Το αγνώριστο πολιτικό τοπίο της Κύπρου

Η προεκλογική εκστρατεία στην Κύπρο βρίσκεται στο πιο οριακό σημείο προτού κριθεί οριστικά η τελική έκβασή της. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν ασφαλές προβάδισμα στον α’ γύρο (5/2/2023) με περίπου 10 μονάδες στον πρώην ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη και ακολούθως τη σαρωτική νίκη και εκλογή του στην προεδρία της Δημοκρατίας στον β’ γύρο (12/2/2023) με 20 και πλέον μονάδες διαφορά.

Σε δυόμιση μήνες η Κύπρος θα έχει νέο Πρόεδρο και τα περιθώρια για ανατροπή του σκηνικού γίνονται ασφυκτικά. Τα όσα λέγονται δημοσίως από τα εκλογικά επιτελεία, απηχούν περισσότερο ευσεβείς πόθους ενός στενού κύκλου παραγόντων δίπλα στους δύο άλλους υποψηφίους: τον Αβέρωφ Νεοφύτου, ηγέτη του κυβερνητικού κόμματος ΔΗΣΥ και τον Ανδρέα Μαυρογιάννη που στηρίζει το κόμμα της Αριστεράς ΑΚΕΛ. Πώς είναι δυνατόν να πιστεύει κανείς ότι το βράδυ της πρώτης Κυριακής θα αρχίσει μια νέα προεκλογική από το μηδέν με βάση αυτούς τους συσχετισμούς; Τα στοιχεία δείχνουν πολύ καθαρά ότι η διεισδυτικότητα Αβέρωφ Νεοφύτου και Ανδρέα Μαυρογιάννη σε άλλους χώρους είναι πενιχρή. Δεν βλέπουν, ή κάνουν πως δεν βλέπουν, τις τάσεις των ψηφοφόρων στον β’ γύρο;

Διαχείριση της ήττας

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου παίζει το σκληρό κομματικό χαρτί, επικαλείται την ενότητα και στέκει με «νομιμοφροσύνη» απέναντι στον Αναστασιάδη. Από τον Σεπτέμβριο, όμως, δεν κατάφερε παρά ελάχιστη βελτίωση και εξαντλεί τις δεξαμενές του. Από την άλλη, το ΑΚΕΛ κινητοποιεί όλες τις δυνάμεις του για να πολώσει και να πετύχει συσπείρωση. Ευελπιστεί να εκμεταλλευτεί την πτώση του ΔΗΣΥ λόγω διαρροών προς Χριστοδουλίδη για να περάσει στον β’ γύρο. Αυτό δείχνει την άλλη όψη της εκλογικής αναμέτρησης: τα κόμματα ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ κάνουν υπολογισμούς μπροστά στο φάσμα της διαφαινόμενης εκλογής Χριστοδουλίδη και τελικά ο γνώμονας που έχουν είναι ο τρόπος που θα διαχειριστούν την ήττα τους.

Πιο συγκεκριμένα, ο Α. Νεοφύτου θέλει να κρατήσει την ηγεσία του ΔΗΣΥ και να πάρει το κόμμα θέση στην «καθαρή» αντιπολίτευση απέναντι στον Χριστοδουλίδη. Είναι αμφίβολο πόσους θα πείσει από τα στελέχη, ακόμα κι αυτούς που τώρα είναι γύρω του, τον στηρίζουν ειλικρινά ή σιωπούν για να μην παρεξηγηθούν. Ο Α, Νεοφύτου φαίνεται να παραγνωρίζει επίσης τον αποφασιστικό ρόλο που θα παίξει εντός ΔΗΣΥ ο Ν. Αναστασιάδης, από τη στιγμή που αρχηγός του κόμματος θα έχει ηττηθεί. Ο απερχόμενος Πρόεδρος δεν πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί και διακηρυγμένα θα αναλάβει ρόλο για να διατηρήσει την ενότητα του ΔΗΣΥ. Θα ευνοήσει τον Νεοφύτου; Μάλλον όχι…

Η ηγεσία του ΑΚΕΛ παλεύει να αντεπεξέλθει με τα χαμηλά ποσοστά του υποψηφίου της για να αποφύγει να βρεθεί εκτός β’ γύρου. Αν μείνει στην τρίτη θέση, το κόμμα θα κληθεί να επιλέξει μεταξύ των δύο συναγερμικών Α. Νεοφύτου και Ν. Χριστοδουλίδη. Θα είναι δύσκολο να δικαιολογήσει γιατί «κλείνει το μάτι» στον Χριστοδουλίδη, αφού εκ των πραγμάτων απορρίπτει τον Νεοφύτου. Αυτό θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερο πλήγμα εντός ΑΚΕΛ από τη διαφαινόμενη ήττα.

