Η βασίλισσα στο φλιτζάνι

Δεν είναι λαός που λατρεύει την ανεξαρτησία του ο κυπριακός λαός. Και οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι. Είναι υποστηρικτές του προτεκτοράτου. Οι μεν ήθελαν πάντα να είναι υπήκοοι της Ελλάδας και οι δε υπήκοοι της Τουρκίας. Ούτε οι μεν ούτε οι δε πολέμησαν για την ανεξαρτησία. Πιο πολύ πολέμησαν ο ένας ενάντια στον άλλον, παρά ενάντια σε έναν ξένο εχθρό. Ο τελικός στόχος του ενός ήταν η ένωση. Και του άλλου η διχοτόμηση. Ένωση σήμαινε προσάρτηση στην Ελλάδα. Και διχοτόμηση, προσάρτηση στην Τουρκία. Οι Άγγλοι αποσύρθηκαν το 1960 παίρνοντας τις βάσεις τους. Οι Κύπριοι κέρδισαν την ανεξαρτησία τους για πρώτη φορά. Όμως, κανένας δεν αγάπησε αυτήν την ανεξαρτησία. Ούτε οι Τούρκοι, ούτε οι Έλληνες. Διότι, άλλη ήταν η επιθυμία και των δύο. Έβλεπαν την ελευθερία τους στην ένωση με εκείνες που θεωρούσαν μητέρες πατρίδες. Δεν το αποκαλούσαν προτεκτοράτο αυτό. Το αποκαλούσαν «εθνικό ιδεώδες». Όμως, στο τέλος, δεν ήταν τίποτε άλλο από προτεκτοράτο. Αλλά, δεν μπόρεσαν να γίνουν προτεκτοράτο. Έγιναν μάντρα!

Δεν είναι λαός που λατρεύει την ανεξαρτησία του ο κυπριακός λαός. Δεν λατρεύει και πολύ και την ελευθερία του. Μόνο οι Ελληνοκύπριοι πολέμησαν ενάντια σε έναν ξένο εχθρό που ήρθε από το εξωτερικό. Πρώτα πολέμησαν ενάντια στον Άγγλο αποικιοκράτη. Πολέμησαν πραγματικά και υπέστησαν μεγάλες απώλειες. Υπέστησαν βασανιστήρια στα κελιά των Άγγλων. Καταδικάστηκαν σε θάνατο. Όμως, δυστυχώς επισκίασαν αυτόν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα τους με την ένωση, που ήταν ο τελικός τους στόχος. Πολέμησαν και ενάντια στην Τουρκία, που ήταν ο δεύτερος εχθρός που ήρθε από το εξωτερικό. Στη δε ιστορία των Τουρκοκυπρίων δεν υπάρχει οποιοσδήποτε πόλεμος ενάντια σε εξωτερικό εχθρό.

Μετά τους Οθωμανούς, η Αγγλική Αυτοκρατορία πήρε πολύ εύκολα τον κυπριακό λαό, ο οποίος δεν λάτρευε και πολύ την ανεξαρτησία και την ελευθερία του. Πάτησε το πόδι της στο νησί, διανέμοντας από μισό σελίνι στον λαό. Αγκάλιασαν τους Άγγλους σαν απελευθερωτές εκείνοι που μπούχτισαν από την τυραννία των Οθωμανών. Και μέχρι το 1955 που ιδρύθηκε η ΕΟΚΑ, δηλαδή σχεδόν ογδόντα χρόνια, δεν υπήρξε απολύτως κανένα σοβαρό επεισόδιο ανάμεσα στους Άγγλους αποικιοκράτες και τον ντόπιο πληθυσμό. Εκτός από την εξέγερση του 1931. Η ουσιαστική βία άρχισε μετά το 1955. Μόλις άρχισε η υπόγεια δράση, ο αποικιοκράτης έδειξε τα δόντια του.

