Το αποκαλυπτικό φροϋδικό ολίσθημα του Αναστασιάδη

Πολλά έχουν γραφεί για τις αποκαλύψεις του Νίκου Αναστασιάδη για τη λύση δύο κρατών. Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β' και ο κ. Γ. Κασουλίδης, στους οποίους εκμυστηρεύθηκε την ενδόμυχη επιθυμία του, τον επέπληξαν σφοδρά γι' αυτό τον κατήφορο, ενώ ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στον οποίον επίσης εξομολογήθηκε την «αμαρτία» του, έμεινε εμβρόντητος. Ο τελευταίος άνθρωποs που θα αναμένετο να εισηγηθεί μια λύση de jure διχοτόμησης της Κύπρου θα ήταν ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η αντίδραση όμως στις δηλώσεις του Αναστασιάδη περί δύο κρατών, που προκαλεί ερωτηματικά, είναι εκείνη του κ. Μαυρογιάννη. Σε δύο τουλάχιστο συνεντεύξεις του στον Τύπο, μας είπε ότι οι τοποθετήσεις αυτές του Αναστασιάδη είναι «ιδεοθύελλες» (από την αγγλική σύνθετη λέξη brainstorm), αλλά με το διπλωματικό/παραπλανητικό τρόπο που το έθεσε, η έννοια της ιδεοθύελλας έχει εκληφθεί από το πλατύ κοινό ως μια «πελλάρα» που ειπώθηκε για χάζι και, άρα, άνευ σημασίας. Γι’ αυτό και δεν την καυτηρίασε, ως όφειλε να το κάνει. Κι όμως, η ιδεοθύελλα δεν είναι ούτε ασήμαντη, ούτε «πελλάρα», ούτε αστείο. Απεναντίας, η ιδεοθύελλα, ή καταιγισμός ιδεών όπως τον λένε μερικοί, είναι ένας από τους πιο δημιουργικούς τρόπους επίλυσης προβλημάτων στον οποίο εργαζόμαστε πάνω σε διάφορα προβλήματα. Με μια ιδεοθύελλα μπορούμε, είτε να καταλήξουμε σε μια νέα ιδέα, είτε να βελτιώσουμε μια υπάρχουσα ιδέα επίσης. Με άλλα λόγια, ένας από τους κύριους στόχους της ιδεοθύελλας, όσον αφορά την προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, είναι να ερευνηθούν κάθε είδους νέες ιδέες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Επομένως, αν, σύμφωνα με τον Μαυρογιάννη, ο Αναστασιάδης κυριεύθηκε από την ιδεοθύελλα να πορευθούμε προς τη λύση δύο κρατών, θα αναμέναμε τον πρώτο να κατακρίνει οξύτατα τη στάση του Αναστασιάδη και εν ανάγκη να παραιτείτο από συνομιλητής, κι όχι να θεωρεί αυτό το θέμα ως ασήμαντο και να το προσπερνά.

Υπάρχει μια άλλη μερίδα υποστηρικτών του Αναστασιάδη που αποδίδει την «γκάφα» του περί λύσεως δύο κρατών ως «λεκτικό ολίσθημα», δηλαδή δεν ήθελε να πει ακριβώς αυτό που είπε ή διατύπωσε. Ένα τέτοιο ολίσθημα μπορεί να συμβεί όταν κάποιος δεν είναι άριστος χρήστης της γλώσσας. Για παράδειγμα, ο Πάπας Φραγκίσκος, του οποίου η μητρική γλώσσα είναι τα ισπανικά, σε ένα (προφορικό) κήρυγμά του στα ιταλικά στο Βατικανό το 2014 έγινε viral διότι είπε cazzo, που στα ιταλικά σημαίνει «γαμώτο», αντί caso (που ήθελε να πει), που σημαίνει «περίπτωση». Αλλά τα λεκτικά ολισθήματα του Προέδρου μας δεν είναι τέτοιας φύσης. Αναντίλεκτα, τα ελληνικά του Αναστασιάδη είναι άριστα, αφού, όπως βλέπουμε, χρησιμοποιεί ένα ευρύτατο και πλούσιο λεξιλόγιο με μεγάλη ευελιξία και ακρίβεια, χρησιμοποιώντας στοιχεία συνεκτικότητας. Επιπλέον, ο Αναστασιάδης δύναται να εκφραστεί αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή πολιτικών στόχων, επιχειρηματολογία, απαντήσεις προς τους δημοσιογράφους, δημόσιες ανακοινώσεις, προσφώνηση ακροατηρίων,. Άρα, αλλού έγκειται το πρόβλημα! Ο Φρόιντ, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, δεν θεωρούσε αρκετό να ακούει απλά τους θεραπευόμενούς του να λένε τι σκέφτονται. Οι αληθινές, βαθιές επιθυμίες τους, σύμφωνα με τον Φρόιντ, βρίσκονταν στα λάθη της γλώσσας. Αυτά τα λεκτικά ολισθήματα μπορούν να αποκαλύψουν απαγορευμένες και καταπιεσμένες επιθυμίες, οι οποίες είχαν απωθηθεί επιτυχώς (μέχρι εκείνη τη στιγμή) στο ασυνείδητο. Τα λεκτικά λάθη, λοιπόν, σύμφωνα με τον Φρόιντ (που είναι γνωστά σήμερα ως «Φροϋδικά ολισθήματα») δεν είναι καθόλου τυχαία - είναι σημαντικά μέρη της εικόνας που μπορούν να μας αποκαλύψουν μια αλήθεια. Άλλωστε, το δηλώνει και η ίδια η ελληνική γνωστή παροιμία, «Γλώσσα λανθάνουσα, την αληθείαν λέγει».