Με λίγα λόγια, οι εκλογές έχουν σχεδόν κριθεί και στα δύο μεγάλα κόμματα δεν υπάρχει καμία δεύτερη σκέψη, ούτε καν διαμαρτυρία, παρά μόνο πειθαρχία και μοιρολατρία. Παγιδεύτηκαν στις λάθος επιλογές τους και το μόνο που απέμεινε για ορισμένους είναι να αναπολούν τις …παλιές εποχές, όταν το ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ έγραφαν σε εκλογές άνω του 30% (2008) εκτοπίζοντας τον τρίτο υποψήφιο από τον α’ γύρο. Ενώ παρασκηνιακά, άλλοι κάνουν ατομικούς σχεδιασμούς για να έχουν πολιτικό κανάλι με τη νέα εξουσία.

Χριστοδουλίδης, ο συνεχιστής!

Μια νέα εποχή στα πολιτικά πράγματα ανατέλλει στην Κύπρο από την ολοένα και πιο πιθανή εκλογή Ν. Χριστοδουλίδη. Η θριαμβευτική εκλογή του θα είναι απότοκο της πολιτικής που ακολουθεί ο Νίκος Αναστασιάδης, για την οποία δεν σχηματίστηκε ακόμα ισχυρός αντίλογος για να τον ανακόψει. Ούτε στο Κυπριακό που βρίσκεται στο παρά πέντε της διχοτόμησης, ούτε στη διαφθορά που ταλανίζει τον τόπο. Με εξαίρεση ορισμένες θαρραλέες πολιτικές που εκφράζονται από φωνές ανεξάρτητων υποψηφίων, η πολιτική που εφαρμόζει ο Αναστασιάδης δεν βρίσκει σήμερα καμία αξιόλογη αντίσταση! Mήπως, τελικά, αυτός είναι ο λόγος που θα συνεχιστεί, με εκείνον που είχε δίπλα του, πρώτα ως κυβερνητικό εκπρόσωπο και ακολούθως ως ΥΠΕΞ;

Την εκλογή Χριστοδουλίδη στηρίζουν μια κρίσιμη μάζα του ΔΗΣΥ και άλλων ψηφοφόρων από άλλα κόμματα που βρίσκουν νόημα από τις εθνικολαϊκές αντιλήψεις Αναστασιάδη. Υπάρχει σήμερα ένα αυξημένο ποσοστό πολιτών που προτιμούν λύση διχοτόμησης – δημοσκόπηση ΡΙΚ (17/11). Τα φαινόμενα διαφθοράς που προκαλούν δυσαρέσκεια στους πολίτες, σκεπάζονται μέσα από την ισοπεδωτική προσέγγιση «όλοι το ίδιο είναι» και την ελλειμματική δημόσια κριτική. Δεν είναι αρκετά για να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο ιδεολογικό αντίβαρο και με τη νέα πενταετία, θα ξεχαστούν.

Ο βραχίονας της νέας ιδεολογίας Χριστοδουλίδη θα είναι το Κυπριακό. Οι πολιτικές δυνάμεις που κατά βάση αντιτίθενται στην ομοσπονδιακή επίλυση θα βρουν καλύτερη πρόσβαση στην εξουσία. Ευελπιστούν ότι με τον νέο Πρόεδρο θα είναι σε θέση να διαιωνίζουν όλοι μαζί το ίδιο διαχρονικό αφήγημα τους: καμία πρόταση του ΟΗΕ δεν τους ικανοποιεί από το 1974, ακόμα και η πιο πρόσφατη – το πλαίσιο των 6 σημείων του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες. Προσχηματικά και για προεκλογικούς λόγους, βέβαια, ο Χριστοδουλίδης το αποδέχεται ως «βάση για συζήτηση». Με τη διαφορά βέβαια, ότι χάρις τη δική του εξωτερική πολιτική εδώ και έξι χρόνια, ούτε βάση για το Κυπριακό υπάρχει, αλλά ούτε και συζήτηση στον ΟΗΕ. Ποιος θα τον αμφισβητήσει όταν θα ροκανίζει τον χρόνο με αοριστολογίες περί πρόκλησης κόστους στην Τουρκία και με μια αδιάφορη διεθνή κοινότητα;

