H ζωή και η δουλειά μαζί στη Λευκωσία

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Σήμερα, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις αδημοσίευτες αναμνήσεις της αείμνηστης μητέρας μου σχετικά με τη ζωή και τη δουλειά μαζί στη Λευκωσία. Τα ακόλουθα είναι μέρος των όσων έγραψε:

«Ο σύζυγός μου εργαζόταν στον κοινό Δήμο Λευκωσίας ως βοηθός δημοτικός υπάλληλος. Ο δρ Gigi (Δέρβης) ήταν ο δήμαρχος Λευκωσίας και ήταν ευχαριστημένος με τη δουλειά του συζύγου μου. Σε κάθε περίσταση, έπαιρνε τηλέφωνο τον άντρα μου και έλεγε «Γιε μου Niyazi, πώς νομίζεις ότι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε αυτό;» και ζητούσε τη γνώμη του. Ο σύζυγός μου ήταν σαν ειδικός σύμβουλος του δρος Gigi. Ήταν αυτός που μετέφερε τις χιλιάδες λίρες που μάζευε ο δήμος στην τράπεζα και πήγαινε στο δικαστήριο στο όνομα του δήμου. Όταν αρρωστούσαμε, ο δρ Gigi ερχόταν και μας εξέταζε στο σπίτι. Ήθελε πάντα γλυκό «Gullach» την εποχή του Ραμαζανιού (Μπαϊράμι) και εγώ έφτιαχνα μπόλικο gullach που το σέρβιραν στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου Λευκωσίας.

Μαζί με τον πατέρα μου στο σπίτι όταν ανάρρωνε από καρδιακό επεισόδιο το 1960-61

Ο δρ Gigi είχε φτιάξει ένα παιδικό κήπο στην ελληνοκυπριακή πλευρά και μια μέρα ο σύζυγός μου του πρότεινε να φτιάξουν και ένα δημοτικό παιδικό κήπο στην τουρκοκυπριακή πλευρά. «Βρείτε το μέρος και θα αρχίσουμε να το χτίζουμε», είπε ο δρ Gigi στον άντρα μου. Ο σύζυγός μου πρόσφερε το μέρος ακριβώς απέναντι από το διάσημο και δημοφιλές Chaghlayan Bar. Ο δρ Gigi το δέχτηκε. Αμέσως, πήραν κούνιες, τραμπάλες, παγκάκια, κάδους σκουπιδιών. Φύτεψαν λουλούδια. Δημιούργησαν έναν πολύ ωραίο παιδικό κήπο. Ο σύζυγός μου μου είπε, «Όταν γεράσουμε, θα μπορούμε να παίρνουμε τα εγγόνια μας σε αυτόν τον παιδικό κήπο». Αλλά, ο κύριος Denktash δεν του επέτρεψε να ζήσει πολύ –ο σύζυγός μου διώχθηκε και φυλακίστηκε και τον έδιωξαν από τη δουλειά. Η καρδιά του ήταν ραγισμένη. Τον χάσαμε στην ηλικία των 52 από έμφραγμα και τον θάψαμε. Δεν κατάφερε ποτέ να πάρει τα εγγόνια του σε αυτόν τον παιδικό κήπο.

