Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» Προωθούν μια Νέα Περιφερειακή Αρχιτεκτονική για τη Μέση Ανατολή και την Κύπρο

Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, είναι φυσικό να αναζητούμε αχτίδες ελπίδας και αισιοδοξίας. Σήμερα, μπορούμε να εστιάσουμε σε έναν φάρο που φωτίζει το δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον στη Μέση Ανατολή. Πριν από δύο χρόνια, στις 15 Σεπτεμβρίου 2020, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ υπέγραψαν τις συμφωνίες ειρήνης και εξομάλυνσης, γνωστές ως «Συμφωνίες του Αβραάμ».

Μεταξύ 2004 και 2006 είχα το προνόμιο να συμμετάσχω στις διακριτικές, ‘κάτω από το ραντάρ’, διεργασίες που είχαν σκοπό να φέρουν κοντά το Ισραήλ και τις χώρες του Κόλπου. Επισκέφθηκα τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν και συμμετείχα σε συναντήσεις υψηλού επιπέδου. Είδα από πρώτο χέρι, την συνετή και νηφάλια προσέγγιση που επέδειξαν οι ηγέτες αυτών των χωρών. Παρόλα αυτά, παρακολουθώντας την επίσημη τελετή υπογραφής των Συμφωνιών, μου φαινόταν σαν να ήταν κάτι εξωπραγματικό.

Για χρόνια, το Ισραήλ εργαζόταν στο παρασκήνιο για να οικοδομήσει αθόρυβα διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με αραβικά μετριοπαθή κράτη της περιοχής. Χρειάστηκε σύνεση από την πλευρά αυτών των χωρών για να αναγνωρίσουν τελικά ότι το Ισραήλ είναι αναπόσπαστο τμήμα της Μέσης Ανατολής και ότι έχει πολλά να προσφέρει στη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής. Χρειάστηκε όραμα για να τεθεί πάνω απ’όλα το μέλλον της περιοχής και να διαφανεί αυτό που συνδέει τους λαούς της. Χρειάστηκε θάρρος για να γίνει αποδεχτό ότι η ειρήνη δεν είναι επαίσχυντος συμβιβασμός, όπως ισχυρίζονται οι ριζοσπαστικές φωνές, αλλά μια νίκη του Καλού για την ανθρωπότητα.

Ο Πρωθυπουργός Γιαΐρ Λαπίντ κατέδειξε τη σημασία αυτής της παραδειγματικής αλλαγής κατά τη διάρκεια των δηλώσεων του, δίπλα στον Πρόεδρο Μπάιντεν, τον Ιούλιο του 2022 στην Ιερουσαλήμ, λέγοντας πως στη Μέση Ανατολή υπάρχει μια νέα «συμμαχία μετριοπαθών χωρών που πιστεύουν στην ειρήνη, που πιστεύουν ότι τα παιδιά μας αξίζουν την ευκαιρία να ζήσουν μια καλύτερη ζωή».

Οι Συμφωνίες ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ των εμπλεκομένων κρατών: Ξεκινώντας από την πολιτική ηγεσία, οι θερμές σχέσεις περνούν σε κάθε στρώμα της κοινωνίας, στους ίδιους τους πολίτες, και πλέον ευδοκιμούν. Από την ημέρα της πρώτης απευθείας πτήσης μεταξύ Τελ Αβίβ και Ντουμπάι τον Νοέμβριο του 2020, περισσότεροι από 500.000 Ισραηλινοί τουρίστες και επιχειρηματίες έχουν επισκεφθεί τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν.

Η ίδρυση του «Negev Forum» αποτελεί ένα τρανταχτό παράδειγμα που προκύπτει από την νέα συμμαχία μετριοπαθών κρατών στη Μέση Ανατολή, στη βάση των Συμφωνιών του Αβραάμ. Η -πρώτη στο είδος της- Σύνοδος της Νέγκεβ πραγματοποιήθηκε στο Σντε Μποκέρ στο Ισραήλ τον Ιούνιο του 2022 όταν ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Γιαϊρ Λαπίντ φιλοξένησε τους ομολόγους του από τις ΗΠΑ, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και την Αίγυπτο. Αυτή η εναρκτήρια διάσκεψη σηματοδότησε τη συγκρότηση του «Φόρουμ της Νεγκέβ», το οποίο εργάζεται προς την κατεύθυνση οικοδόμησης μιας νέας περιφερειακής αρχιτεκτονικής βασισμένης στην πρόοδο, την τεχνολογία, τη θρησκευτική ανοχή, την ασφάλεια και τη συνεργασία στην ανταλλαγή πληροφοριών.

Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» ανοίγουν προοπτικές για νέους συνασπισμούς στην περιοχή, στις οποίες θα μπορούσε να εμπλακεί και η Κύπρος, καθώς, όπως και το Ισραήλ, προσβλέπει σε ένα μέλλον προόδου, ευημερίας, ειρήνης και ασφάλειας.

Η Κύπρος ανέλαβε την πρωτοβουλία και φιλοξένησε στην Πάφο τον Απρίλιο του 2021 την πρώτη συνάντηση μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ με τη συμμετοχή των ΗΑΕ. Οι συμμετέχοντες στο «Pafos Forum» δεσμεύτηκαν να διευρύνουν το πεδίο της συνεργασίας τους με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς που συμμερίζονται τις ίδιες πεποιθήσεις και στόχους για περιφερειακή σταθερότητα προς αντιμετώπιση της πρόκλησης της ριζοσπαστικοποίησης και για την προώθηση της ειρήνης.

Αυτό αποτελεί ακόμα ένα παράδειγμα της δυνατότητας που απορρέει από τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» για απτές αλλαγές, οι οποίες δεν θα επηρεάζουν μόνο τις χώρες που συμμετέχουν και τους πολίτες τους, αλλά και τις ζωές των πολιτών άλλων χωρών στην περιοχή και πέραν αυτής. Οι επιδράσεις θα αφορούν στους τομείς του τουρισμού, της οικονομίας, των επιστημών, της τεχνολογίας, της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, της προστασίας του περιβάλλοντος και αλλού.

Το «Φόρουμ της Πάφου» αξιοποίησε τις προοπτικές και δημιούργησε μια δυναμική που πρέπει να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε. Η εταιρική σχέση μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου- Ελλάδας και των μετριοπαθών αραβικών χωρών αποτελεί μια κομβική εξέλιξη που ανοίγει νέες ευκαιρίες και δημιουργεί νέες συνέργειες, κάτι που μέχρι πρόσφατα φάνταζε αδύνατον. Πρόκειται για μια σχέση που εμπερικλείει όραμα και αξίες, ηγετική υπεροχή, τεχνολογικές δομές, διαχείριση πόρων και οφέλη.

Το Ισραήλ φιλοδοξεί να συνεχίσει αυτή την θεμελιώδους σημασίας πορεία που ξεκίνησε με τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» και να διευρύνει τον κύκλο της ειρήνης και της ομαλοποίησης. Θεωρούμε πως στη βάση των Συμφωνιών μπορεί να επέλθει αλλαγή στην αραβο-ισραηλινή σύγκρουση και να εδραιωθεί η ειρηνική συνύπαρξη με τους πιο άμεσους γείτονές του, τους Παλαιστινίους. Άλλωστε, “η ειρήνη φέρνει ειρήνη”. Η διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων βοηθά και στη συσπείρωση των μετριοπαθών δυνάμεων της περιοχής απέναντι σε κοινές προκλήσεις δημιουργώντας ένα αντίβαρο στις απειλές των ιρανικών και άλλων εξτρεμιστικών ομάδων.

Τα θαρραλέα βήματα που έγιναν από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σηματοδοτούν την απόφαση να οικοδομήσουμε ένα μέλλον μαζί, ένα μέλλον επωφελές για τους λαούς μας. Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» φωτίζουν το δρόμο προς μια νέα αισιόδοξη πραγματικότητα στη Μέση Ανατολή, μια πραγματικότητα που θα προωθεί την ευημερία των πολιτών, την ειρήνη και την ασφάλεια των εθνών της περιοχής.

*Όρεν Ανόλικ - Πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρ