Με «ήσυχη συνείδηση» στη διχοτόμηση;

Τις ημέρες των επετείων του μαύρου Ιούλη του ’74, ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επέλεξε να κάνει προσωπικό απολογισμό για την κατάσταση στην οποία περιήλθε το Κυπριακό την τελευταία 5ετία, που βρίσκεται στο χείλος της διχοτόμησης: «Έχω ήσυχη τη συνείδησή μου πως έπραξα ότι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν, όχι μόνο προς εξεύρεση λύσεως, αλλά και αποτροπής του ναυαγίου στο Κραν Μοντανά», είπε με βάση γραπτή ομιλία που ανέγνωσε υπουργός του (20/7) ανήμερα της εισβολής, καθώς αναρρώνει αυτές τις ημέρες από κορωνοϊό.

Τι ωθεί τον Ν. Αναστασιάδη να προβεί σε τέτοια δήλωση και γιατί τώρα;

Πέντε χρόνια μετά την αποτυχία της Διεθνούς Διάσκεψης για την Κύπρο, ο Ν. Αναστασιάδης γνωρίζει πολύ καλά ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες του καταλόγισε ρητώς ευθύνες και οι συνέπειες των χειρισμών του, τον κυνηγούν. Δεν υπάρχει κανείς στον διεθνή χώρο, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η ΕΕ, ούτε οι ΗΠΑ, που να συμμερίζεται το αφήγημά του. Αυτός που έπραξε ότι «ήτο ανθρωπίνως δυνατόν» για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία, ήταν ο Γενικός Γραμματέας και οι εκπρόσωποι της ΕΕ κι όχι ο Ν. Αναστασιάδης, ούτε ο Μ. Τσαβούσογλου, εξαιτίας του οποίου χρεώθηκε εν τέλει ευθύνη και ο Μουσταφά Ακιντζί.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες πήγε στο τελευταίο δείπνο έχοντας διαμορφώσει σε εμπιστευτικές χωριστές διαβουλεύσεις τα πιο κρίσιμα στοιχεία – περιλαμβανομένου του τερματισμού των επεμβατικών δικαιωμάτων των Εγγυητριών Δυνάμεων - για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία. Ετοίμασε και σχετικό έγγραφο για να συνταχθεί μια νέα Συνθήκη Ασφάλειας για την Κύπρο που να αντικαταστήσει το Σύστημα Εγγυήσεων του ’60. Αυτά γράφει ο Γκουτέρες στις εκθέσεις του κι αυτά συνάγονται από τα πρακτικά των συνομιλιών των τελευταίων ωρών του Κραν Μοντάνα.

Μόνος ο Γκουτέρες

Ο Γκουτέρες έκανε, όμως, τότε ένα σοβαρό διαδικαστικό λάθος. Έθεσε υπό την αίρεση της συγκατάθεσης των παρευρισκόμενων την πρόσκληση των τριών Πρωθυπουργών των Εγγυητριών Δυνάμεων (Τσίπρας, Γιλντιρίμ, Μέι) για να καθορίσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες που αφορούσαν και την αποχώρηση της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ (950 Ελλαδίτες και 650 Τούρκοι στρατιώτες). Εν τέλει ο Γκουτέρες απέτυχε να διασώσει τότε τη Διάσκεψη, γιατί κανείς δεν ανταποκρίθηκε θετικά, ούτε στην ύστατη εισήγησή του για ολιγοήμερη αναβολή. Οι μη Κύπριοι συνδαιτημόνες του «μοιραίου» δείπνου της 6ης προς την 7η Ιουλίου (Γκουτέρες, Άιντα, Τίμερμανς. Μογκερίνι) βίωσαν την τραγελαφική εικόνα του «καβγά» Αναστασιάδη – Τσαβούσογλου που διασάλευσαν κάθε έννοια διπλωματίας, τινάζοντας τα πάντα στον αέρα: «δεν έμοιαζαν με ανθρώπους που ήθελαν να επανενώσουν την πατρίδα τους…», είπε τις επόμενες ημέρες σε συνέντευξή του ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα.