Μαζί με τους γονείς μου λίγο πριν πεθάνει ο πατέρας μου

Μια μέρα, καθώς ο δρ Gigi και ο σύζυγός μου γυρνούσαν στις τουρκοκυπριακές γειτονιές, παρατήρησαν ότι μερικές οικογένειες ζούσαν κάτω από πολύ ανθυγιεινές και άθλιες συνθήκες, σε ορισμένα μέρη ζούσαν σε ένα δωμάτιο 5-10 παιδιά και ενήλικες. Ο άντρας μου τους πρότεινε να χτίσουν μερικές κοινωνικές κατοικίες για αυτές τις φτωχές τουρκοκυπριακές οικογένειες... Ο δρ Gigi του είπε, «Έχεις απόλυτο δίκιο, γιε μου Niyazi... Βρες το μέρος και να βγάλουμε τα σχέδια και να το κάνουμε...». Και ο σύζυγός μου βρήκε το μέρος και σε αυτό το μέρος, ο Δήμος Λευκωσίας έχτισε δημοτικές κοινωνικές κατοικίες για τους φτωχούς. Κάποιοι όμως από αυτούς που δούλευαν στον δήμο διάλεξαν τους δικούς τους συγγενείς για να τους παραχωρηθούν αυτά τα σπίτια. Ο σύζυγός μου έκανε παράπονο και το παρακολούθησε για να βεβαιωθεί ότι αυτές οι δημοτικές κατοικίες θα δίνονταν σε εκείνες τις άπορες, φτωχές οικογένειες, καθώς και στους εργάτες που δούλευαν στον δήμο και ήταν πολύ φτωχοί. Και ο δρ Gigi του είπε: «Εμπιστεύομαι την κρίση σου. Μοίρασε με τον τρόπο που κρίνεις σωστό» και ο άντρας μου μοίρασε αυτά τα σπίτια στις πολύ φτωχές οικογένειες και όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Αυτές οι φτωχές οικογένειες πλήρωναν χαμηλό ενοίκιο και θα γίνονταν ιδιοκτήτες αυτών των σπιτιών στο μέλλον και μπορούσαν να ξεκουραστούν και να ζήσουν σε κανονικές, ανθρώπινες συνθήκες». Αυτά γράφτηκαν από την αείμνηστη μητέρα μου Turkan Uludagh, ενώ έλεγε την ιστορία της ζωής της με τον πατέρα μου Niyazi Uludagh.

Ο πατέρας μου Niyazi στο βάθος δεξιά, μαζί με τον Dr Gigi στο κέντρο σε συνεδρία του Δήμου με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους δημοτικούς συμβούλους

Ανθρώπινες σχέσεις

Τέτοιες ήταν οι σχέσεις και η φιλία που είχε χτίσει με τους Ελληνοκύπριους και τέτοιες σχέσεις έγιναν «αμαρτία» το 1958 –τη χρονιά που γεννήθηκα. Μέχρι τη γέννησή μου, η Κύπρος άρχισε να βλέπει αιματοχυσίες, απειλές, δολοφονίες ανθρώπων από τη δική τους πλευρά, καθώς και απειλές, ξυλοδαρμούς και προσπάθειες για να χωριστούν οι κοινότητές μας, προσπαθώντας να δημιουργήσουν χωριστές ζωές, αντί να ζουν μαζί. Ο πατέρας μου ήταν ένας από τους διωκόμενους. Θέλω να μοιραστώ μαζί σας μια φωτογραφία που τραβήχτηκε γύρω στο 1960 ή 1961, με τον πατέρα μου Niyazi Uludagh στο σπίτι όταν ανάρρωνε από καρδιακή προσβολή... Το σεντόνι έχει το περίφημο κέντημα της Κύπρου, το γιασεμί... Αυτή τη φωτογραφία την έβγαλε ο Kutlu Adali, ο δολοφονημένος δημοσιογράφος, ο σύζυγος της αδερφής μου Ilkay. Και αυτός πλήρωσε με τη ζωή του, αφού πίστευε στην ειρήνη και τη συμφιλίωση των κοινοτήτων μας –τον σκότωσαν μπροστά στο σπίτι του τον Ιούλιο του 1996 και οι δολοφόνοι του δεν συνελήφθησαν ποτέ. Η αδερφή μου από τότε έζησε μια θλιβερή ζωή, πήρε την Τουρκία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κέρδισε την υπόθεση, αλλά ακόμα δεν έγινε αποτελεσματική έρευνα για να ξεκαθαρίσει τη δολοφονία του. Σκοτώθηκε για να φιμώσει τη διαφωνία του εναντίον του καθεστώτος στο βόρειο τμήμα της Κύπρου.

