Ανοίγει ο φάκελος των πολιτικών δολοφονιών...

Οι οικογένειες δύο Ελληνοκυπρίων που δολοφονήθηκαν το 1961 ζητούν «ηθική δικαίωση» από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ισχυρίζονται ότι το κυπριακό κράτος έχει την ευθύνη για τον θάνατο των οικείων τους. Πρόκειται για τους Νεοκλή Παναγιώτου και Ευριπίδη Νούρου που εκτελέστηκαν στις 16 Αυγούστου 1961.

Είναι γεγονός, ότι η ίδρυση του ανεξάρτητου κυπριακού κράτους είχε προκαλέσει μεγάλη αναταραχή και ρήξη στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Το αίτημα της Ένωσης με την Ελλάδα, το οποίο μέχρι την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας λειτουργούσε ως συνεκτικό στοιχείο της ελληνοκυπριακής κοινότητας, οδήγησε σε ένταση και διχασμό μετά την ανεξαρτησία. Στις τάξεις του «Πατριωτικού Μετώπου», που ιδρύθηκε ως πολιτική συνέχεια της ΕΟΚΑ, εμφανίστηκαν έντονες διαφωνίες και ρωγμές...

Αυτή ήταν στην πραγματικότητα μια ένταση μεταξύ των οπαδών του Μακαρίου και του Γρίβα, η οποία με την πάροδο του χρόνου μετατράπηκε σε ανοιχτή σύγκρουση.

Ο Γρίβας, ο οποίος εκείνη την εποχή ετοιμαζόταν για πολιτική καριέρα στην Αθήνα, εξαπόλυσε δριμεία επίθεση κατά των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου. Αν και στην αρχή έστρεψε τα βέλη του ιδιαίτερα σε Έλληνες πολιτικούς όπως ο Καραμανλής και ο Αβέρωφ, η κριτική άγγιζε και τον Μακάριο.

Ο Μακάριος, από την άλλη, κατηγόρησε τον Γρίβα για συνωμοσία εναντίον του. Ορισμένα βίαια επεισόδια που ξέσπασαν την παραμονή της ίδρυσης της Δημοκρατίας, έδειχναν ότι η ρωγμή θα μεγάλωνε σταδιακά.

Όντως, μετά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, άρχισαν διάφορες επιθέσεις εναντίον των «αντιμακαριακών» κύκλων, οι οποίες κορυφώθηκαν με την πρώτη δολοφονία στις 16 Αυγούστου 1961. Πρόκειται για τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ Νεοκλή Παναγιώτου και Ευριπίδη Νούρο, οι οποίοι διαφωνούσαν με τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Πέπλο σιωπής απλώθηκε πάνω από αυτό τον φόνο...

Για πρώτη φορά, έξι χρόνια μετά το περιστατικό, ο αδελφός του Παναγιώτου κατηγόρησε τον υπουργό Εσωτερικών του Μακαρίου, Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, για τον θάνατο του αδελφού του.

Το 1966, ο βουλευτής Κώστας Χριστοδουλίδης έθεσε, μάλιστα, το θέμα ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τροποποίηση του Νόμου περί Αστυνομίας, ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι διαπράχθηκαν μια σειρά από πολιτικές δολοφονίες, που δεν διαλευκάνθηκαν ποτέ. Αναφέρθηκε στα ονόματα των Νεοκλή Παναγιώτου, Ευριπίδη Νούρου, Ανδρέα Παντελίδη, και Ανδρέα Κίκα, και τόνισε ότι η αστυνομία έχασε την αξιοπιστία της λόγω της μη διαλεύκανσης αυτών των δολοφονιών. Ο Χριστοδουλίδης δεν δίστασε να υποδείξει τον Γιωρκάτζη ως ηθικό αυτουργό των φόνων.

Σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, οι οικείοι των Νεοκλή Παναγιώτου και Ευριπίδη Νούρου, επαναφέρουν την υπόθεση και ζητούν δικαίωση.

Ο δικηγόρος, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, με επιστολή στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, ζητά εκ μέρους των οικογενειών αποκατάσταση της φήμης και δικαίωση για τους δύο δολοφονηθέντες. Τόσο στην επιστολή, όσο και με δηλώσεις του στα ΜΜΕ υπογράμμισε ότι οι οικείοι των θυμάτων δεν αποσκοπούν σε αποζημιώσεις, αλλά σε «ηθική δικαίωση». Ισχυρίζεται, μάλιστα, ότι κατέχει σημαντικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι για τους φόνους φέρουν την ευθύνη κρατικά όργανα.

Ο κ. Αιμιλιανίδης αναφέρεται συγκεκριμένα σε μια επιστολή του ανώτερου αξιωματικού της Αστυνομίας και της ΚΥΠ Γιώργου Λαγοδόντη προς τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία, και ισχυρίζεται ότι σε αυτή την επιστολή καταγράφεται λεπτομερώς η εμπλοκή αστυνομικών οργάνων στη διενέργεια της δολοφονίας.

Πράγματι, βρήκα και εγώ αναφορές του Λαγοδόντη για τις συγκεκριμένες δολοφονίες. Στο βιβλίο μου «Μια ιστορία βίας και μνησικακίας», αναφέρομαι σε ένα τουρκικό έγγραφο με τίτλο «Το κράτος που διαπράττει φόνο», και στο οποίο ο Λαγοδόντης κατηγορεί ονομαστικά τον Γιωρκάτζη για αυτούς τους φόνους. Ισχυρίζεται ότι τους δύο αντιμακαριακούς -Παναγιώτου και Νούρο- εκτέλεσε στις 16 Αυγούστου 1961, στο δρόμο Λεμεσού, το «δεξί χέρι» του Γιωρκάτζη, Βλαδίμηρος. Μάλιστα λέει ότι είχε ενημερώσει τον Σαμψών ότι «ο Γιωρκάτζης ήθελε να εκτελεστούν δύο ελληνοκύπριοι νέοι»... (Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπε «Μια ιστορία βίας και μνησικακίας»).