Ήμουν τεσσάρων χρόνων όταν ενθρονίστηκε η βασίλισσα Ελισάβετ η δεύτερη στο Λονδίνο. Τη θυμάμαι πάντα ως τη βασίλισσα στο φλιτζάνι. Όταν άρχισα το σχολείο, είχαμε τον αγγλικό εθνικό ύμνο. «Ο Θεός να σώζει τη βασίλισσά μας». Τότε, το Γήπεδο Ταξίμ ακόμα δεν λεγόταν Γήπεδο Ταξίμ. Λεγόταν Γήπεδο Τζιρίτ. Εκεί εορτάζονταν τα γενέθλια της βασίλισσας. Έρχονταν και έφιπποι στρατιώτες. Και ρίχνονταν ακόντια. Ολοκλήρωσα το δημοτικό σχολείο κατά την περίοδο των Άγγλων. Η γραφική ύλη ήταν δωρεάν. Τετράδια, βιβλία, μολύβια, σβηστήρια, ρίγες. Διένειμαν και από ένα ποτήρι γάλα κάθε πρωί στα παιδιά των φτωχών οικογενειών. Κάποτε έρχονταν και οι κυβερνήτες στο σχολείο μας. Θυμάμαι τον Sir John Harding. Ήταν οι εποχές που γίνονταν φασαρίες και οι σειρήνες ηχούσαν συχνά. Μόλις ηχούσαν οι σειρήνες όταν ήμασταν στην τάξη, μαζεύαμε αμέσως τις τσάντες μας και τρέχαμε στα σπίτια μας. Όταν υπήρχε απαγόρευση κυκλοφορίας κλεινόμασταν στα σπίτια μας. Οι Άγγλοι φρουροί στη γειτονιά μας έσπρωχναν με τα όπλα εφ’ όπλου λόγχη όσους έκαναν νάζια για να μπουν σπίτι. Ήμασταν φτωχοί. Ούτε ηλεκτρισμό, ούτε νερό είχαμε στα σπίτια μας. Έκαιγαν λάμπες αερίου και μεταφέραμε το νερό με τενεκέδες από τη βρύση του δρόμου.

Η βασίλισσα στο φλιτζάνι της παιδικής μας ηλικίας έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 χρόνων. Την ημέρα που πήρα εκείνο το φλιτζάνι στο σπίτι, είχε χαρεί πολύ η μητέρα μου. Η βασίλισσα ήταν ωραία και γοητευτική γυναίκα. Οι Ελληνοκύπριοι αδελφοί μας τη θυμούνται τώρα για τους ήρωες της ΕΟΚΑ που απαγχονίστηκαν. Ο πρώτος που απαγχονίστηκε ήταν ο Καραολής. Είχα ακούσει το όνομα του Καραολή όταν ήμουν οκτώ χρόνων. Οι Άγγλοι αποικιοκράτες ήταν πολύ αμείλικτοι ενάντια στους ξεσηκωμένους. Σε αντίθεση με αυτό, έκαναν και καλά πράγματα. Δημιούργησαν ένα νέο πρόσωπο για τη Λευκωσία, με τα κτήρια από κίτρινη πέτρα. Δικό τους έργο είναι το Σαράι, το Ντικιλίτας και τα κτήρια στη γύρω περιοχή. Δικό τους έργο είναι και ο Λαϊκός Κήπος που κάποτε ήταν το μέρος που σύχναζε πιο πολύ ο λαός.

Δεν είναι λαός που λατρεύει την ανεξαρτησία του ο κυπριακός λαός. Αν θα διάλεγε έναν από τους δυο αποικιοκράτες του, θα διάλεγε τους Άγγλους. Πολλοί από την παλιά γενιά, ακόμα θυμούνται με ευγνωμοσύνη εκείνες τις εποχές. Μονολογούν. Αν έμεναν οι Άγγλοι, δεν θα μπορούσε να γίνει τόσο στρεβλή η δόμηση. Δεν θα μπορούσε να υπήρχε τόση βρομιά στους εκδρομικούς χώρους και στις παραλίες. Δεν θα μπορούσε να ήταν τόσο κακή όσο η τωρινή η αγγλική δικαιοσύνη, την οποία εμπιστευόταν ακόμα και ο Μαχάτμα Γκάντι. Οι Άγγλοι πήραν τις βάσεις τους και έφυγαν και περισσότεροι από τους μισούς μας έφυγαν ξοπίσω τους. Αν έμεναν οι Άγγλοι, οι σημερινοί δούλοι της Τουρκίας θα γίνονταν δούλοι των Άγγλων. Κόλακες των Άγγλων. Θα αναρτούσαν στο σπίτι τους μία σημαία και όχι δύο. Την αγγλική σημαία. Και θα προσεύχονταν καθημερινά: Να προστατεύει ο Θεός τη βασίλισσά μας!