προσέγγιση θα πρέπει να είναι η παλιά. Φορολογικά το εισόδημα να είναι ένα, αυτό του νοικοκυριού. Αν στόχος είναι να ενθαρρύνουμε και τους δύο γονείς να είναι στην αγορά εργασίας, τότε υπερτερεί η ατομική προσέγγιση. Έτσι λειτουργούν τα ώριμα κράτη – κοινωνίες και όχι αναλόγως της προσωπική κατάστασης αυτού που τυγχάνει τη συγκεκριμένη στιγμή να αποφασίζει.