Γιορτή και πόνος

Όταν γιορτάζει η Τουρκία μία ιστορική στρατιωτική νίκη συνήθως πενθεί η Ελλάδα και το αντίθετο. Ενίοτε το θέμα αποκτά και διεθνές ενδιαφέρον. Η ελληνική κυβέρνηση πριν από μερικές ημέρες διαμαρτυρήθηκε έντονα και προχώρησε σε διπλωματικές παραστάσεις στο ΝΑΤΟ αναφορικά με ανάρτηση του Νατοϊκού Στρατηγείου Χερσαίων Δυνάμεων, το οποίο εδρεύει στη Σμύρνη.

Συγκεκριμένα, το ΝΑΤΟ ευχήθηκε στην Τουρκία και τον τουρκικό στρατό για την ημέρα της Νίκης που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 30 Αυγούστου. Για ποια νίκη μιλάμε; Για την 100ή επέτειο της Ημέρας της Νίκης που παραπέμπει στη μάχη του Ντουμλουπινάρ το 1922. Εκεί, στη δυτική επαρχία Κιουτάχεια της Τουρκίας από τις 26 έως τις 30 Αυγούστου του 1922, Έλληνες και Τούρκοι έδωσαν ακόμα μία μάχη. Οι Έλληνες μετά το τέλος του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και με βάση τη Συνθήκη των Σεβρών είχαν ξεκινήσει από τη Σμύρνη με στόχο την Άγκυρα για να συντρίψουν τις δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ. Στη μάχη του Ντουμλουπινάρ οι ελληνικές δυνάμεις ηττήθηκαν αποφασιστικά, παρά το ότι είχε προηγηθεί μία μακρά και νικηφόρα πορεία τις προηγούμενες βδομάδες. Μερικές χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους ή συνελήφθηκαν κατά τη διάρκεια της μάχης αυτής, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει το μέτωπο με τον ελληνικό στρατό να υποχωρήσει άτακτα προς τη Σμύρνη.

Η κατάληψη της Σμύρνης από τα στρατεύματα του Κεμάλ Ατατούρκ έγινε στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Από την είσοδο του στρατού του Κεμάλ έχασαν τη ζωή τους γύρω στις 10.000 Έλληνες και Αρμένιοι. Η μέρα αυτή τιμάται στην Τουρκία ως εθνική γιορτή. Οι Τούρκοι θεωρούν ότι η αμέσως επόμενη νίκη τους ήταν η στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974.

Οι Τούρκοι δεν μένουν σε επετείους του Μικρασιατικού Πολέμου ή της Κύπρου που είναι και οι πιο νωπές. Γιορτάζουν μέχρι και τη μάχη του Ματζικέρτ στις 26 Αυγούστου του 1071 μ.Χ, όταν δηλαδή ο Αρπ Ασλάν νίκησε τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ρωμανό Διογένη, τον οποίο συνέλαβε και εξευτέλισε, εδραιώνοντας με αυτή τη νίκη την παρουσία των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία. Η νίκη αυτή αποτέλεσε προπομπό της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαΐου 1453 που γιορτάζεται, επίσης, από τους Τούρκους σήμερα.

Γιορτές που πληγώνουν

Η ελληνική ιστορία, επίσης, τιμά δικά της γεγονότα. Οι ελληνικές αρχές, βεβαια, για να είμαστε δίκαιοι, δεν πανηγυρίζουν μιλώντας υποτιμητικά κατά των Οθωμανών ή της Τουρκίας, ότι δηλαδή τους έσφαξαν στα Δερβενάκια ή τους έπνιξαν στον Σαγγάριο, κάτι που τονίζουν συνεχώς οι Τούρκοι ηγέτες τα τελευταία χρόνια κάνοντας σαν μωρά παιδιά. Στις 23 Σεπτεμβρίου οι Έλληνες γιορτάζουν την πρώτη μεγάλη νίκη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Κάθε χρόνο στις 23 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η απελευθέρωση της Τρίπολης από τους Οθωμανούς. Κατά την κατάληψη της πόλης από τον στρατό του Κολοκοτρώνη υπήρξαν σφαγές χιλιάδων Οθωμανών, μεταξύ των οποίων και γυναικόπαιδων. Μετά την κατάληψη της Τρίπολης όλοι οι Οθωμανοί εγκατέλειψαν την Πελοπόννησο.

Στις 26 Οκτωβρίου 1912, ενενήντα περίπου χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, η Θεσσαλονίκη παραδόθηκε από τον Οθωμανό της διοικητή στον Διάδοχο του Ελληνικού Θρόνου Κωνσταντίνο μετά από νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού στο πλαίσιο του Α' Βαλκανικού Πολέμου. Η Θεσσαλονίκη, η οποία είχε καταληφθεί το 1430 από τους Οθωμανούς αποτελούσε την πρωτεύουσα των υπό Οθωμανική Διοίκηση Βαλκανίων για περίπου 480 χρόνια. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο που υπέγραψε ο Χασάν Πασάς το 1912, παραδόθηκαν ως αιχμάλωτοι 25.000 τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί. Η επέτειος αυτή γιορτάζεται κάθε χρόνο με λαμπρή στρατιωτική παρέλαση από τους Έλληνες.

Υπάρχει και η Συνθήκη της Λωζάνης της 30ης Ιανουαρίου 1923. Αυτή η συνθήκη στην πράξη κατάργησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία περιορίζοντας την επικράτειά της στα σημερινά σύνορα της Τουρκίας. Και σε αυτή τη συνθήκη, την οποία με κάθε τρόπο η Τουρκία θέλει να αναθεωρήσει, καταλυτική ήταν η συμβολή της Ελλάδας μαζί με τους υπολοίπους Ευρωπαίους.