Γιατί, όμως, ο Ν. Αναστασιάδης έχει σήμερα «ήσυχη συνείδηση»; Επειδή 5 χρόνια μετά, μεσολάβησαν τόσα πολλά που τείνει να διαμορφωθεί μια νέα κατάσταση για την Κύπρο και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η υστεροφημία του. Η πιθανότητα να διεκδικήσει και τρίτη προεδρική θητεία μειώνεται. Με την αποχώρησή του, μπορεί να χάσει το προστατευτικό κέλυφος της ηγεμονικής εξουσίας του στο πολιτικό σύστημα και τα εγχώρια ΜΜΕ. Οι χειρισμοί του στο Κυπριακό δύσκολα μπορούν να αποσυνδεθούν από συγκεκριμένα γεγονότα που οδήγησαν στη διάλυση του διαπραγματευτικού τοπίου και την «εξομάλυνση» της διχοτόμησης.

Ο Πρόεδρος παρανόμησε

Την ίδια ημέρα (20/7), το Ανώτατο Δικαστήριο γνωμάτευσε εναντίον προσφυγής του Προέδρου Ν. Αναστασιάδη για την απόλυση 4 συνεργάτιδων του από τη δημόσια υπηρεσία. Τις είχε προσλάβει ο ίδιος το 2013 με κομματικά και συγγενικά κριτήρια στο Προεδρικό. Με την επανεκλογή του, ο Ν. Αναστασιάδης μεθόδευσε τη μετατροπή τους σε δημόσιους υπαλλήλους! Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρανόμησε!

Με τις πρακτικές του, ο Ν. Αναστασιάδης ξεχώρισε ανάμεσα σε όλους τους προκατόχους του σε ζητήματα παραβίασης κανόνων χρηστής διοίκησης και σύγκρουσης συμφερόντων. Το χειρότερο είναι ότι υπέταξε το κράτος, τις κυβερνητικές υπηρεσίες και οργανισμούς, στήνοντας τη βιομηχανία των «χρυσών» διαβατηρίων. Το 2017, έτος διάλυσης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, καταγράφηκε ρεκόρ διανομής διαβατηρίων.

Σήμερα, ο Αναστασιάδης καταβάλλει ακριβό τίμημα γιατί ταυτίστηκε με τη διαφθορά. Στον χώρο της ΕΕ, είναι ένας από τους κακόφημους πολιτικούς. Η Κύπρος διασύρεται διεθνώς και έπεσε στις πιο χαμηλές βαθμίδες (Έκθεση Κράτους Δικαίου ΕΕ και Ευρωβαρόμετρο) γιατί διάβρωσε και το σύστημα δικαιοσύνης που αδυνατεί να σταθεί ανάχωμα στον ηγεμονισμό του.

Η μόνη επιλογή που απομένει στον Ν. Αναστασιάδη είναι να διαιωνίσει το χάος στην πολιτική ζωή, κληροδοτώντας την στους επιγόνους του. Πώς; Με περιθωριακές θεωρίες και εθνικιστικές κορώνες επιχειρεί να κλείσει τον κύκλο των ευθυνών του για την κατρακύλα του Κυπριακού στη διχοτόμηση.

Προεκλογικό Debate

Το βράδυ της Πέμπτης (21/7) στην τηλεόραση του ΡΙΚ, οι τρεις βασικοί προεδρικοί υποψήφιοι Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ), Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ) και Νίκος Χριστοδουλίδης (ΔΗΚΟ – ΕΔΕΚ) φιλοξενήθηκαν για πρώτη φορά σε κοινό πάνελ. Οι πιο στενοί συνεργάτες του Προέδρου Αναστασιάδη «κάρφωναν» ο ένας τον άλλο για το τι συνέβαινε σε κρίσιμες στιγμές του Κυπριακού πριν από 5 και 6 χρόνια:

Η αποχώρηση Αναστασιάδη με ψεύδη και προσχήματα από το Μοντ Πελεράν (Νοέμβριος 2016), μόλις ο Μ. Ακιντζί πήρε την πρωτοβουλία για να καταθέσει χάρτη.