Πίσω στην ιστορία του πατέρα μου που είχε γίνει στόχος της υπόγειας οργάνωσης όταν αρνήθηκε να ενταχθεί στις τάξεις τους, λέγοντας «Δεν μπορώ να σκοτώσω κανέναν», όντας ένας από τους πρώτους αντιρρησίες συνείδησης της εποχής του... Τον έδιωξαν από τις δουλειές που έβρισκε, τον φυλάκισαν, τον καταδίωξαν και όλα αυτά του ράγισαν κυριολεκτικά την καρδιά... Θυμούμαι όταν τον επισκέφτηκα στη φυλακή, του διάβασα ένα ποίημα που είχα μάθει στο νηπιαγωγείο και έκλαιγε... Ήταν από την Ακανθού και η οικογένειά του αργότερα μετακόμισε στο Λευκόνοικο... Μιλούσε άπταιστα τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά και μπορούσε να μεταφράσει εκατοντάδες σελίδες χωρίς να συμβουλευτεί λεξικό... Σε όλη του τη ζωή, είχε πολύ στενούς Ελληνοκύπριους φίλους και αυτή η εγγύτητα έφερε την εκδίκηση της υπόγειας οργάνωσης στη ζωή μας, στο τέλος κοστίζοντάς του τη ζωή... Πέθανε πολύ νέος, σε ηλικία 52 ετών, παθαίνοντας το τρίτο έμφραγμα στον ύπνο του... Ήμουν 7 χρονών όταν τον χάσαμε και μου έλειπε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου... Καταριέμαι όλους αυτούς που τον καταδίωκαν, μόνο και μόνο επειδή αρνήθηκε να σκοτώσει...

Niyazi Uludagh

Τα ερωτήματα

Γιατί δεν ακούμε τέτοιες ιστορίες και αντίθετα βλέπουμε εθνικιστικές ιστορίες και στις δύο πλευρές;

Γιατί δεν μπορούμε να φτιάξουμε μια υποδομή για την ειρήνη για χάρη των παιδιών μας;

Γιατί κρύβονται τόσο καλά οι ιστορίες φιλίας και αλληλοβοήθειας;

Γιατί παγιώνεται η διαχωριστική γραμμή και γιατί δεν υπάρχει μεγάλη ανησυχία για αυτό;

Γιατί τα μέσα ενημέρωσης και ο ακαδημαϊκός κόσμος δεν κάνουν έρευνα για τα καλά και θετικά παραδείγματα συμβίωσης, κοινής ζωής και περιπτώσεις που έσωσε ο ένας τον άλλο ακόμα και σε συνθήκες σύγκρουσης και πολέμου;

Γιατί όλα είναι «μονόπλευρα» χωρίς να δείχνουν καμία ενσυναίσθηση προς τους άλλους –όποια κοινότητα κι αν είναι– και γιατί δεν μπορούμε να δούμε ότι όλες οι κοινότητές μας υπέφεραν λόγω της σύγκρουσης τα τελευταία 70 χρόνια;

Η διχοτόμηση είναι επιτυχής στα μυαλά της πλειοψηφίας των κοινοτήτων μας και υπάρχει έλλειψη ενσυναίσθησης μεταξύ μας –ακόμα κι αν δεν υπάρχει μεγάλο «μίσος», η έλλειψη ενσυναίσθησης και κατανόησης μάς εμποδίζει να οικοδομήσουμε μια υποδομή για ειρήνη και συμφιλίωση σε αυτή τη γη.

Πρέπει να βρούμε δημιουργικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την έλλειψη κατανόησης και ενσυναίσθησης, αν θέλουμε μια κοινή χώρα. Αν οι γονείς μας μπορούσαν να ζήσουν μαζί και να καταλάβουν ο ένας τον άλλον, τότε μπορούμε κι εμείς. Πρέπει απλώς να αναγνωρίσουμε τι συνέβη, τους λόγους και αυτούς που επωφελήθηκαν από αυτόν τον διαχωρισμό και να εργαστούμε μαζί για να χτίσουμε γέφυρες αμοιβαίας κατανόησης και ενσυναίσθησης, για την οικοδόμηση ενός κοινού κινήματος για την ειρήνη σε αυτή τη γη.