Η χειρότερη επιλογή εκτός από τις υπόλοιπες

Όταν ξεκίνησε ο διάλογος για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων στην ΕΕ, ως Δημοσιονομικό Συμβούλιο καταθέσαμε (περιληπτικά) την πιο κάτω θέση:

-Θα πρέπει να καθοριστεί ένας στόχος και οι οποιοιδήποτε άλλοι «στόχοι» θα πρέπει να είναι υποστηρικτικοί στον πρώτο. Ο στόχος αυτός θα πρέπει να είναι η βιωσιμότητα (δηλαδή η διασφάλιση της ικανότητας εξυπηρέτησης) του δημόσιου χρέους και οι «στόχοι», όπως το έλλειμμα ή το ποσοστό αύξησης δαπανών, θα πρέπει να συνηγορούν προς την επίτευξη του κύριου στόχου.

-Η βιωσιμότητα δεν θα πρέπει να καθορίζεται με μια κοινή μαθηματική φόρμουλα και συγκεκριμένα ποσοστά αλλά μέσω μιας διαδικασίας. Δεν μπορεί για παράδειγμα μια χώρα που δανείζεται με 2% χαμηλότερο επιτόκιο να έχει τον ίδιο στόχο δημόσιου χρέους με άλλες. Η διαδικασία να είναι ξεκάθαρη και θεσμοθετημένη και να συμπεριλαμβάνει τους εθνικούς θεσμούς της κάθε χώρας ώστε η κάθε χώρα να είναι και υπόλογη και οι πολίτες της να μην αντιλαμβάνονται τον στόχο ως «επιβολή» από τρίτους.

Λίγο-πολύ η θέση κέρδιζε υποστηρικτές αλλά «έπασχε» γιατί αρκετοί προτιμούσαν την απλότητα των ξεκάθαρων αριθμητικών δεικτών όπως το 3% έλλειμμα και το 60% χρέος. Έστω και αν με την πάροδο του χρόνου και αφού αναγνωρίστηκαν οι αδυναμίες έγιναν μικρομεταρρυθμίσεις του τύπου «ναι μεν αλλά». Μεταρρυθμίσεις που και πάλι στις δύσκολες περιόδους δεν ήταν αποτελεσματικές. Γι' αυτό και έχουμε σε κάποιες περιπτώσεις την αναστολή τους.

Χωρίς να αποτελεί έκπληξη, άκουσα και πάλι την επαναφορά της ανοησίας ότι «θα σταματήσουν να προσμετρώνται οι αμυντικές δαπάνες στο δημοσιονομικό έλλειμμα». Ειλικρινά δεν μπορώ να αντιληφθώ πώς τόσοι θεσμοί, με τόσους πόρους και δυναμικό στη διάθεσή τους, ακόμη το συζητούν.

Σκεφτείτε να πηγαίνετε στην τράπεζα (όχι σε κυπριακή) κατά την αξιολόγηση της ικανότητάς σας να αποπληρώσετε το δάνειό σας και να λέτε στην τράπεζα να μην λάβει υπόψη της τις δαπάνες σας για την υγεία και την παιδεία.

Βεβαίως και μια χώρα που βρίσκεται στη θέση της Ουκρανίας ή της Ρωσίας όσο και αν είναι το έλλειμμά της θα πραγματοποιεί αμυντικές δαπάνες. Βεβαίως και μια οικογένεια όσο και να είναι το έλλειμμά της θα πραγματοποιήσει τις αναγκαίες δαπάνες υγείας. Αν το χρέος τους είναι βιώσιμο ή όχι είναι θέμα αριθμών και όχι από το πού προήλθαν οι δαπάνες.

Από τη στιγμή που ο βασικός στόχος είναι η βιωσιμότητα του χρέους, το να επιτρέπεις από τη μια τη δαπάνη, που όμως θα καταστήσει μη βιώσιμο το χρέος και στη συνέχεια θα ζητάς μέτρα για το χρέος, μόνο προβλήματα θα προκαλέσει.

Δεν θέλω καν να εισέλθω στη συζήτηση για το ποιος θα είναι ο ορισμός της αμυντικής δαπάνης και ένα σωρό άλλα πρακτικά προβλήματα. Δυστυχώς, οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περισσότερο, και των κρατών μελών της λιγότερο, έχουν γεμίσει από τεχνοκράτες που έχουν χάσει επαφή με την πραγματικότητα. Την ίδια στιγμή γεμίσαμε με πολιτικούς χωρίς βάθος και σθένος να σταματήσουν και να αλλάξουν αυτήν την τάση.

Και επειδή είναι γιορτές… Ακόμη πιστεύω και στηρίζω την ΕΕ. Χρησιμοποιώντας τη φράση Τσώρτσιλ είναι η χειρότερη επιλογή εκτός από τις υπόλοιπες.