Πολυγλωσσία

Είναι φανερό ότι η εκμάθηση ξένων γλωσσών αντανακλά την ιστορία και κουλτούρα μιας χώρας και σίγουρα αποτελεί έναν αποτελεσματικό τρόπο για την καταπολέμηση του ρατσισμού, την αποδοχή του «αλλού» και τη συνεργασία μεταξύ των λαών. Επανέρχομαι σήμερα στο θέμα «γλώσσα», μιας και στις στις 26 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η Ευρωπαϊκή Μέρα Γλωσσών, γιατί πολύς λόγος γίνεται για γλωσσοπενία βάσει των διαχρονικών αποτελεσμάτων των εισαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων. Πιστεύω ότι υπάρχει πρόβλημα και πρέπει να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τη μητρική γλώσσα. Η γλώσσα αναμφίβολα αποτελεί ένα ζωτικό εργαλείο, όχι μόνο επικοινωνίας, έκφρασης, σκέψεων, ιδεών και αξιών σαν μέσο που χαρακτηρίζει μια κοινότητα, αλλά βοηθά τα μάλα στη σύσφιξη φιλίας, πολιτιστικών δεσμών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των λαών.

Σίγουρα η πολιτιστική ποικιλομορφία της Ευρώπης επιβάλλει την εκμάθηση και άλλων γλωσσών « Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική», αλλά η εκμάθηση και γνώση ξένων γλωσσών έχει γίνει κάτι περισσότερο από αναγκαία. Δεν είναι τυχαίο που το 2002 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Υπουργών στην Βαρκελώνη χαρακτήρισε τις γλωσσικές δεξιότητες ως κλειδί για «την εκπλήρωση του στόχου δημιουργίας της πιο δυναμικής και ανταγωνιστικής οικονομίας στον κόσμο». Με άλλα λόγια, η πολυγλωσσία συνεισφέρει τα μέγιστα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Αναμφίβολα κανείς μα κανείς δεν δέχεται τον αποκλεισμό της γλώσσας του που είναι βάση της πολιτικής και πολιτισμικής ταυτότητάς του και είναι γι’ αυτό που ο αγώνας για διατήρηση της πολυγλωσσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρ’ όλες τις δυσκολίες που εμπεριέχει αυτό το εγχείρημα, πρέπει να συνεχιστεί και να στηριχθεί, γιατί οι συνέπειες ενός γλωσσικού και πολιτισμικού ηγεμονισμού θα κρούσει των κώδικα του κινδύνου για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα που δεν μπορεί σίγουρα να επιβιώσει ομαλώς μέσα από γλωσσοκτονίες.

Η διατήρηση της πολυγλωσσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ, αφού αποτελεί προϋπόθεση αλληλογνωριμίας των λαών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που σίγουρα δεν πρέπει να «χάνονται στη μετάφραση». Η γλώσσα είναι κύριος φορέας έκφρασης ενός πολιτισμού και αυτός ο γλωσσικός πλούτος αποτελεί εγγύηση για τον αλληλοσεβασμό και την ενίσχυση της ενότητας στην πολυπολιτισμική κοινωνία της Ευρώπης, όπου η διακίνηση ιδεών μέσω της γλωσσικής πολυμορφίας καλλιεργεί πνεύμα ειρηνικής συνύπαρξης, αλληλοαποδοχής και διαπολιτισμικότητας, που σίγουρα οδηγεί στην αποτελεσματική συνεργασία για το κοινό όραμα, που δεν είναι άλλο από μια Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρή και ανεξάρτητη από εξωτερικές παρεμβάσεις που δυστυχώς σήμερα με την επέμβαση των ΗΠΑ σχετικά με την Ουκρανία δημιουργήθηκε ένα στιγμα για την ΕΕ που πυροβόλησε τα πόδια της με έναν βαρύ χειμώνα να την περιμένει. Όπως και να έχει, εμείς θέλουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση προστάτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών των ατόμων που θα ανήκει στους λαούς και θα αγωνίζεται για την ευημερία αυτών των λαών μέσα στο ανταγωνιστικό πεδίο της παγκόσμιας οικονομίας. Η γλώσσα είναι γνώση και στη σημερινή εποχή της «έκρηξης των γνώσεων» η γνώση αποτελεί έναν ισχυρότατο παράγοντα μέσα στην ανταγωνιστικότητα του παγκόσμιου χωριού μας. Είναι γι’ αυτό που η εκμάθηση και γνώση ξένων γλωσσών γίνεται όχι μόνο αναγκαία αλλά απαραίτητη για επιβίωση μέσα στην προηγμένη βιομηχανική κοινωνία ενός αναπτυσσόμενου αλληλοεξαρτώμενου κόσμου όπου σίγουρα η επικοινωνία μπορεί να γίνεται μέσω μιας προηγμένης τεχνολογίας, αλλά και μέσω μιας κοινής γλώσσας όπου εκατομμύρια άνθρωποι ανταλλάσουν ιδέες επί σωρείας θεμάτων. Είναι για αυτό που πιστεύουμε ότι το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μόνο τότε μπορεί να ευημερήσει όταν τεθούν γερά γλωσσικά θεμέλια και προπάντων με μια ΕΕ που να μπορεί να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις, για να μην άγεται και φέρεται από οποιονδήποτε επιτήδειο.

*ΒΑ, ΜΑ, PhD πρώην επιθεωρητή και πρώτου λειτουργού Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.