Η ε/κ πλευρά είναι μέρος της λύσης του κυπριακού προβλήματος

Εν μέσω μιας πρωτοφανούς κρίσης θεσμών και αξιών για τα κυπριακά δεδομένα, οδεύουμε προς τις προεδρικές εκλογές του 2023. Εννέα ή και περισσότεροι, ίσως και λιγότεροι ακόμα υποψήφιοι, αναλόγως των εξελίξεων, διεκδικούν την ψήφο μας, υποσχόμενοι αντιμετώπιση των κύριων ζητημάτων που απασχολούν την κοινωνία μας. Υπόσχονται αντιμετώπιση, γιατί η δέσμευση για επίλυσή τους είναι μεγάλη λέξη. Και το ρήμα «δεσμεύομαι» έχασε προ πολλού την αξιοπιστία του, όταν επί των ημερών της τωρινής κυβέρνησης κατάντησε το πιο σύντομο ανέκδοτο.

Πολλά είναι, λοιπόν, τα θέματα στην ατζέντα των προεδρικών εκλογών και των προεδρικών υποψηφίων. Από το κυπριακό πρόβλημα μέχρι τα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης -διαβίωση και επιβίωση, παιδεία, υγεία κ.ά.- ο δρόμος δεν θα έπρεπε να είναι μακρύς. Η απόσταση, ωστόσο, που τα χωρίζει είναι τεράστια. Γιατί; Γιατί διαφορετικά αντιμετωπίζει ο κάθε υποψήφιος τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και διαφορετικούς τρόπους προτείνει για την αντιμετώπισή τους.

Στο Κυπριακό, οι θέσεις γίνονται αντιθέσεις και οι προτάσεις αρνήσεις. Το ιδεατό θα ήταν να εκκινούν όλοι από το απλό αλλά ουσιώδες. Υπάρχουν συμφωνηθέντα εδώ και δεκαετίες και τα συμφωνηθέντα θα έπρεπε να είναι ο οδοδείκτης. Αλλά φευ! Όσο περνά ο χρόνος, τόσο πιο περίπλοκο καθίσταται το πρόβλημα και η λύση του μετατρέπεται σε σταυρόλεξο για… υπερφυσικούς, όχι απλώς για δυνατούς λύτες. Ο φθοροποιός χρόνος αφήνει τα σημάδια του στις σχέσεις Ε/Κ και Τ/Κ, και όσο οι γενιές που έζησαν την κοινή συμβίωση λιγοστεύουν τόσο πιο περίπλοκα γίνονται τα πράγματα. Όσο περνά ο χρόνος και μεγαλώνει η απόσταση ανάμεσα στον λαό μας, τόσο πιο ακανθώδες φαντάζει και γίνεται το πρόβλημα.

Νεοφανείς και επικίνδυνες προτάσεις

Επιμένω, ωστόσο. Η δυσκολία έγκειται περισσότερο στην αμφισβήτηση των συμφωνηθέντων διαχρονικά στο Κυπριακό και γίνεται δυστυχώς είτε από αυτούς που μας κυβερνούν ή από αυτούς που θέλουν να μας κυβερνήσουν. Νεοφανείς και επικίνδυνες προτάσεις κάνουν κατά καιρούς την εμφάνισή τους από μέρους της ε/κ πλευράς, λες και είναι μόνο δικό μας προνόμιο να ζητάμε άλλα από εκείνα που έχουν συμφωνηθεί. Με την ίδια ευκολία το κάνει και η τ/κ πλευρά, το κάνει και η Άγκυρα. Και μας έμεινε η πρόταση, θέση, προσέγγιση, όραμα για λύση δύο κρατών, αμανάτι. Και συζητούν οι πλευρές, ποια απωθεί τη θέση αυτή, όταν όλα συνηγορούν στο ότι είναι στην ατζέντα -κρυφή ή φανερή- και των δύο.

Τις αυταπόδεικτες ευθύνες, την ολοφάνερη έλλειψη θέλησης και βούλησης της τ/κ ηγεσίας για λύση δεν τις αγνοεί κανένας. Ούτε και τις αρνείται. Στεκόμαστε, ωστόσο, στη στάση της δικής μας πλευράς η οποία δεν είναι αμέτοχη των ευθυνών για τη σημερινή κατάσταση στο Κυπριακό.