Στις 10 Φεβρουαρίου 1947 μία ακόμα μεγάλη γιορτή για τους Ελληνες. Υπογράφηκε στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία, σύμφωνα με την οποία τα Δωδεκάνησα αποδόθηκαν στην Ελλάδα.

Οι δύο αυτοκρατορίες

Μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων συντηρείται μία ιστορική αντιπαλότητα η οποία χτίστηκε στο dna Τούρκων και Ελλήνων διαχρονικά και σίγουρα τυγχάνει πολιτικής εκμετάλλευσης μέχρι τις μέρες μας. Κάθε Έλληνας θεωρεί περίπου ότι είναι κληρονόμος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την οποία, ωστόσο, ήρθαν και γκρέμισαν οι Οθωμανοί στις 29 Μαΐου 1453 με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Οι Τούρκοι θεωρούνται από τους Έλληνες βάρβαροι και απολίτιστοι γιατί μετέτρεψαν όλες τις χριστιανικές εκκλησίες σε τζαμιά, ενώ βεβήλωσαν την Αγία Σοφία με μιναρέδες. Από την άλλη, κάθε Τούρκος θεωρεί ότι πρώτοι οι Έλληνες στις 25 Μαρτίου 1821 επαναστάτησαν κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οδηγώντας την σε διάλυση και μαζί τους πήραν όλους τους υπόλοιπους Βαλκάνιους και τους Ευρωπαίους. Στην τουρκική ιστοριογραφία οι Έλληνες περιγράφονται περίπου ως ένας λαός αχάριστος διότι είχαν τεράστια προνόμια επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε αντίθεση με άλλους υπόδουλους λαούς. Αυτή η περιγραφή, αν προσέξει κανείς, επιβιώνει και σήμερα μέσα από τις δηλώσεις Τούρκων πολιτικών όπως ο Ερντογάν και ο Μπαξελί, οι οποία εμφανίζουν τους Έλληνες ως τους κακομαθημένους της Ευρώπης.

Ο πολιτισμός ρέει

Στην πραγματικότητα, οι Ελληνες μπορεί να οικειοποιούνται πολύ μεγαλύτερο κομμάτι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από ό,τι τους αναλογεί και οι Τούρκοι της Οθωμανικής. Οι Σελτζούκοι άρχισαν να διεισδύουν είτε στρατιωτικά, είτε οικονομικά στη Μικρά Ασία από το 1050 μ.Χ. Εισήλθαν στην περιοχή ως ένας νομαδικός λαός, αλλά μέσα από μία ζύμωση που κράτησε πάνω από 400 χρόνια, πολέμησαν αλλά και συνεργάστηκαν με τους Βυζαντινούς, υιοθέτησαν ήθη και έθιμα και κατάφεραν αρχικά να οργανωθούν πολιτικά μέσα από το Χαλιφάτο. Με λίγα λόγια, όταν κατέλαβαν την Κων/πολη το 1453 δεν ήταν οι απλοί βοσκοί του Ερτογρούλ και μακρινά ξαδέλφια των Μογγόλων, αλλά συγγενείς των Βυζαντινών σε πάρα πολλά επίπεδα. Ερωτεύτηκαν βυζαντινές πριγκίπισσες, κληρονόμησαν τη βυζαντινή κουζίνα, τη διπλωματία, τη μουσική και τη στρατιωτική παράδοση των Ελλήνων, κυρίως. Ο κατακτητής της Κωνσταντινούπολης ο Μωάμεθ Β', ο γιος του Σουλτάνου Μουράτ Β', είχε μητέρα μη Οθωμανή. Όταν πέθανε τέθηκε υπό την προστασία της Μάρα Μπράνκοβιτς, σύζυγο του Μουράτ και κόρη του ηγεμόνα των Σέρβων Γεωργίου Μπράνκοβιτς. Ο ίδιος μιλούσε τουρκικά αλλά και ελληνικά, σερβικά, αραβικά, περσικά και λατινικά. Ο Μωάμεθ είχε έντονο ενδιαφέρον για τον αρχαίο ελληνικό και το μεσαιωνικό βυζαντινό πολιτισμό. Ήρωές του ήταν ο Αχιλλέας και ο Μέγας Αλέξανδρος και μπορούσε να συζητήσει τη χριστιανική θρησκεία ακόμα και με θεολόγους αυθεντίες, όπως λένε οι χρονογράφοι του. Εν ολίγοις, όταν ο Μωάμεθ ξεκίνησε από την Ανδριανούπολη για να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη το 1453 δεν είχε υπόψη του ότι θα κατέλυε μία αυτοκρατορία, αλλά, μάλλον, διεκδικούσε να κάνει πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του την πιο ιστορική και σπουδαία πόλη της εποχής του. Η αυτοκρατορία είχε χαθεί 2 αιώνες πριν. Όταν ανακηρύχθηκε στη συνέχεια Σουλτάνος, αλλά και Ρωμαίος Αυτοκράτορας, γνώριζε ποιας παράδοσης συνεχιστής ήταν. Γι' αυτό και πολύ φυσιολογικά Οθωμανοί στρατιωτικοί και Βυζαντινοί ευγενείς (Φαναριώτες) αποτέλεσαν στη συνέχεια την ελίτ που στα χρόνια που ακολούθησαν ήταν η άρχουσα κυβερνώσα τάξη της αυτοκρατορίας.