Από τον Καραβά στη Μύρτου - Αναζητώντας στοιχεία για «αγνοούμενους»

Το πρωί της Τρίτης 31ης Μαΐου 2022, η Deran, που είναι μία από τις νεαρές ερευνήτριες στην Κυπριακή Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων, με παίρνει από το σπίτι μου και πάμε στο οδόφραγμα. Περιμένουμε στο οδόφραγμα Κέρμια την Καίτη και το σύζυγό της Πανίκο Οικονομίδη και την κόρη τους Μαρία.

Ο πατέρας, η μητέρα και η αδελφή του Πανίκου είναι «αγνοούμενοι» από την παραλία Πέντε Μίλι (Five Mile) από τις 20 Ιουλίου 1974. Η παραλία αυτή, εκεί όπου αποβιβάστηκαν οι Τούρκοι στρατιώτες εκείνο το πρωί, όπως επίσης το εστιατόριο και το σπίτι, καθώς και η γη γύρω από αυτή την περιοχή ανήκε στην οικογένεια του Πανίκου. Από τις 20 Ιουλίου 1974 δεν κατάφεραν να μάθουν τι πραγματικά είχε συμβεί στη μητέρα, τον πατέρα και την αδελφή του Πανίκου.

Ο Πανίκος Οικονομίδης με τη σύζυγό του Καίτη μπροστά από το τι ήταν κάποτε το Five Mile Beach and Restaurant.

Φέτος τον Μάρτιο είχα πάρει συνέντευξη από τον Πανίκο. Μετά από αυτή τη συνέντευξη είχα βοηθήσει τον Πανίκο και την Καίτη να συναντηθούν με τον Τουρκοκύπριο μέλος της Κυπριακής Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, κύριο Hakki Muftuzade. Είχαμε πάει μαζί σε εκείνη τη συνάντηση.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο Πανίκος Οικονομίδης είχε διατυπώσει τις δικές του θεωρίες για το πως η μητέρα, ο πατέρας και η αδελφή του μπορεί να «εξαφανίστηκαν» και ήθελε να μάθει τι είδους πληροφορίες είχε για αυτούς η ΔΕΑ. Και ο κ. Muftuzade είχε υποσχεθεί να συναντηθούν ξανά για να μοιραστούν τι πληροφορίες που είχαν.

Η συνάντηση

Η συνάντησή μας με τον Πανίκο, την Καίτη και τη Μαρία την Τρίτη 31 Μαΐου 2022 ήταν για αυτόν τον λόγο. Η Deran μας είπε για τις πληροφορίες που είχε η ΔΕΑ. Και ο Πανίκος ήθελε να πάρει τον δρόμο από την Παραλία Πέντε Μίλι προς τα Πανάγρα και τη Μύρτου για να δει πώς μπορεί να είχε ταξιδέψει η «αγνοούμενη» οικογένειά του και να εξετάσει εξονυχιστικά τον τρόπο που μπορεί να είχαν ταξιδέψει. Όταν φτάσαμε στο Πέντε Μίλι, ήταν σχεδόν αγνώριστο. Μία μεγάλη περιοχή στον χώρο στάθμευσης γύρω από το Five Mile Beach Restaurant – αυτό ήταν και εστιατόριο και το σπίτι της οικογένειας του Πανίκου Οικονομίδη – είχε ισοπεδωθεί. Και το εστιατόριο που ήταν γνωστό ως «Altinkaya» μετά το 1974, ήταν πλέον αρχιτεκτονικό γραφείο.

Ο Πανίκος άρχιζε λέγοντας ότι «αυτό ήταν το σπίτι μας» και μπήκαμε μέσα στο κτήριο. Ζητήσαμε άδεια από αυτούς που εργάζονταν στο αρχιτεκτονικό γραφείο για να δούμε το κτήριο. Τους συστήσαμε τον Πανίκο και τους είπαμε ότι αυτό το σπίτι και το εστιατόριο, καθώς και η παραλία και περίπου 200 στρέμματα γης το 1974 ανήκαν στην οικογένειά του. Μας υποδέχτηκαν θερμά και μας έδωσαν άδεια να περιηγηθούμε στο κτήριο. Ο Πανίκος ήθελε να δει το υπνοδωμάτιό του. Το ερμάρι του που ήταν χτισμένο μέσα στον τοίχο ήταν ακόμα εκεί, όπως ήταν τότε. Αλλά τα σκαλιά στο μπαλκόνι είχαν φύγει. Ο Πανίκος μας είπε ότι κατέβαιναν τα σκαλιά και από κάτω ήταν μερικά δωμάτια. Η βεράντα διπλασιάστηκε και τώρα έγινε τεράστια. Από κάτω είχαν φτιάξει μία τεράστια οθόνη. Αυτοί που εργάζονταν στο αρχιτεκτονικό γραφείο έδειξαν ακριβώς τι προσπαθούσαν να κάνουν. Αυτό θα γίνει ένα «εστιατόριο με κρεατικά», στο στυλ ενός Τούρκου σεφ που λέγεται «Nusret». Και από κάτω θα υπάρχει ένα άλλο εστιατόριο που θα σερβίρει φαγητό από διάφορες χώρες του κόσμου. Θα εξυπηρετούν πελάτες πολυτελείας. Θα φέρνουν διάσημους τραγουδιστές από την Τουρκία για συναυλίες εδώ. Κάποιος άλλος λειτουργούσε την «Escape Beach» (Five Mile Beach), αλλά μας είπαν ότι τους υποσχέθηκαν ότι θα τους δώσουν και την παραλία σε περίπου έναν χρόνο.

