Φοβήθηκαν το χρέος και καλά έκαναν

Σε αντίθεση με τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, ο προϋπολογισμός της Κύπρου προβλέπεται πως θα έχει πρωτογενή πλεονάσματα πέραν των 650 εκατ. ευρώ ή 2,2% του ΑΕΠ. Μάλιστα ο σχεδιασμός είναι να μειωθεί το χρέος στο 60% του ΑΕΠ μέχρι το 2026. Αναμφίβολα, στο Προεδρικό και στο Υπουργείο Οικονομικών φοβήθηκαν το μέγεθος και ψηλό κόστος του χρέους και καλά έκαναν. Ειδικά όταν βλέπουν τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στην ευρωζώνη να έχει φτάσει σε επίπεδα παρόμοια με αυτά λίγο πριν την κρίση του 2007. Άλλωστε, πλέον μάθαμε πως άλλο Κύπρος και άλλο τα μεγάλα κράτη της ΕΕ.

Δεν είναι ότι η Κύπρος είναι ο καλός μαθητής των Βρυξελλών και πειθάρχησε στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, που θέλει τα ελλείμματα να είναι μέχρι το 3% και το χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ μέχρι το 2026. Είναι που βλέπει πως το κόστος του χρέους είναι στα ύψη και πως οι κανόνες είναι εκεί για να εξασφαλίζουν πως μικρές οικονομίες, όπως η δική μας, δεν θα δανειστούν με επιτόκιο παρατραβήγματος. Και σίγουρα το τελευταίο πράγμα που πρέπει να κάνουμε, είναι να αντιγράψουμε τους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς της Ιταλίας, που με Πρωθυπουργό την προερχόμενη από την άκρα Δεξιά, Τζόρτζια Μελόνι, θα παραβιάσει το όριο του 3% που θέτουν οι Βρυξέλλες και το έλλειμμα αναμένεται να κυμανθεί κοντά στο 4,5%. Το τι κάνει η Ιταλία μάς αφορά μόνο στον βαθμό που αυτό θα επηρεάσει και το δικό μας κόστος χρέους, δηλαδή αν αυτό προκαλεί γενικότερη αμφισβήτηση της ικανότητας αποπληρωμής στην ευρωζώνη, κάτι που δεν φαίνεται να συμβαίνει για την ώρα. Τουλάχιστον όχι με αποκλειστικά υπεύθυνη ή αν προτιμάτε «ανεύθυνη», την κυβέρνηση της κ. Μελόνι.

Τα ίδια κάνει και η Γαλλία του κεντρώου Εμανουέλ Μακρόν, που θα έχει έλλειμμα του 4,7%, αλλά και η Ισπανία του σοσιαλδημοκράτη Πέδρο Σάντσεθ, με έλλειμμα 4,1%. Οι τρεις αυτές χώρες παραβίασαν του κοινοτικούς κανόνες σε μια προσπάθεια να κρατήσουν την οικονομία από το να εισέλθει σε πορεία ύφεσης, αλλά και να στηρίξουν την κοινωνική συνοχή στις χώρες τους. Η Κύπρος, όσο άδικο και αν είναι αυτό, δεν μπορεί να τις ακολουθήσει. Όχι γιατί οι άλλες χώρες έχουν προνομιακή μεταχείριση από τις Βρυξέλλες, ούτε γιατί αυτές δεν υπόκεινται σε μετα-μνημονιακό έλεγχο όπως η Κύπρος. Πρόκειται για τις τρεις από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης πίσω από τη Γερμανία, με ισχυρές τράπεζες και βάθος σε ό,τι αφορά τον δανεισμό τους από τις εσωτερικές τους αγορές. Έκριναν πως φέτος μπορούν να παραβιάσουν τους κανόνες και πως μπορούν να καλύψουν τα ελλείμματα με νέα ομόλογα. Ίσως δυσκολευτούν να το κάνουν και του χρόνου.

Ειδικά μετά που είδαν αυτές τις μέρες τους επενδυτές να ξεφορτώνουν τα ομόλογά τους, αλλά και το κόστος της ενέργειας να εκτοξεύεται και να ανεβάζει τις πιθανότητες να μην καταφέρει ούτε του χρόνου να περιοριστεί ο πληθωρισμός. Το ότι τα στοιχεία του Σεπτέμβρη έδειξαν μια σημαντική μείωση του πληθωρισμού, διασκέδασε του φόβους των επενδυτών την Παρασκευή, ωστόσο αυτό δεν είναι σίγουρο πως θα κρατήσει. Ήδη σήμερα που μιλάμε, στις ΗΠΑ μπορεί να έχει διακοπεί η χρηματοδότηση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών: το περίφημο «shutdown», κάτι που θα πρόσθετε στη γενικότερη ανασφάλεια σχετικά με τις ικανότητες των κρατών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Είναι για όλους αυτούς τους λόγους, αλλά και για πετύχει επιτέλους την αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα από τον οίκο Moody's, τον μοναδικό από τους μεγάλους που εξακολουθεί από το 2012 να έχει το κυπριακό χρέος στην κατηγορία σκουπίδι, που πρέπει ο προϋπολογισμός να είναι πλεονασματικός. Τώρα, αν αυτός θα παραμείνει πλεονασματικός και τον Δεκέμβρη που θα τον ψηφίσει η Βουλή, αλλά και στη συνέχεια όπου συμπληρωματικοί προϋπολογισμοί θα επιδιώξουν να «αρπάξουν» το πλεόνασμα Κεραυνού, είναι κάτι που θα πρέπει να το δούμε στην ώρα του. Βεβαίως, ακόμη πιο δύσκολο θα είναι να βγουν τα νούμερα για ανάπτυξη στο 2.9%. Αλλά ακόμη και έτσι, για τώρα τουλάχιστον, έχουμε να λέμε πως δεν μπήκαμε στον πειρασμό να κάνουμε ότι η Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία και αυτό ίσως μας γλυτώσει από περιπέτειες.