Δημοσιονομικοί στόχοι και πολιτικές

Η πορεία της οικονομίας και οι πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης επηρεάζουν στο σύνολό τους την κοινωνία, οπότε μεγάλο μέρος της προεκλογικής εκστρατείας των υποψήφιων Προέδρων, σωστά, αναλώνεται στην παρουσίαση των οικονομικών πολιτικών και προτάσεών τους.

Σημειώνεται ότι, διαχρονικά υπάρχει σύνεση στη Βουλή για να περάσουν μέτρα τα οποία είναι προς όφελος του συνόλου του πληθυσμού. Μέτρα τα οποία αφορούν μεταρρυθμίσεις, παροχή κινήτρων για επενδύσεις, μειώσεις φόρων και τελών βρίσκουν πολύ περισσότερους υποστηρικτές από μέτρα που προωθούν αποκοπές δαπανών, συντάξεων και αυξήσεις φόρων.

Μέσα σε ένα δύσκολο, ομολογουμένως, εξωτερικό περιβάλλον, στόχος της οικονομικής πολιτικής, κάτι για το οποίο συμφωνούν όλοι οι υποψήφιοι για την προεδρία της Δημοκρατίας, ίσως με κάποιες μικροδιαφορές, είναι να συνεχιστούν οι μεγάλες τομές που θα ενισχύσουν την αναπτυξιακή πορεία της Κύπρου, προωθώντας ένα ευέλικτο, φιλικό προς τις επιχειρήσεις και τους πολίτες οικονομικό μοντέλο, κοινωνικά ευαισθητοποιημένο, μακριά από υπερβολές, και ισχυρότερα οχυρωμένο όσον αφορά τις προκλήσεις του διεθνούς οικονομικού και πολιτικού περιβάλλοντος, με πλήρη έλεγχο και λογοδοσία.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, η διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και η εξυγίανση μέσω της μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και η ενίσχυση των εσόδων, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, είναι συστατικά απαραίτητα για την επόμενη μέρα. Σε αυτά προστίθενται η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους και η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με τον χρηματοπιστωτικό τομέα να διαδραματίζει τον δικό του σημαντικό ρόλο.

Επιπλέον, είναι απαραίτητη η λήψη μέτρων ώθησης της ανάπτυξης με την παροχή κινήτρων, η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η μείωση της γραφειοκρατίας και η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ειδικά μέσα από τις πολιτικές που αφορούν το Ταμείο Ανασυγκρότησης, και η ενίσχυση της ρευστότητας και της παραγωγικότητας.

Διασφαλίζοντας ότι η οικονομία έχει γερές βάσεις, δίνεται η δυνατότητα προώθησης μέτρων κοινωνικής προστασίας που θα διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και την προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, που δεν ευθύνονται για τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, και που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Σημαντική παράμετρος είναι ο έλεγχος των δαπανών ώστε να υπάρχει πλήρης αξιοποίησή τους, μακριά από πολιτικές άκρατης παροχολογίας, ούτως ώστε να μην καταστούν τα επιδόματα και οι παροχές ως οι εύκολες λύσεις (στόχος πρέπει να είναι η επαναφορά όλου του ανθρώπινου δυναμικού στην αγορά εργασίας, ειδικά σε μια περίοδο όπου υπάρχει έλλειψη προσωπικού για συγκεκριμένα επαγγέλματα).

Βασικό κριτήριο επιτυχίας ενός επιχειρηματικού ή δημοσιονομικού μοντέλου είναι η δυνατότητα της επιχείρησης ή του κρατικού μηχανισμού – διακυβέρνησης να αξιολογεί σωστά τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες και να λαμβάνει εκείνα τα μέτρα που θα διατηρούν την ανταγωνιστικότητα.

Οι αναλύσεις πρέπει να βασίζονται σε τεχνοκρατικά δεδομένα, αν και είναι αναμενόμενο ότι οι πολιτικές ιδεολογίες, αλλά και οι σκοπιμότητες, πάντοτε θα διαδραματίζουν τον ρόλο τους. Συνταγή αποτυχίας αποτελεί η αδυναμία να αντιληφθεί μια επιχείρηση ή ένα κράτος την αναγκαιότητα να υπάρξουν συγκεκριμένες αλλαγές, ή ακόμα χειρότερα να μην υπάρχει η βούληση της διοίκησης ή της διακυβέρνησης, αντίστοιχα, να προχωρήσει στις απαραίτητες αλλαγές.

Στην οικονομική θεωρία δεν υπάρχει το βέλτιστο οικονομικό μοντέλο που πρέπει να ακολουθεί κάθε χώρα. Αυτό όμως που διατυπώνεται, είναι ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να αξιολογούνται οι στρατηγικές και οι αποφάσεις, ώστε η κάθε κυβέρνηση να διαμορφώνει τις πολιτικές που είναι καλύτερες για τον τόπο.

Πρέπει απαραίτητα να υπάρξει αξιολόγηση των ανθρώπινων και άλλων πόρων της χώρας, να αναλυθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται. Απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες και υγροποιήσιμοι σχεδιασμοί (πολλές φορές στο παρελθόν ακούστηκαν υπερβολικοί στόχοι, χωρίς να υπάρχει κάποια ουσιαστική κατάληξη στην πράξη).

Η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, η εξειδίκευση όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, η διασφάλιση ενός πιο φιλικού προς το περιβάλλον οικονομικού μοντέλου, η διασφάλιση της σωστής αξιολόγησης, ανέλιξης και του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα, το ενδεχόμενο δημοσιονομικό βάρος από την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας, είναι ζητήματα που πρέπει να αναλυθούν λεπτομερώς.

Σημαντική παράμετρο αποτελεί η κοινωνική δικαιοσύνη, ο πολίτης να νιώθει και να βλέπει ότι όλοι είναι ίσοι έναντι των διαδικασιών, της αντιμετώπισης από το κράτος και τους θεσμούς. Για παράδειγμα, η πάταξη της φοροδιαφυγής πρέπει να παραμένει ψηλά στην ατζέντα της εκάστοτε κυβέρνησής.

Με την τεχνολογική αναβάθμιση θα μπορούσε κάλλιστα και η Κύπρος, όπως γίνεται και στην Ελλάδα, να εφαρμόσει το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο (e-periousiologio) όπου κάθε φορολογούμενος έχει δηλωμένα («κρεμασμένα») κάτω από της φορολογική του ταυτότητα όλα του τα περιουσιακά στοιχεία. Με αυτό τον τρόπο γίνεται δυνατή η γρήγορη επιβεβαίωση των εισοδημάτων, αν δηλαδή είναι αρκετά για να δικαιολογούν την αύξηση στον πλούτο, ενώ το συγκεκριμένο εργαλείο χρησιμοποιείται και από τραπεζικά ιδρύματα για επιβεβαίωση στοιχείων.