Μαζί με τον Πανίκο Οικονομίδη στο Five Mile Beach and Restaurant.

Η οικογένεια

Μία οικογένεια από την Τουρκία με το όνομα «Altinbash», που έχει επιχειρηματικές δραστηριότητες στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, όπως πρατήρια βενζίνης, τράπεζες και κοσμηματοπωλεία, είχε πάρει το Five Mile Beach Restaurant και το σπίτι του Πανίκου, και όπως κατάλαβα είχαν και έναν άλλον συνεργάτη. Όταν σταθήκαμε στον χώρο στάθμευσης και κοιτάξαμε προς τη Μόρφου είδαμε μερικά παλιά σπίτια και μας είπαν ότι ο Altinbash τα είχε πάρει κι αυτά. Όταν μας έδειξαν τα σχέδια για το εστιατόριο που χτίζεται εδώ, τους είπα ότι αυτό δεν είχε καμία σχέση με την κυπριακή αρχιτεκτονική και οι αρχιτέκτονες μου είπαν ότι «έκαναν κάτι που κανείς άλλος δεν είχε κάνει».

Η Καίτη ανησυχούσε για το πώς θα ένιωθε ο Πανίκος σήμερα, αλλά φαινόταν πολύ ήρεμος καθ' όλη τη διάρκεια της επίσκεψης. Και αυτοί που εργάζονταν στο αρχιτεκτονικό γραφείο ήταν πολύ φιλόξενοι προς αυτόν, του πρόσφεραν καφέ, του απαντούσαν όλες του τις ερωτήσεις και τον άφησαν να τριγυρνά παντού.

Βγήκαμε έξω, κοιτάζοντας την παραλία. Ήταν μία ηλιόλουστη μέρα. Έβγαλα μερικές φωτογραφίες. Ο Πανίκος μας έδειξε πόση γη τους ανήκε – 200 στρέμματα γης που είχε αγοράσει ο πατέρας του κομμάτι-κομμάτι, προσπαθώντας να φτιάξει μία ζωή για τα παιδιά του εδώ στον Καραβά. Σε αυτή τη γη, οι στρατιωτικοί έχτισαν ένα μουσείο και ένα μνημείο. Έβγαλα φωτογραφίες του Πανίκου και της Καίτης στη βεράντα, με θέα στη θάλασσα. Μετά ευχαριστήσαμε τους αρχιτέκτονες και φύγαμε για να πάμε στη Μύρτου και την Πάναγρα.

Οι θεωρίες του

Ο Πανίκος, η Deran και εγώ ήμασταν στο ίδιο αυτοκίνητο. Η Καίτη και η κόρη της Μαρία μας ακολουθούσαν στο αυτοκίνητό της. Ο Πανίκος είχε δύο θεωρίες για την «αγνοούμενη» μητέρα, πατέρα και αδελφή του.

Καθώς τα τουρκικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην παραλία Πέντε Μίλι πήραν το αυτοκίνητο και έφυγαν. Άραγε, προς τα πού πήγαν; Σύμφωνα με τον Πανίκο ή θα πήγαιναν στον Καραβά ή προς τη Μόρφου, γιατί και στα δύο μέρη είχαν συγγενείς. Ήταν γνωστό ότι οι Τούρκοι στρατιώτες θα έστηναν οδόφραγμα στο Έξι Μίλι. Ο Πανίκος σκεφτόταν ότι ίσως οι γονείς του και η αδερφή του είχαν πάει πριν να στηθεί αυτό το αυτοσχέδιο οδόφραγμα στο Έξι Μίλι.

Σιγά σιγά βγήκαμε στον δρόμο. Πηγαίνοντας από το Πέντε Μίλι προς την Πάναγρα και τη Μύρτου, συνειδητοποίησα πόσο άσχημες ήταν όλες οι οικοδομές σε αυτόν τον δρόμο – ήταν σαν να είχαν παραμερίσει οι Τουρκοκύπριοι λέγοντας, «δεν θα ασχοληθούμε με τίποτα από εδώ και μπρος». Ήταν πραγματικά ένα πολύ θλιβερό ταξίδι για μένα – με αυτές τις οικοδομές καταστρέφονταν τα χρώματα της Κύπρου και όποιος ήθελε έχτισε ό,τι ήθελε και οι Τουρκοκύπριοι έχουν γίνει απλοί «παρατηρητές».

