Η γειτονιά του Ταντή

Το πραγματικό όνομα του δρόμου ήταν oδός Κωστή Κυριάκου. Όμως, όλοι τον αποκαλούσαν «Γειτονιά του Ταντή». Σε εκείνη την οδό μέναμε. Ήταν γνωστή και για το χαμάμ της η γειτονιά. Και εκείνο το έλεγαν «Χαμάμ του Ταντή». Μείναμε οκτώ χρόνια σε εκείνο τον δρόμο στον οποίο μετακομίσαμε από την pδό Γενί Τζαμί με μια άμαξα. Ήταν ένα μέρος που η μία του άκρη έβγαινε στον Άγιο Κασσιανό και η άλλη στην περιοχή την οποία αποκαλούσαμε «Καφεσλί». Οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι ήταν γείτονες, ζώντας ο ένας δίπλα στον άλλο. Οι γονείς μου που κατάγονταν από την Τέρα, συνεννοούνταν πολύ καλά με τους Ελληνοκύπριους γείτονες επειδή ήξεραν καλά ελληνικά.

Έγραψα πολλά και σε προηγούμενα μου άρθρα σε σχέση με τη γειτονιά του Ταντή. Όμως, τις προάλλες ζωντάνεψαν ξανά οι αναμνήσεις μόλις βρέθηκα αντιμέτωπος με μια ωραία έκπληξη που δεν περίμενα. Μου φώναξε μια γυναίκα στον δρόμο. Γνωριστήκαμε. Όταν μου είπε «είμαι εγγονή του Ταντή», ταξίδεψα στον χρόνο. Έτρεξα προς το παρελθόν. Ρώτησα το όνομά της. «Αντρούλλα», είπε. Ήταν φανερό από κάθε της κίνηση ότι ήταν ενεργητική και καλοστεκούμενη. Όμως, σάστισα όταν μου είπε «γεννήθηκα το 1941». Δεν της φαινόταν καθόλου. «Δηλαδή είστε 81 χρονών;» τη ρώτησα. «Ναι», είπε. Μου κινήθηκε η περιέργεια για το πού οφειλόταν αυτό. «Αθλούμαι συνεχώς, δεν σταμάτησα ποτέ να αθλούμαι», είπε. Το σύνολο εκείνης της γειτονιάς ανήκε στον Ταντή. Γι’ αυτό την αποκαλούσαν γειτονιά του Ταντή. Πήγε εκεί, λέει, μετά το άνοιγμα των πυλών. Σε ένα σπίτι που τους ανήκει, μένει ένας Τούρκος αστυνομικός, λέει. «Κάποτε νοίκιασα το μέρος αυτό από τον παππού σου», της είπε ο αστυνομικός. Της είπα ότι είδα τη σορό του παππού της μέσα στα αίματα. «Πού τον είδες;», ρώτησε. «Στο μέρος που πυροβολήθηκε, ξαπλωμένο στην άσφαλτο», είπα. Θυμάμαι πολύ καλά εκείνη την ημέρα. Ήταν το 1958. Εκείνη τη χρονιά είχαμε μετακομίσει από εκείνη τη γειτονιά, σε έναν άλλο δρόμο στην περιοχή Τσαγλαγιάν. Όλοι μου οι φίλοι είχαν μείνει στη γειτονιά του Ταντή. Πήγαινα συχνά από το Τσαγλαγιάν να τους δω. Μια τέτοια μέρα ήταν και εκείνη. Άκουσα τους πυροβολισμούς καθώς περνούσα τα τείχη. Και λίγο μετά είδα έναν άνδρα που περνούσε από το πεζοδρόμιο πανικόβλητος με πολύ γρήγορα βήματα. Πήγαινε προς τον Άγιο Κασσιανό. Θα θυμόμουν πιο πολύ αυτό τον άνδρα αφότου είδα τη σορό του να κείτεται στο έδαφος μέσα στα αίματα και η εικόνα του δεν θα έφευγε ποτέ από μπροστά μου. Όταν έφτασα στη γειτονιά επικρατούσε μεγάλος πανικός. Όλοι είχαν μαζευτεί πάνω από τον Ταντή. Τον είχαν σκεπάσει με εφημερίδες. Περίμεναν να έρθουν οι Άγγλοι στρατιώτες. Ήμουν δέκα χρόνων. Πήγαινα στην τέταρτη τάξη του Δημοτικού Σχολείου «Ατατούρκ». «Ο Ταντή ερχόταν κάθε μήνα και μάζευε τα ενοίκια». Όπως είπαν κάποιοι, τον σκότωσαν για να μην ξανάρθει να εισπράξει τα ενοίκια. Αυτό το αιματηρό γεγονός τρόμαξε πολύ τους Ελληνοκύπριους που ήταν μειοψηφία στη γειτονιά. Γι’ αυτό όλοι εγκατέλειψαν εκείνο το μέρος. Από εκείνη την ημέρα έμειναν εκεί μόνο Τούρκοι ενοικιαστές του Ταντή.