Όσο η πλευρά μας δεν κατανοεί πως πρέπει να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος, όσο η πλευρά μας δεν εγκαταλείπει από το πίσω μέρος του μυαλού της ότι οι Τ/Κ είναι εταίροι μας και όχι φιλοξενούμενοί μας, το Κυπριακό θα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο. Και η απουσία διαλόγου, η απουσία αποφασιστικότητας, η έλλειψη πρωτοβουλίας για επανέναρξη του διαλόγου στη σωστή του βάση και από το σημείο που μείναμε στο Κραν Μοντανά το 2017, όχι θα δυσκολεύει τα πράγματα απλώς, αλλά θα τα απομακρύνει από τη σωστή τους βάση και προσέγγιση. Και δεν είμαστε στο παρά ένα αυτής της κατάστασης. Είμαστε και στο ένα, δυστυχώς.

Η ιστορία, την οποία έχουμε όλοι προμετωπίδα στα λόγια αλλά στην ουσία την κατατάσσουμε σε ένα ασήμαντο μονόστηλο, μας διδάσκει πως η απουσία διαλόγου οδηγεί πάντοτε σε δυσάρεστα γεγονότα. Η ανακήρυξη του ψευδοκράτους το 1983 αποτέλεσμα ποιας κατάστασης ήταν;

Διαστρέβλωση της αλήθειας

Ο χρόνος, αυτή η αγιάτρευτη πληγή, κάνει καλά τη δουλειά του στην υπόθεση του Κυπριακού. Δίνει χώρο στην εμφάνιση όλο και πιο ακραίων καταστάσεων, αυτών που ονειρεύονται Κύπρο ελληνική έστω και μισή, για να σταθώ σε ένα μόνο τρομακτικό σύμπτωμα.

Όταν ο ηγέτης του τόπου μας διαστρεβλώνει την αλήθεια με ατάκες του τύπου «εξαντλήσαμε κάθε περιθώριο υποχωρητικότητας. Δεν μπορούσαμε όμως να αποδεχθούμε να συνεχίσει η Κύπρος να είναι κάτω από τις εγγυήσεις της Τουρκίας, να είναι κάτω από την επιρροή της Τουρκίας, να είναι εν τη ουσία ελεγχόμενη, αλλά και η επιδιωκόμενη λύση να μας οδηγεί σε μια νέα Βοσνία - Ερζεγοβίνη ή έναν νέο Λίβανο, δηλαδή μια θνησιγενή λύση η οποία θα οδηγούσε στη διάλυση του κράτους, στη διχοτόμηση της πατρίδας μας...», τι μπορεί να σημαίνει αν όχι απουσία ενσυναίσθησης και ευθύνης για τον τόπο και το μέλλον του; Το γεγονός ότι η Τουρκία ήταν έτοιμη να υπογράψει τη συμφωνία για κατάργηση των εγγυήσεων ή τη σταδιακή αποχώρηση του κατοχικού στρατού της δεν μας το λέει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης. Ή πως αυτός βολιδοσκοπούσε δεξιά κι αριστερά για να βρει υποστηρικτές της λύσης δύο κρατών, πάλι το ξεχνά, ηθελημένα.

Η αδιάλλακτη Τουρκία και η αρνητική τ/κ πλευρά δεν είναι σχήματα λόγου. Ας μην γίνονται, όμως, το άλλοθί μας και το μνήμα του Αγίου Νεοφύτου για να χωρέσουν μέσα η υποχωρητικότητα, η πολιτική της πρόταξης, οι αρνητικές θέσεις της ε/κ πλευράς. Ότι η πλευρά μας δραπέτευσε από τις συνομιλίες όταν αυτές έφτασαν στο παρά ένα της λύσης, το 2017, δεν το λέει ο Πρόεδρος. Μας το λέει, όμως, η ίδια η πραγματικότητα, το λέει ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ όταν τις εξισώνει με τις ευθύνες του ναυαγίου των συνομιλιών.

Προεδρικές εκλογές 2023 λοιπόν και Κυπριακό. Από τα σημαντικότερα ζητήματα στην ατζέντα, και η συζήτηση, οι θέσεις και οι προσεγγίσεις θα κρίνουν πολλά. Αρκεί να είναι όλοι ειλικρινείς και όχι να κρύβουν στα μύχια της ψυχής τους αυτά που πραγματικά πιστεύουν και θέλουν να εφαρμόσουν. Ένας αγώνας για να κερδηθεί χρειάζεται να γίνεται με καθαρό παιχνίδι και όχι «άλλα λέω, άλλα εννοώ και άλλα κάνω».

Δημοσιεύθηκε στο In Depth