Σταματήσαμε για λίγο γύρω από τη Μύρτου. Υπήρχαν φήμες ότι ο πατέρας, η μητέρα και η αδελφή του Πανίκου μπορεί να είχαν σκοτωθεί σε αυτήν την περιοχή. Αλλά η περιοχή ήταν τεράστια και η ΔΕΑ έπρεπε να περιορίσει την περιοχή για να ξέρουν πού να σκάψουν.

Σύμφωνα με τον Πανίκο, Ελληνοκύπριοι στρατιώτες στάλθηκαν από αυτή την περιοχή προς το Πέντε Μίλι. Δηλαδή, από τη Μύρτου και την Πάναγρα υπήρχαν ελληνοκυπριακές στρατιωτικές νηοπομπές που κινούνταν προς την παραλία Πέντε Μίλι μετά την απόβαση των τουρκικών στρατευμάτων. Και τα τουρκικά στρατιωτικά αεροπλάνα είχαν βομβαρδίσει αυτές τις στρατιωτικές νηοπομπές. Υπήρχαν φήμες ή υποθέσεις ότι η οικογένεια του Πανίκου μπορεί να είχε πυροβοληθεί από στρατιωτικά αεροπλάνα, κολλώντας στο μέσο τέτοιων κινήσεων στρατευμάτων εκείνο το διάστημα. Και χωρίς να το καταλάβει, ο Πανίκος μου έδωσε τότε το μεγαλύτερο στοιχείο. Και το πήρα στον αέρα. Ήταν μία ένδειξη που άξιζε να ψάξω. Ο Πανίκος, όπως είχα γράψει προηγουμένως, είχε πάει νωρίς το πρωί στις 20 Ιουλίου 1974 από το στρατόπεδό του στο σπίτι του στο Five Mile Beach τη στιγμή που αποβιβάζονταν τα τουρκικά στρατεύματα. Και ήταν μάρτυρας της απόβασης των στρατευμάτων. Δεν βρήκε στο σπίτι τη μητέρα, τον πατέρα και την αδερφή του. Ούτε και το αυτοκίνητο ήταν εκεί. Που σήμαινε ότι είχαν πάρει το αυτοκίνητο και είχαν φύγει.

Έλειπε κάτι άλλο από το σπίτι και αυτό ήταν το κυνηγετικό όπλο. Ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο κυνηγετικό όπλο που ανήκε στον πατέρα του. Ήταν ξεκάθαρο ότι ο πατέρας του φεύγοντας από το σπίτι είχε πάρει μαζί του αυτό το κυνηγετικό όπλο. Και αυτό ήταν το στοιχείο που μας έδινε τώρα ο Πανίκος.

Ήταν ένα γαλλικό κυνηγετικό όπλο, μάρκας Saint Etienne Verne Caro. Εκείνες τις ημέρες αυτό το κυνηγετικό όπλο ήταν το νούμερο ένα στην Ευρώπη. Ο πατέρας του είχε εισάγει αυτό το όπλο ειδικά για τον εαυτό του.

«Εκείνες τις ημέρες, υπήρχαν πολλά κυνηγετικά όπλα από την Ισπανία και την Ιταλία που ήταν πολύ πιο φθηνά, αλλά τα πιο ακριβά κυνηγετικά όπλα ήταν γαλλικά και βελγικά κυνηγετικά όπλα», μας εξηγούσε ο Πανίκος.

Και αυτό το κυνηγετικό όπλο θα μπορούσε να είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στην αναζήτησή μας για αυτούς.

Επιπλέον, η ΔΕΑ θα μπορούσε εύκολα να το ακολουθήσει.

Αν κάποιος είχε πάρει το όπλο αυτό, σίγουρα θα έπρεπε να είχε κάνει αίτηση για άδεια κυνηγιού τα επόμενα χρόνια. Και δεν θα ήταν δύσκολο για τη ΔΕΑ να βρει μία τέτοια άδεια. Εφόσον υπάρχει η θέληση για έρευνα, αυτό θα ήταν πολύ εύκολο.

Υποσχεθήκαμε στον Πανίκο να το ψάξουμε, τόσο εγώ, όσο και η Deran από τη ΔΕΑ και αποχαιρετήσαμε τον Πανίκο, την Καίτη και την κόρη τους Μαρία. Θα επέστρεφαν για να γευματίσουν κάπου, αλλά εμείς έπρεπε να επιστρέψουμε στη δουλειά. Είπαμε αντίο και επιστρέψαμε στη Λευκωσία.

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518