Για την παύση του Γενικού Ελεγκτή

Του Ντίνου Θεοδότου

Η απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου να παύση τον ΓΕ προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων ανάμεσα στον απλό λαό που ένιωσε να θίγεται το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Υπήρξε πρωτοφανής αναστάτωση και το θέμα συζητείτο σε όλα τα επίπεδα ανεξάρτητα από κομματική τοποθέτηση ή ιδεολογία. Ο απλός πολίτης, πέρα από νομικές διατυπώσεις, του ήταν άλλωστε δύσκολο να μελετήσει μια απόφαση διακοσίων και πλέον σελίδων, αισθανόταν ότι καταδικαζόταν ένας άνθρωπος που πολεμούσε τη διαφθορά. Και γνωρίζοντας τις συγκαλύψεις σκανδάλων του παρελθόντος, η σκέψη του λειτούργησε συνειρμικά και συνάρτησε τα γεγονότα. Οι φόβοι και οι υποψίες του ότι όλα εκπορεύονταν από το βαθύ κράτος και το γνωστό άγνωστο κατεστημένο επαληθεύονταν.

Δικαστές, έγκριτοι και ευπαίδευτοι δικηγόροι και η ηγεσία του Δικηγορικού Συλλόγου ένιωσαν την ανάγκη να υπερασπίσουν την απόφαση του ΑΣΔ και με δηλώσεις τους κατακεραύνωναν όσους την αμφισβητούσαν. Το περιεχόμενο των δηλώσεών τους ήταν εν ολίγοις ότι τα δικαστήρια εκδικάζουν στη βάση νομικών επιχειρημάτων και μόνον και δεν επηρεάζονται ούτε παρασύρονται από συναισθηματισμούς. Όλοι οι πιο πάνω έχοντας το τεκμήριο του ειδικού που κανένας δεν μπορεί να τους το αρνηθεί, ομιλούν εκ του ασφαλούς και από καθέδρας. Μπορεί ωστόσο κάποιος να παρατηρήσει ότι μιλούν μόνον διαδικαστικά, όχι επί της ουσίας, και ότι τα ίδια επιχειρήματα μπορούν να προβληθούν για όλες τις περιπτώσεις αφού πάντοτε ισχύουν. Όσοι δε διαφωνούν μαζί τους και υποστηρίζουν τον τέως ΓΕ ως τον άνθρωπο που πολέμησε τη διαφθορά κατηγορούνται για δημαγωγία. Οι δικαστικές αποφάσεις δεν υπόκεινται σε κριτική; Η κοινωνία χωρίστηκε σε δύο στρατόπεδα, στους υποστηρικτές του ΓΕ που θεωρούν ότι κατήγαγε νίκες εναντίον της διαφθοράς και στους υποστηρικτές της δικαστικής απόφασης που κατηγορούν τους πρώτους για χυδαίο λαϊκισμό και αλλότρια κίνητρα.

Η Στήλη δεν έχει πρόθεση να κρίνει την απόφαση των δικαστών στο εάν υπήρξε ή όχι ανάρμοστη συμπεριφορά, ούτε άλλωστε έχει αυτή τη δυνατότητα. Όμως, σε μια τόσο σημαντική απόφαση που αφορά καίριους θεσμούς της Πολιτείας οφείλονται κάποιες επισημάνσεις: Εκείνο που προκάλεσε εντύπωση ήταν οι σκληροί χαρακτηρισμοί που χρησιμοποιήθηκαν στην απόφαση για τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, όπως εμπάθεια, εμμονή, ασέβεια, έλλειψη ευθυκρισίας και, τα χειρότερα, ακατάλληλος και ανίκανος να ασκεί τα καθήκοντά του. Ήταν μια απόφαση εξουθενωτική για την προσωπικότητα του ΟΜ. Οι χαρακτηρισμοί επικεντρώνονται κατά βάση στη συμπεριφορά του μάλλον παρά στην ουσία των διαφωνιών του με τον ΓΕ. Ο ΟΜ έδωσε μάχες εναντίον της διαφθοράς, αποκάλυψε πολλά σκάνδαλα, γλύτωσε το κράτος από πολλά εκατομμύρια, αλλά όλα αυτά μέτρησαν πολύ λίγο ή και καθόλου σε σχέση με τη συμπεριφορά του. Ακόμη, σε μια τέτοια μακροσκελή απόφαση που εξεδόθη μάλλον σε ταχύτατο χρόνο, είναι άξιο σχολιασμού το γεγονός ότι υπήρξε απόλυτη ομοφωνία μεταξύ και των οκτώ δικαστών μέχρι και την τελευταία λέξη.

Η παρατεταμένη διαμάχη των εκπροσώπων των δύο θεμελιωδών θεσμών της Πολιτείας έβλαψε πολλαπλά την ομαλή λειτουργία του κράτους. Η Ελεγκτική Υπηρεσία και η Γενική Εισαγγελία είναι οι δύο βασικοί πυλώνες που στηρίζουν το κράτος δικαίου σε μιαν ευνομούμενη Πολιτεία. Με τη στάση τους, όχι μόνο δεν το στήριξαν αλλά επέτειναν ακόμη πιο πολύ την ανυποληψία των πολιτών απέναντι στη δικαιοσύνη. Η αντιπαλότητα δεν έπρεπε να αφεθεί να οδηγηθεί σε σύγκρουση και ρήξη. Ο Πρόεδρος του κράτους ως ο ανώτατος άρχων όφειλε να ασκήσει τον θεσμικό του ρόλο και να αποτρέψει την κρίση που προέκυψε με την απόφαση του ΑΣΔ. Αντί τούτου προτίμησε να παρακολουθεί τη διαμάχη από απόσταση, λες και όλα αυτά συνέβαιναν σε μια τρίτη χώρα και δεν τον αφορούσαν. Εκτός και αν είχε δικούς του λόγους να αφήσει την κρίση να εξελιχθεί με τα γνωστά αποτελέσματα. Είτε ο ένας θεσμός είχε δίκαιο είτε ο άλλος, οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Ναι, ο Πρόεδρος είχε πολιτική και ηθική υποχρέωση να παρέμβει. Όχι μόνο δεν το έκανε, αλλά επέλεξε την ημέρα της ανακοίνωσης της δικαστικής απόφασης να απουσιάζει από την Κύπρο για να παραστεί σε εκδήλωση για τον Γιάννο Κρανιδιώτη στο Ηρώδειο.