Τα μπρος – πίσω μέχρι να αποδεχθεί Διεθνή Διάσκεψη (Δεκέμβριος 2016).

Το παίγνιο του Ν. Κοτζιά για «μηδέν εγγυήσεις – μηδέν στρατεύματα» στη Διάσκεψη της Γενεύης (Ιανουάριος 2017).

Η κωλυσιεργία Αναστασιάδη και το τελικό ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα (Ιούλιος 2017).

Οι τρεις συνέβαλαν σε κάποιο βαθμό στην εκ των υστέρων επιβεβαίωση της πικρής αλήθειας: ο Αναστασιάδης είχε γύρω του μια ομάδα συμβούλων με αντιφατικές ατζέντες και επιδιώξεις που περιορίστηκαν εν τέλει να «εκτελούν» την αποστολή τους.

Το πιο ασύστολο ψέμα – «το Πλαίσιο Γκουτέρες ήταν προφορικό» - μάλλον θα προκαλεί γέλωτα στους αρμοδίους του ΟΗΕ. Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας το επικαλέστηκε σε 6 εκθέσεις του μετά το Κραν Μοντάνα στη μάταια προσπάθειά του να επαναφέρει τον Ν. Αναστασιάδη και τους συμβούλους του σε ευθυγράμμιση με τον Μ. Ακιντζί (Νοέμβριος 2019 – Βερολίνο). Τότε ήταν που ο Ν. Αναστασιάδης απάλειφε τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία από τις ομιλίες του.

Το πρώτο προεκλογικό πάνελ μπορεί να πυροδοτήσει πολλά ανάλογα για να ακουστούν κι άλλες αλήθειες από το στόμα των πρωταγωνιστών της κατρακύλας του Κυπριακού. Θα είναι δύσκολο όμως να μείνει ο Ν. Αναστασιάδης στο απυρόβλητο, όπως έκαναν περίτεχνα οι «3» στο ΡΙΚ.

Ωστόσο, η ατζέντα στη μακρά προεκλογική συζήτηση τελικά μπορεί να αλλάξει. Οι «3» μίλησαν για τις «ιδεοθύελλες» Αναστασιάδη για τα δύο κράτη και τη διάλυση της αξιοπιστίας της ε/κ πλευράς, χωρίς οι ίδιοι να αναλάβουν ευθύνη για την ευκαιρία στο πιάτο που έδωσαν στην Τουρκία να αξιώνει δύο κράτη.

Άκουσε ο μέσος πολίτης τους «3» να έχουν προτάσεις για το μέλλον; To κληροδότημα που τους αφήνει ο Ν. Αναστασιάδης, για το οποίο τίποτα δεν έλεγαν τόσο καιρό, περιλαμβάνει πλήθος από ασυναρτησίες, τις οποίες τόσο καιρό… κατάπιναν: ιδεοθύελλες για δύο κράτη, δήθεν στρατηγική κυρώσεων, τρυπημένη ΑΟΖ και αγωγοί – φάντασμα.

Ο Ν. Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε ως ο πιο αυθεντικός διάδοχός του Αναστασιάδη και τον προσκάλεσε να τον υπερασπιστεί και να υπερασπιστεί και την προεδρία του. Ο αποχωρών Πρόεδρος, όμως, δεν θα χρειαστεί πρόσκληση. Θα παρέμβει γιατί η «συνείδησή» του τελικά δεν θα τον αφήσει ήσυχο.

*To άρθρο δημοσιεύεται ταυτόχρονα στην Εφημερίδα των Συντακτών (Αθήνα)