Σχέδιο χωρίς όραμα

Λέγεται ότι η θέσπιση μιας στρατηγικής χωρίς ταυτόχρονη δημιουργία μηχανισμού και δυνατοτήτων εκτέλεσής της δεν είναι παρά ένα όραμα ή καλύτερα ένα «όνειρο θερινής νυκτός». Μια «ευχή» χωρίς αντίκρισμα. Και έτσι είναι, αφού όλοι μας, λιγότερο ή περισσότερο, μπορούμε να «ονειρευτούμε», να οραματιστούμε, να φανταστούμε το καλύτερο αύριο της ζωής μας, της δουλειάς μας, της καριέρας μας, της χώρας μας. Οι περισσότεροι όμως από εμάς δυσκολεύονται πολύ στο να σκεφτούν και τον τρόπο μετατροπής αυτού του θετικού οράματος σε αποτέλεσμα. Άλλοι, δε, επίσης πολλοί, δεν ενδιαφέρονται καν να δουν το όποιο όραμά τους να πραγματοποιείται, επειδή βαριούνται ή επειδή δεν ξέρουν πώς να το μετουσιώσουν σε πράξη, ποια εργαλεία να χρησιμοποιήσουν και πώς να χειριστούν το περιβάλλον μέσα στο οποίο δύναται να πραγματοποιηθεί αυτό το όραμα. Και φυσικά κάποιοι άλλοι βλέπουν μόνο εφιάλτες ή δεν κοιμούνται καν παγιδευμένοι στον κυνισμό της ματαιότητας.

Πέραν όμως των όποιων φιλοσοφικών ή άλλων αναζητήσεων, το γεγονός παραμένει ότι όπως υπάρχουν οράματα και στρατηγικές χωρίς σχέδιο εκτέλεσης και ανάπτυξη δυνατοτήτων εφαρμογής, υπάρχουν και στρατηγικές χωρίς όραμα. Σχέδια, πλάνα, πολιτικές, στρατηγικές και μεθοδευμένες ενέργειες χωρίς στόχευση, χωρίς αποστολή, χωρίς όραμα. Μια γρήγορη ματιά σε λογής-λογής πολιτικές, που συνοδεύονται μάλιστα με πολλά χρήματα, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Δημόσια έργα, δρόμοι, πάρκα, πλατείες και άλλα λεγόμενα ή φερόμενα ως «έργα υποδομής» δεν στερούνται ούτε μηχανισμού ούτε χρημάτων εκτέλεσης. Έχουν όλα τα χαρακτηριστικά μια καλής στρατηγικής, αλλά στερούνται οράματος. Δεν γίνονται για να εκπληρώσουν κάποιον μακρόπνοο στόχο, π.χ. την ενίσχυση του αστικού τρόπου ζωής ή τη μετακίνηση από την αυτοκίνηση στη δημόσια συγκοινωνία, στην εξοικονόμηση καυσίμων και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών αλλά, μάλλον για τη συντήρηση παγιωμένων αγκυλώσεων, την ικανοποίηση «τακτικού» επιπέδου αιτημάτων και την κατοχύρωση συμφερόντων.

Αντίστοιχα, ιδιωτικά έργα και κινήσεις εταιρειών, οργανισμών, τραπεζών και επιχειρήσεων, μεγάλων και μικρότερων, ακολουθούν «πλάνα», σχέδια, στρατηγικές, εκτιμήσεις και δαπάνες χωρίς όμως οποιοδήποτε όραμα στην κορυφή τους. Δεν στοχεύουν στη βελτίωση της επιχείρησης, του πελάτη, του εργαζομένου. Δεν στοχεύουν σε καμία ευρεία έννοια, στην επίτευξη κανενός οράματος. Απλώς γίνονται για να γίνονται, για να ικανοποιηθεί η ματαιοδοξία του ιδρυτή, του διευθυντή, ενός στενά προσδιορισμένου βραχυπρόθεσμου συμφέροντος. Τέτοιες είναι κάποιες εξαγορές και συγχωνεύσεις, κάποιες επενδύσεις σε αχρείαστες και άχρηστες για το αντικείμενο της επιχείρησης δραστηριότητες και υποδομές, κάποιες αναπτύξεις εργασιών και πελατείας επιζήμιας ή και αντίθετης με την ηθική διάσταση της επιχείρησης και της αγοράς.

Και στις δύο πιο πάνω περιπτώσεις, δημόσιων και ιδιωτικών, στρατηγικών που εκτελούνται «επιτυχώς» χωρίς όμως να έχουν την επιτέλεση κάποιου οράματος ως προμετωπίδα και στόχο, η ζημιά είναι διπλή. Από αυτές ζημιώνει και αυτός που σχεδίασε και εκτέλεσε τη στρατηγική, είτε είναι το Δημόσιο είτε είναι μια επιχείρηση, αλλά και ο ίδιος ο τόπος και η αγορά. Με απλά λόγια, όπως δεν αρκεί να εξαγγέλλεται, προεκλογικές μέρες που είναι, ένας ορυμαγδός οραμάτων και στρατηγικών, προτάσεων και καταλόγων ιδεών για μια «καλύτερη» Κύπρο, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στην εξαγγελία και μια κάποια αναφορά στις δυνατότητας και μηχανισμούς μετουσίωσής τους σε πράξη, αντίστοιχα δεν αρκεί να θεσπίζονται και να εκτελούνται στρατηγικές χωρίς να συμπεριλαμβάνεται σε αυτές και το όραμα που εξυπηρετούν. Μόνο εκεί και έτσι θα φανεί η πραγματική σκοπιμότητά τους και μόνο έτσι θα ξέρουμε αν τα χρήματά μας εξυπηρετούν ένα όραμα ή αν απλώς δαπανώνται έναντι ενός εφιάλτη.