Έμεινα κολλημένος στον άνδρα που βάδιζε πανικόβλητος με γοργά βήματα. Μήπως εκείνος ήταν που πυροβόλησε τον Ταντή άραγε; Τον θυμάμαι στις πορείες της Βολκάν. Τα μέλη της Βολκάν βάδιζαν κρατώντας ξύλα και φώναζαν «διχοτόμηση ή θάνατος». Με την εμφάνισή τους προκαλούσαν φόβο τριγύρω. Εκείνοι έγραφαν τα συνθήματα στους τοίχους στο σκοτάδι της νύκτας. Η ΤΜΤ, που ιδρύθηκε από διοικητές που εστάλησαν από την Τουρκία, μόλις έπαιρνε τον έλεγχο στα χέρια της και η οργάνωση λάμβανε μια πιο οργανωμένη και τακτική μορφή. Διαλύθηκε η Βολκάν και αργότερα και η Καρά Τσέτε. Έμεινε μόνο η ΤΜΤ. Δεν ξέχασα πολύ εκείνο τον άνδρα. Τότε πρέπει να ήταν καμιά εικοσαριά χρονών. Άραγε ζει ακόμα; Αν ζει και διαβάζει αυτό το άρθρο μου, ίσως να μου φωνάξει. Ποιος ξέρει; Ίσως μου πει «δεν ήμουν εγώ». Ή στα τελευταία του θα μου το ομολογήσει.

Τώρα κάποτε περνώ από εκείνο τον δρόμο. Μια μέρα ξεχάστηκα σε εκείνη τη γωνιά. Στάθηκα μπροστά στην πόρτα του σπιτιού στο οποίο μέναμε. Ύστερα χτύπησα την πόρτα. Βγήκε μια γυναίκα από την Αλεξανδρέττα. Με προσκάλεσε μέσα με πολύ ευγενικό και φιλόξενο τρόπο. Κοίταξα απ’ έξω, δεν μπήκα μέσα. Έφυγα ευχαριστώντας την για την πρόταση να μου κεράσει καφέ. Παρομοίασα τον εαυτό μου με έναν πρόσφυγα που επιστρέφει στο σπίτι του μετά από πόλεμο και μεγάλες απώλειες. Κοίταξα το χαμάμ που μετατράπηκε σε ερείπιο. Θυμήθηκα τις γυναίκες στη γειτονιά μας που πήγαν στη Βηρυτό και επέστρεψαν εκείνες τις μέρες. Ύστερα θυμήθηκα τον γείτονά μας ο οποίος παραιτήθηκε από τη συντεχνία επειδή θα τον σκότωναν. Όταν τέλειωσα το δημοτικό πήγα στο γυμνάσιο και μετά στο Εμπορικό Λύκειο. Και ύστερα έφυγα από εδώ. Πήγα σε μια χιονισμένη χώρα. Φύλαξα την Κύπρο στην καρδιά μου. Ακόμα στέκεται εκεί ένα παιδί που κοιτάζει με θλιμμένο βλέμμα τον πρώτο ματωμένο νεκρό που κειτόταν στην άσφαλτο.