Τελικά το κράτος μας συμβιβάστηκε με το ασυμβίβαστο του Θωμά Αντωνίου

Ιδού ο αμνός του δημοσίου βίου, ο «αίρων τας αμαρτίας» του κόσμου. Θωμάς Αντωνίου, πρώην πρόεδρος του ΟΑΥ. Μετά το πόρισμα της επιτροπής το οποίο εντόπισε ασυμβίβαστο για τον ίδιο σε σχέση με τη σύζυγό του, η οποία είναι συμβεβλημένη με τον ΟΑΥ από τον Δεκέμβριο του 2020, υπέβαλε την παραίτησή του στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος την έκανε δεκτή. Τι συγκεκριμένα αποφάσισε η Επιτροπή Ασυμβίβαστου υπό την κ. Ηλιάνα Νικολάου;

«Το συμφέρον του κ. Θωμά Αντωνίου από τη σχέση αυτή είναι ευδιάκριτο. Ως σύζυγοι επωμίζονται από κοινού τα οικογενειακά βάρη στη βάση των οικονομικών τους δυνατοτήτων και έχουν εκατέρωθεν δικαίωμα διατροφής. Δεν μπορούμε να εντοπίσουμε τρόπο αποκλεισμού του συμφέροντος αυτού στη γενική και πολύ ευρεία διατύπωση του νόμου».

Με λίγα λόγια ο κ. Αντωνίου προΐστατο του ΟΑΥ ο οποίος κάθε χρόνο εγκρίνει κονδύλια ύψους 1.8 δισ. για το ΓεΣΥ αλλά η γυναίκα του που είναι φυσιοθεραπεύτρια και έχει ενταχθεί στο ΓεΣΥ και παίρνει καμιά 20αριά χιλιάδες για τις υπηρεσίες που παρέχει νόμιμα σε ασθενείς, όπως όλοι οι άλλοι φυσιοθεραπευτές, έχει conflict, οπότε ο κ. Αντωνίου έπρεπε να παραιτηθεί.

Ο νόμος

Νόμοι περί ασυμβίβαστου υπάρχουν σε όλες τις δημοκρατικές χώρες. Τι επιχειρούν να προστατέψουν; Λένε βασικά ότι υπάρχουν κάποιες ιδιότητες, επαγγέλματα ή έργα που δεν μπορούν να συνυπάρχουν μαζί με την αρμοδιότητα κάποιου πολιτικού ή πολιτειακού αξιωματούχου. Αυτό συμβαίνει για να μην μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει την ισχύ που του δίνει το αξίωμά του για την εξυπηρέτηση των προσωπικών του οικονομικών συμφερόντων.

Για παράδειγμα, δεν μπορεί ένας υπουργός να είναι ιδιοκτήτης, μέτοχος ή διευθυντής σε εταιρείες που αναλαμβάνουν δημόσια έργα. Δεν μπορεί επίσης ένας Πρόεδρος, ένας υπουργός ή ένας βουλευτής να δέχεται δώρα από επιχειρηματίες, οι οποίοι αναλαμβάνουν έργα του Δημοσίου.

Επίσης, ασυμβίβαστο συνιστά και η συμμετοχή κάποιων πολιτικών με οποιονδήποτε τρόπο σε μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, ραδιόφωνα, τηλεοπτικούς σταθμούς κ.λπ.).

Δύο μέτρα

Αν αυτός ο νόμος ίσχυε και εφαρμοζόταν για όλους, πραγματικά θα υποκλινόμασταν στον νομοθέτη. Για παράδειγμα, πέραν του Θωμά Αντωνίου, υπάρχει ή όχι ασυμβίβαστο και σύγκρουση συμφέροντος για κάποιους άλλους σε αυτόν τον τόπο;

1. Για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για παράδειγμα, ο οποίος εισήγαγε το ΚΕΠ με τα «χρυσά» διαβατήρια ενώ το οικογενειακό δικηγορικό του γραφείο έκανε δεκάδες διαβατήρια; Θα μπορούσε βέβαια κανείς να αντιτείνει ότι άλλο φυσιοθεραπεία και άλλο... «χρυσά» διαβατήρια, όμως το πόρισμα Νικολάτου είναι σαφές: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετείχε στις συνεδρίες του Υπουργικού Συμβουλίου, στις οποίες εγκρίθηκαν περίπου 50 πολιτογραφήσεις επενδυτών που προωθούσε το δικηγορικό γραφείο στο οποίο ποσοστό 50% ανήκει σε συγγενικά του πρόσωπα 1ου βαθμού».

2. Υπάρχει ασυμβίβαστο για τον Πρόεδρο στην περίπτωση που μέλη της οικογένειάς του έκτιζαν πύργους και επαύλεις με το χτίσιμο των οποίων είχε συνδυαστεί η παραχώρηση διαβατηρίων; Ιδού τι λέει το πόρισμα Νικολάτου και γι' αυτό: «Άλλα πρόσωπα, τα οποία ήταν συνδεδεμένα με τον ίδιο (τον Πρόεδρο), συμμετείχαν στο πρόγραμμα μέσω της παροχής άλλων υπηρεσιών. Κατά την άποψή μας, το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει δικαίωμα ψήφου στο Υπουργικό Συμβούλιο, δεν τον απαλλάσσει από την υποχρέωση να ενεργεί με απόλυτη αμεροληψία και να φαίνεται ότι ενεργεί κατ' αυτό τον τρόπο».

