Η κυπριακή διάσταση της φοροδιαφυγής

Το ύψος των οφειλών προς το Τμήμα Φορολογίας δεν αποτελεί καν ένδειξη του μεγέθους της φοροδιαφυγής σε μια χώρα.

Ο πρώτος και βασικός λόγος είναι ότι φοροδιαφυγή = κρυμμένα εισοδήματα. Για να υπάρχει καταγραμμένη οφειλή σημαίνει πως το εισόδημα έχει δηλωθεί, έχει υπολογιστεί ή έχει εντοπιστεί. Η οφειλή δεν αποτελεί ένδειξη για αυτά που δεν έχουν βρεθεί και άρα δεν φαίνονται ως οφειλές. Υπάρχουν αποδεχτές μεθοδολογίες και υπολογισμοί για τον εντοπισμό του μεγέθους της φοροδιαφυγής αλλά όλοι αυτοί που φωνάζουν στα ΜΜΕ απλά βαριούνται (και όχι μόνο) να ασχοληθούν.

Επιπρόσθετα οι οφειλές δεν σημαίνει πως είναι σωστές. Όλοι γνωρίζουν πως σε περίπτωση που ένας φορολογούμενος δεν υποβάλει τη δήλωσή του, το Τμήμα Φορολογίας βάσει παλαιότερων στοιχείων επιβάλλει μια πολύ πιο αυξημένη φορολογία για να εξαναγκάσει τον φορολογούμενο να συμμορφωθεί. Άρα στο σύνολό τους αυτά τα ποσά δεν είναι εισπρακτέα και δεν θα εισπραχθούν ποτέ.

Όπως καταγράφηκε αρκετές από τις οφειλές αφορούν νομικά και φυσικά πρόσωπα που έχουν πτωχεύσει ή έχουν πεθάνει ή που δεν είναι σε θέση να αποπληρώσουν τις οφειλές τους. Αυτές οι περιπτώσεις δεν κατατάσσονται πάντα στον κατάλογο των φοροφυγάδων. Πολλοί μπορεί πραγματικά να φάνηκαν άτυχοι ή και ανίκανοι στο να διαχειριστούν τα οικονομικά τους. Το να τσουβαλιάζουμε και να προσάπτουμε σε έναν συμπολίτη μας που στάθηκε οικονομικά άτυχος έστω και ανίκανος στην οικονομική ζωή του την κατηγορία της φοροδιαφυγής είναι εντελώς άστοχο.

Το ποσό που καταγράφεται ως οφειλή έχει συσσωρευτεί και αφορά δεκαετίες, πρόστιμα και τόκους. Θα ήταν ορθό το στοιχείο να δίνεται σε ετήσια βάση. Π.χ. από τις συνολικές φορολογίες για το 2022 Χ ευρώ, τα Ψ ευρώ ή το Ζ% παρουσιάζεται οφειλόμενο. Μόνο έτσι θα γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος… και αρκετά άλλα.

Αν τα πράγματα είναι τόσο απλά γιατί δεν διορθώνονται είναι η εύλογη ερώτησή σας; Η απάντηση απλή. Διότι ούτε αυτοί που τα επικαλούνται ως πρόβλημα θέλουν να τα λύσουν. Αντίθετα, αυτοί τα χρειάζονται. Ο ένας τα χρειάζεται για να λαϊκίσει, ο άλλος για να διεκδικήσει αύξηση και άλλος για επίδομα και κάποιοι για να στρέψουν την προσοχή μακριά από την πραγματική φοροδιαφυγή.

Ο μόνος που πραγματικά έχει λόγο στο να διαμαρτυρηθεί είναι ο συνεπής φορολογούμενος. Διότι αυτός ουσιαστικά καλύπτει το κενό που αφήνουν είτε αυτοί που δεν δηλώνουν τα εισοδήματά τους, είτε της ανικανότητας του κράτους να εισπράξει.

Όταν λοιπόν κάποιος ζητά αύξηση ή επίδομα ή στήριξη και φέρνει ως επιχείρημα «εισπράξετε από τους φοροφυγάδες για να καλύψετε το ποσό» ουσιαστικά αυτό που λέει είναι «επιβάλετε και άλλους φόρους στους συνεπείς φορολογούμενους».

Ποια όμως είναι μία από τις βασικές πηγές του προβλήματος; Στις σκανδιναβικές χώρες η φοροδιαφυγή θεωρείται ως ένα από τα χειρότερα εγκλήματα. Αυτό διότι ουσιαστικά ισοδυναμεί με την ενσυνείδητη αποστέρηση υπηρεσιών παιδείας, υγείας και ασφάλειας όπως και κοινωνικής στήριξης. Για να φτάσουμε όμως σε αυτό το επίπεδο θα πρέπει και ο πολίτης στην Κύπρο να αισθανθεί ότι πράγματι οι φόροι του καταλήγουν και κατανέμονται με έναν διάφανο και ορθολογιστικό τρόπο για την κάλυψη των πιο πάνω. Με απλά λόγια η φοροδιαφυγή έχει να κάνει και με τη συμπεριφορά του κράτους. Αν ο πολίτης βλέπει κακοδιαχείριση, νεποτισμό, μίζες, προνομιακές μεταχειρίσεις τότε το πρόβλημα θα παραμείνει. Ο λαϊκισμός θα παραμείνει και κάθε έξι μήνες θα βλέπουμε αυτές τις επικεφαλίδες… και πρόβλεψή μου είναι ότι θα παραμείνει.Επαναλαμβάνω γιατί βολεύει όσους φωνάζουν και επικαλούνται τα στοιχεία με τον τρόπο που βλέπουμε.