Οι μοιραίες επιλογές

Tο ΑΚΕΛ που στάθηκε απέναντι στον Ν. Αναστασιάδη για τις επιλογές του στο Κραν Μοντάνα και μετά, αποφάσισε τελικά να μην συγκρουστεί μαζί του. Επέλεξε ως υποψήφιο τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, που ήταν ο διαπραγματευτής του Αναστασιάδη. Ήταν αυτός που – με δημόσια παραδοχή του - συνέγραψε ένα δικό του έγγραφο (ημερομηνίας 4 Ιουλίου 2017), που χρησιμοποίησε ο Αναστασιάδης για να απορρίψει τη δημόσια έκκληση (3 Μαΐου 2018) του Μουσταφά Ακιντζί για συνυπογραφή του αυθεντικού πλαισίου Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία. Αυτή η επιλογή του ΑΚΕΛ έβγαλε έξω από την προεκλογική συζήτηση όλες τις επίμαχες και αμφιλεγόμενες επιλογές Αναστασιάδη εδώ και τόσα χρόνια.

Από τη δική του πλευρά, ο Α. Νεοφύτου επέλεξε εδώ και καιρό να μην ξαναμιλήσει για «εθνικό τσουνάμι» και να αμφισβητήσει τους χειρισμούς Αναστασιάδη. Προσπάθησε να εξασφαλίσει την εύνοιά του στις προεδρικές, αλλά έπεσε κι αυτός έξω! Εν τέλει, κανείς από τους δύο, ούτε ο Α. Νεοφύτου, ούτε η ηγεσία του ΑΚΕΛ, πετυχαίνουν τους εκλογικούς στόχους τους. Δίνοντας άλλοθι στον Αναστασιάδη, ευνόησαν τον Χριστοδουλίδη να προχωρεί σε μια άνετη εκλογική νίκη που δεν θα τη φανταζόταν ούτε στα όνειρά του.

Αναστασιάδης με παράσημα

Ο απερχόμενος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης βγαίνει πολλαπλά κερδισμένος. Κατ’ αρχάς, κινητοποιεί τα ΜΜΕ με το σύνολο των δραστηριοτήτων του εντός και εκτός Κύπρου για το επιστέγασμα της δεκαετίας του: παρασημοφορήσεις, εγκαίνια, εξαγγελίες…

Κανείς δεν τον ρωτά τι γίνεται με τη διαφθορά γύρω από τα «χρυσά» διαβατήρια. Κανείς δεν ρωτά τι κάνει ένας απερχόμενος Πρόεδρος στο Παρίσι (10/11) και το Βερολίνο (23/11), για ποια δήθεν «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία» μιλά και τι προτάσεις αναπτύσσει. Αλήθεια, ποια είναι η απήχηση που έχουν οι προτάσεις Αναστασιάδη και πότε θα ενεργοποιηθούν για να βγει η Κύπρος από τα τραγικά αδιέξοδα που την περιβάλλουν; Τα ΜΜΕ καλύπτουν το πυκνό πρόγραμμα του Προέδρου χωρίς τα εύλογα ερωτήματα, γιατί αυτά έφερε το προεκλογικό κλίμα των συνεργατών του.

Ο μόνος που ευνοείται από την όλη διαδρομή Αναστασιάδη είναι ο Ν. Χριστοδουλίδης. Αυτός εμφανίζεται αμέτοχος των αποφάσεων για τα «χρυσά» διαβατήρια, και ας ήταν μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου. Διατείνεται, δε, προεκλογικά ότι θα επιδιώξει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ορίσει πολιτικό απεσταλμένο για να αναλάβει η ΕΕ πρωταγωνιστικό ρόλο για το Κυπριακό. Πώς το σκέφτηκαν οι δύο, Πρόεδρος και τέως ΥΠΕΞ, τώρα που παρήλθαν έξι χρόνια χωρίς συνομιλίες, δεν εξηγούν. Θα ήταν πάντως ενδιαφέρον ο Σολτς και ο Μακρόν να «φορτωθούν» το Κυπριακό, χωρίς να ξέρουν αν οι Κύπριοι συνομιλητές τους θα ήταν ποτέ έτοιμοι να αναλάβουν οι ίδιοι τις ευθύνες τους…

*To άρθρο δημοσιεύεται και στην Εφημερίδα των Συντακτών (Αθήνα)