3. Υπάρχει πρόβλημα δεοντολογίας όταν ένας π.χ. Σαουδάραβας επενδυτής πλήρωσε για μερικά διαβατήρια όπως προνοούσε το ΚΕΠ αλλά στην πορεία απέκτησε 41 διαβατήρια, ενώ ο Πρόεδρος ταξίδευε δωρεάν με το τζετ του εν λόγω Σαουδάραβα οικογενειακώς στις Σεϋχέλλες; Το ρωτάμε αυτό διότι ο κ. Πρόεδρος απαγόρευσε στους υπουργούς του να δέχονται δώρα πάνω από 150 ευρώ.

4. Πλην του κ. Προέδρου μήπως υπάρχει πρόβλημα ασυμβίβαστου και για αρκετούς άλλους νομικούς και βουλευτές; Οι οποίοι ψήφιζαν τους νόμους του ΚΕΠ και την ίδια στιγμή ήταν στη βιομηχανία έκδοσης διαβατηρίων;

Νίκος Χριστοδουλίδης

Τα ερωτήματα περί ασυμβίβαστου δεν εξαντλούνται βέβαια μόνο στα διαβατήρια. Ερωτηματικά εγείρονται με βάση πρόσφατη έκθεση του γενικού ελεγκτή και για τον τέως ΥΠΕΞ και νυν υποψήφιο για την προεδρία Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο οποίος ενώ ήταν ΥΠΕΞ προειδοποιήθηκε από τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη να ρυθμίσει τα εκπαιδευτικά επιδόματα εξωτερικού των παιδιών των διπλωματών, αλλά δεν έκανε απολύτως τίποτα. Ως γνωστό τα 4 παιδιά του επωφελούνται από τα επιδόματα αυτά, λόγω του ότι η σύζυγός του ήταν διπλωμάτης, αλλά τα τελευταία 10 χρόνια δεν υπήρχε περίπτωση να υπηρετήσει στο εξωτερικό διότι ο κ. Χριστοδουλίδης είτε ως κυβερνητικός εκπρόσωπος είτε ως υπουργός Εξωτερικών κατείχε πολιτικά αξιώματα στην Κύπρο. Στ' αλήθεια τι διαφορά έχει η περίπτωση του προέδρου του ΟΑΥ και της γυναίκας του από αυτήν του κ. Χριστοδουλίδη και της διπλωμάτιδος συζύγου του;

Κηδεμόνας

Μήπως παρόμοιο είναι και το θέμα που προέκυψε πρόσφατα με τις τ/κ περιουσίες που διαχειρίζεται ο Κηδεμόνας; Όταν δηλαδή άτομα που εργάζονται στον τομέα αυτό βρέθηκαν να κατέχουν μεγάλες εκτάσεις τ/κ γης; Όπως επιβεβαιώθηκε από πρόσφατες αποκαλύψεις στοιχείων και μέσα από τις συνεδρίες της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων όπου διατυπώθηκαν και οι σχετικές παραδοχές, λειτουργοί στη συγκεκριμένη υπηρεσία, όπως και στενά συγγενικά τους πρόσωπα, έχουν στην κατοχή τους τουρκοκυπριακές περιουσίες. Οι εν λόγω δημόσιοι υπάλληλοι φέρονται να προωθούσαν ή και να είχαν εμπλοκή στις αιτήσεις συγγενών τους για παραχώρηση τουρκοκυπριακών περιουσιών, παραλείποντας να δηλώσουν ως είναι υποχρεωμένοι τη σύγκρουση συμφέροντος αλλά και το ασυμβίβαστο.

Υπάρχουν και πιο αστείες περιπτώσεις. Ας μην ξεχνούμε τα ρολόγια του 2017. Όταν ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Συλλούρης, και κάποιοι βουλευτές επισκέφθηκαν τα Εμιράτα και παρέλαβαν ως δώρα χρυσά ρολόγια χιλιάδων ευρώ έκαστο.

Οι υποσχέσεις ενός Προέδρου

Την τελευταία δεκαετία βέβαια έγινε ό,τι έγινε αν και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μας υποσχέθηκε άλλα: Από την πρώτη κιόλας συνεδρίαση του Υπουργικού του Συμβουλίου, την 1η Μαρτίου 2013, ο Νίκος Αναστασιάδης απευθυνόμενος στους υπουργούς του, ανέφερε ότι είναι πολύ κρίσιμες οι στιγμές που παραλαμβάνουν τη διακυβέρνηση, προτάσσοντας την ανάγκη διαφάνειας, χρηστής διοίκησης, πάταξη της διαφθοράς, αποκατάσταση των θεσμών, πάταξη του όποιου φαινομένου διάκρισης, αποφασιστικότητα και συνέπεια.

Ζήτησε μάλιστα από όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου να υπογράψουν κώδικα δεοντολογίας που αφορούσε θέματα αξιοκρατίας, πάταξης της διαφθοράς και τήρησης των δεσμεύσεων του κυβερνητικού προγράμματος.

Τους κάλεσε να υπογράψουν τον κανόνα δεοντολογίας, ο οποίος στη συνέχεια, όπως τόνισε, θα δοθεί στη δημοσιότητα: «Είμαστε», σημείωσε, «καταδικασμένοι να ξαναφέρουμε την ελπίδα και την περηφάνια στον λαό. Απαιτείται» σημείωσε, «συλλογικότητα, τόλμη και τήρηση του κανόνα δεοντολογίας τον οποίον υπέγραψαν οι υπουργοί. Για να καταλήξει: «Δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να νιώσει απογοήτευση. Θα είμαι αμείλικτος στην όποια διαπλοκή ή ενέργεια που θα παραβιάζει τους κανόνες χρηστής διοίκησης».