Δεν ελπίζουν σε τίποτα…

Μια γρήγορη ματιά στους βασικούς ποσοστιαίους δείκτες προσδοκιών για το άμεσο μέλλον των κυπριακών επιχειρήσεων, όπως αυτές καταγράφονται στην τελευταία οικονομική έρευνα των Ευρωπαϊκών Επιμελητηρίων, καταδεικνύει μια στάση που θα μπορούσε να θεωρηθεί ίσως και ως χαρακτηριστική της νοοτροπίας, επικρατούσας εντύπωσης αλλά και συλλογιστικής του Κύπριου επιχειρηματία. Πέραν της ορθής εντύπωσης γύρω από τα αναμενόμενα προβλήματα και προκλήσεις που σχετίζονται με το κόστος παραγωγής και εργασίας, και την εφοδιαστική αλυσίδα, που βρίσκονται στην κορυφή των ανησυχιών του, ο Κύπριος επιχειρηματίας εκτιμά ότι τίποτα δεν θα αλλάξει στο προσεχές μέλλον σε σχέση με τις μελλοντικές του πωλήσεις, την αγορά εργασίας, την επιχειρηματική εμπιστοσύνη και τις επενδύσεις. Στη μόνη κατηγορία που εκτιμά ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν είναι σε αυτή της προοπτικής αύξησης των εξαγωγών, όπου, όμως και πάλι, το 40,7% πιστεύει σε αυτή, ενώ το 35,6% δεν πιστεύει ότι θα αυξηθεί.

Ας το δούμε λίγο. Τι σημαίνει ότι κάποιος εκτιμά ότι τίποτα δεν θα αλλάξει στις πωλήσεις του, για παράδειγμα, όταν ταυτόχρονα εκτιμά ότι θα επιδεινωθεί το κόστος παραγωγής του; Πώς συγκεράζεται η θέση αυτή, με την εκτίμηση ότι οι εξαγωγές του θα αυξηθούν (χωρίς να ξεχνούμε, βέβαια, ότι το 35,6% θεωρεί ότι δεν θα αλλάξουν), αλλά τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα θα παραμείνουν; Μήπως αυτές οι θέσεις είναι αλλοπρόσαλλες και ο επιχειρηματίας μας δεν ξέρει τι λέει; Μάλλον, όχι. Λέει τα πράγματα όπως τα αντιλαμβάνεται και είναι δουλειά των αρμοδίων για την εμπορική και επιχειρηματική πολιτική, το πλαίσιο δηλαδή μέσα στο οποίο όλοι εμείς που επιχειρούμε, να αναλύσουν και να διαγνώσουν την ποιοτική βάση της ποσοτικής καταγραφής που αντανακλάται σε αυτά τα νούμερα. Αυτό απαιτείται όταν σχεδιάζεται και εκτελείται μια πολιτική. Να ξέρουμε γιατί τη σχεδιάσαμε και πού στοχεύει και πώς θα εφαρμοστεί. Τα υπόλοιπα είναι αερολογίες, όπως αυτές που διαβάζουμε τώρα στην προεκλογική περίοδο με τις ανερμάτιστες «λίστες» θέσεων για κάθε θέμα, λες και η πολιτική είναι «μπακάλικο» και παίρνουμε μαζί μας ένα κατεβατό από ανάγκες και σπρώχνουμε το καροτσάκι μας στους διαδρόμους του και βάζουμε μέσα ό,τι γράφει πάνω.

Αφού, λοιπόν, δεν είναι αερολογίες, πώς εξηγούνται οι προσδοκίες στασιμότητας αλλά και οπισθοδρόμησης, όταν αλλού, δηλαδή σε άλλες μετρήσεις, καταγράφονται δείκτες ανάπτυξης της τάξης του 5%-6%; Από πού προέρχεται αυτή η ανάπτυξη όταν ο ιδιώτης επιχειρηματίας αναμένει ότι οι πωλήσεις του θα παραμείνουν οι ίδιες και το κόστος του θα αυξηθεί, που με απλά λόγια, σημαίνει ότι το περιθώριο κέρδους του θα μειωθεί; Μήπως ο δείκτης ανάπτυξης δείχνει τον υπερμεγέθη ρόλο και επίπτωση των κρατικών δαπανών στην οικονομία; Και αν αυτό ισχύει, πού οδηγείται η κυπριακή οικονομία, αλλά και η κοινωνία μας, όταν εξαρτάται όλο και περισσότερο από το κράτος και τις δαπάνες του για την ανάπτυξή της, αφού ο επιχειρηματίας εκτιμά ότι τίποτε δεν θα αλλάξει στις επενδύσεις;

Θα μπορούσαμε, εδώ, να προσθέταμε και την πολιτική διάσταση του πράγματος, αφού αν δεχτούμε ότι όλο και περισσότερο και σε μεγαλύτερο βαθμό εξαρτάται η ανάπτυξη της οικονομία μας από τις δαπάνες του κράτους, αντί από εκείνες του ιδιωτικού τομέα, τότε δεν αργεί να γίνει κατανοητή και η έξαρση της διαφθοράς, της κακοδιαχείρισης, της ποδηγέτησης της αναπτυξιακής ατζέντας από συγκεκριμένους τομείς παραγωγής. Η ασυμμετρία μεταξύ των δύο, κρατικού και ιδιωτικού, τομέων δεν είναι τόσο αγαθή και τόσο φυσιολογική όσο ίσως να νομίζουμε.

Επειδή, και ας μου επιτραπεί ο πλεονασμός, αν γίνουμε όλοι κυβερνητικοί, έμμεσα ή άμεσα, τότε ποια η διαφορά μας από ένα καθεστώς ολοκληρωτικής μορφής παραγωγής; Ακόμα και αν αυτό το καθεστώς «περιτυλιχθεί» γύρω από σειρά προγραμμάτων δημόσιας-ιδιωτικής συνεργασίας, απομένει το πρόβλημα της μονοψωνίας, με ένα συντριπτικά κυρίαρχο και δεσπόζοντα πελάτη, που δεν θα είναι άλλος από το κράτος. Μπορείτε και μόνοι σας να το σκεφτείτε και να αποφασίσετε αν κάτι τέτοιο είναι οικονομικά και πολιτικά υγείες, ειδικά όταν συνοδεύεται και από την απελπισία που καταγράφεται στατιστικά πλέον…