Οι πολίτες προσδοκούν σε έναν εντελώς διαφορετικό Αρχιεπίσκοπο και Εκκλησία

Δεν είμαι εξ εκείνων που έχουν τις γνώσεις και την απαραίτητη παιδεία για να κρίνουν με ιδιαίτερη βαρύτητα το πνευματικό και εκκλησιαστικό έργο του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου του Β'.

Με όσα ωστόσο μπορώ να διακρίνω, θεωρώ ότι στον τομέα αυτό αφήνει πίσω του ένα αξιομνημόνευτο έργο και σημαντικές αλλαγές στην Εκκλησία, η οποία επί των ημερών του είδε να λύνονται χρόνια προβλήματα και αδυναμίες που την ταλάνιζαν για χρόνια, με κορυφαία τη συγκρότηση πλήρους Ιεράς Συνόδου μετά τη σύσταση νέων Μητροπόλεων και την επανασύσταση παλιών.

Η αλλαγή αυτή, εκτός του ότι συνέβαλε στην ενίσχυση της αυτονομίας και ανεξαρτησίας της Εκκλησίας μας, έβαλε τις βάσεις για να φυσήξει στην Εκκλησία μας ένα αέρας δημοκρατίας και συλλογικότητας, αν και εκ των υστέρων φάνηκε ότι πολλές αποφάσεις λαμβάνονταν από τον ίδιο και ερήμην των άλλων επισκόπων, κάτι για το οποίο όμως η ευθύνη βαραίνει εξίσου και τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας, αλλά και τους ίδιους τους δεσποτάδες που αποδέχονταν και υποτάσσονταν σε αυτή την πρακτική.

Ανεξαρτήτως ωστόσο του οποιουδήποτε εκκλησιαστικού έργου του, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Β΄απέτυχε να λειτουργήσει ως πρόσωπο και θεσμός συνένωσης του λαού και υπήρξε στην πραγματικότητα μία άκρως διαιρετική προσωπικότητα.

Ο λόγος του πολλές φορές ήταν διχαστικός μέχρι και υβριστικός για όσους δεν συνέπλεαν μαζί του ή δεν «πληρούσαν τα πρότυπα» που εκείνος θεωρούσε σωστά και καθώς πρέποντα.

Είναι ο Αρχιεπίσκοπος που ενέπλεξε όσο κανένας άλλος την πολιτική στην Εκκλησία. Είχε έντονη παρασκηνιακή ανάμειξη στα πολιτικά πράγματα του τόπου, επέβαλλε πολιτικούς διορισμούς, εξέφραζε με ασύνηθες, για αρχιερέα, τρόπο και ύφος άποψη για κόμματα και πολιτικές και δεν δίσταζε να χρησιμοποιεί τη θέση του και το κύρος της για να προωθήσει πολιτικές απόψεις και καταστάσεις, μετατρέποντας συχνά τα κηρύγματά του σε κηρύγματα μίσους και μισαλλοδοξίας και σε ωμές πολιτικές παρεμβάσεις.

Σε πολλά, επίσης, κοινωνικά ζητήματα έδειχνε ένα πρόσωπο άστοργο και απαξιωτικό προς μειονότητες και δεν απόκρυβε την απέχθειά του προς κάθε διαφορετικότητα.

Λένε σήμερα κάποιοι ότι ανέπτυξε φιλανθρωπικό έργο, όμως με τη δεδομένη οικονομική δύναμη και ευρωστία της Εκκλησίας, μπορούσε να αναπτύξει πολύ μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο.

Είναι ταυτοχρόνως και ο Αρχιεπίσκοπος που μετέτρεψε την Εκκλησία σε έναν τεράστιο επιχειρηματικό και εργοδοτικό οργανισμό, που πολλές φορές κυνηγούσε και επεδίωκε χωρίς όρια και φραγμούς μόνο το υπερκέρδος. Στην προσπάθειά του δε αυτή, δεν δίσταζε να καταπατεί και περιφρονεί επιδεικτικά νόμους, συμφωνίες και εργασιακά θέσμια, ακόμα και να εμπλακεί σε περιπτώσεις διαφθοράς.

Δεν τα λέω σήμερα αυτά για να μειώσω ή να αμαυρώσω τη μνήμη του Αρχιεπισκόπου. Ούτε υποστηρίζω ότι και οι τελευταίοι τουλάχιστον προκάτοχοί του δεν διακρίνονταν από ανάλογες συμπεριφορές.

Τα λέω γιατί δεν πιστεύω στην παρερμηνευμένη ρήση «Ο νεκρός δεδικαίωται» και γιατί θεωρώ ότι, ακόμα και την ώρα του θανάτου του, ο κάθε άνθρωπος πρέπει να κρίνεται για τις πράξεις του και ότι κάποιες ωμές αλήθειες και πραγματικότητες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αποκρύβονται. Πολύ περισσότερο για άτομα που διεκδικούν θέση στην Ιστορία.

Κυρίως όμως τα λέω για όλους εκείνους τους αγίους μας, που από καιρού έχουν ριχτεί στη μάχη της διαδοχής τού μόλις αποδημήσαντος Αρχιεπισκόπου και για όσους πολίτες ή άλλους (θεσμούς, θρησκευτικούς και κοινωνικούς φορείς και οργανώσεις, ακόμα και κόμματα -αν είναι δυνατό! -) ετοιμάζονται να εμπλακούν στην εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου.

Καλώς ή κακώς -κακώς κατά την ταπεινή άποψη μου - οι θεσμοί της Εκκλησίας και του Αρχιεπισκόπου έχουν στην Κυπριακή Πολιτεία μία πέραν της λογικής βαρύτητα.

Η Εκκλησία σε άλλες κοινωνίες, και έτσι όφειλε να είναι και στην Κύπρο, έπρεπε να επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στον θρησκευτικό της ρόλο και να αφορά και επηρεάζει μόνο και αποκλειστικά τα μέλη της.

Ούτε οι εκτός Εκκλησίας έπρεπε να αναμειγνύονται στα της Εκκλησίας, αλλά ούτε και η Εκκλησία να αναμειγνύεται στα της Πολιτείας και πολύ περισσότερο στα της πολιτικής.

Αν ο νέος Αρχιεπίσκοπος θέλει πραγματικά να προσφέρει ουσιαστικό έργο, το πρώτο που οφείλει να κάνει είναι να προωθήσει τον απόλυτο διαχωρισμό Εκκλησίας και Πολιτείας, να «απελευθερώσει» την Πολιτεία από τον δεσποτικό και παρεμβατικό ρόλο της Εκκλησίας και να περιοριστεί αποκλειστικά και μόνο, και με την πρέπουσα αφοσίωση που απαιτεί ο αρχιερατικός του ρόλος, στα της Εκκλησίας και στην πνευματική και μόνο αποστολή της.

Αν επιδιώξει και καταφέρει κάτι τέτοιο, τότε ναι, θα προσφέρει πραγματικά στον τόπο, θα κερδίσει τον σεβασμό των πολιτών και θα καταγραφεί όντως στην Ιστορία.