Συμπερασματικά, είτε ισχύει το φαινόμενο της ιδεοθύελλας είτε εκείνο του Φροϋδικού ολισθήματος, ο Αναστασιάδης κρίνεται μέσα από τον επιστημονικό φακό ως θιασώτης της λύσης των δύο κρατών. Ο Αναστασιάδης και οι συν αυτώ είχαν βάλει ως στόχο της ζωής τους τη μεγιστοποίηση του πλούτου τους, ο οποίος όμως δεν ήταν συμβατός με τη λύση του Κυπριακού. Η βιομηχανία των «χρυσών» διαβατηρίων, όχι μόνο δεν θα άνθιζε, αλλά, απεναντίας, θα μαραινόταν με την παρουσία ενός Τ/Κ αντιπρόεδρου και ενός Τ/Κ βοηθού εισαγγελέα, για να μην αναφέρω και άλλους θεσμούς. Δεν έχω τον χώρον αλλά ούτε και την οίηση να αποδείξω ότι ο Αναστασιάδης τορπίλισε τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά. Αναλογίζομαι, όμως, ότι κάποιος καίγεται για μια συμφωνία και διαπνέεται από άδολο πατριωτισμό, δεν τα βροντά και εγκαταλείπει πρώτος το τραπέζι διαπραγματεύσεων, όπως έπραξε ο ΠτΔ τον Ιούλη του 2017. Ούτε απορρίπτει την πρόταση του Ακιντζί που έγινε το 2018, όπως το πλαίσιο Γκουτέρες υιοθετηθεί και από τις δύο πλευρές ως «στρατηγική συμφωνία πακέτο». Φυσικά απoρρίφθηκε αυτή η εισήγηση, διότι το 2018 ήταν μια περίοδος που τα γνωστά δικηγορικά γραφεία επιδίδονταν αχαλίνωτα στον μανιασμένο ανταγωνισμό εκδόσεων διαβατηρίων. Με άλλα λόγια, ήταν η χρυσή εποχή των «χρυσών» διαβατηρίων.

Εν περιλήψει, στον βωμό του πλουτισμού θυσιάστηκε η λύση του Κυπριακού και το μέλλον της πατρίδας μας. To τραγικότερο είναι ότι οι Κύπριοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει το έγκλημα που έχει ήδη συντελεστεί. Το κατεστημένο κατόρθωσε να ναρκώσει τις σκέψεις μας και νομοτελειακά γίναμε τα πιο εύκολα αθύρματα των δημαγωγών, των πλουτοκρατών, των κερδολάγνων και των λαοπλάνων. Ο ιστορικός του μέλλοντος, πιθανότατα θα γράψει για τις εξελίξεις στις αρχές του 21ου αιώνα: «Ποτέ στην Ιστορία της Κύπρου δεν είχαν τόσοι λίγοι προκαλέσει τόση ανείπωτη καταστροφή σε τόσους πολλούς».

Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας