Φαίνεται ότι ο Ερσίν Τατάρ έχει βρει έναν ανέλπιστο σύμμαχο στην προσπάθειά του να επιτύχει την de jure διχοτόμηση της Κύπρου. Ποιος είναι αυτός, θα διερωτάστε! Ε, λοιπόν, δεν είναι ένας Πρόεδρος τουρκογενούς κράτους. Δεν είναι ο Κόλιν Στιούαρτ, ο Καναδός διπλωμάτης, ο «εχθρός» της Κύπρου. Δεν είναι ούτε ένας ακραιφνώς τουρκόφιλος Άγγλος ή Ευρωπαίος βουλευτής. Είναι, όσο σοκαριστικό και αν ακούγεται, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Γεώργιος!
Και οι δυο, Αρχιεπίσκοπος και Τατάρ, απορρίπτουν και αναθεματίζουν τη ΔΔΟ. Και οι δυο μας λένε ότι για να αρχίσουν οι συνομιλίες θα πρέπει να ικανοποιηθούν a priori κάποιοι όροι: ο μεν Τατάρ προβάλλει κατ' επανάληψη την κυριαρχική ισότητα, ο δε Γεώργιος απαιτεί «την ισχύ κάποιων προϋποθέσεων» (Βλ. Συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου στο τηλεοπτικό κανάλι «Βεργίνα», 22/07/2024), διαφορετικά, λέει, δεν έχουν νόημα οι διαπραγματεύσεις. Τις προϋποθέσεις που έχει υπόψη ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας τις διατύπωσε στην προαναφερθείσα συνέντευξη και είναι (α) η ελευθερία διακίνησης, εγκατάστασης και ιδιοκτησίας και (β) η υιοθέτηση της αρχής του «ένας άνθρωπος-μία ψήφος».
Όλοι συμφωνούν για τις τρεις βασικές ελευθερίες. Εκεί όμως που σφάλλει ο Αρχιεπίσκοπος είναι η σύνδεση της αρχής «ένας άνθρωπος-μία ψήφος» με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μπορεί η αρχή «ένας άνθρωπος-μία ψήφος» να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της δημοκρατίας σ' ένα ενιαίο κράτος με εθνικά ομοιογενή πληθυσμό, αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς να πληγούν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε μια ομοσπονδία ή σε ένα πολυεθνικό κράτος. Ένας εθνοπατέρας των ΗΠΑ, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, διερωτήθηκε κάποτε τι θα γινόταν σε ένα δημοψήφισμα για το φαγητό που θα σερβιριστεί το βράδυ σε μια χώρα που αποτελείτο από δύο λύκους κι ένα αρνάκι. Αν ίσχυε για τη Κύπρο η αρχή «ένας άνθρωπος-μία ψήφος» η πολιτική ισότητα, όπως την ορίζουν τα ΗΕ, θα τορπιλιζότανε. Τι θα εμπόδιζε τη Βουλή, σε μια τέτοια περίπτωση, να ψηφίσει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ή την εξορία όλων των Τ/Κ ηγετών ή τη δήμευση της περιουσίας των Τ/Κ; Αν δούμε πάλι τι συμβαίνει στην ΕΕ ως ένα οιονεί ομοσπονδιακό σύστημα θα εκπλαγούμε που η Κύπρος, ο πληθυσμός της οποίας είναι περίπου το 0,18% του πληθυσμού της ΕΕ, μπορεί να προβάλει βέτο και να ματαιώσει μια απόφαση που υποστηρίζεται από το υπόλοιπο 99,82%. Σύγχρονοι ερευνητές, όπως ο διάσημος Καναδός πολιτικός φιλόσοφος Will Kymlicka, αναλύουν ότι η παρέκκλιση από την αρχή «ένας άνθρωπος-μία ψήφος» ενισχύει τη δημοκρατία (Βλ. W. Kymlicka «Multicultural Citizenship: A Liberal Theory of Minority Rights»).
Δυστυχώς το μότο «ένας άνθρωπος-μία ψήφος» το πιπιλίζουν ευλαβικά μερικοί βουλευτές χωρίς, ίσως, να γνωρίζουν ότι το μήνυμα που εκπέμπουν καταστρέφει τη μοναδική μας ελπίδα επίτευξης λύσης που είναι η ΔΔΟ. Γι' αυτούς, ό,τι πει ο Αρχιεπίσκοπος είναι αδιαμφισβήτητο. Κι όμως υπό την ιδιότητά τους ως βουλευτών θα 'πρεπε να φωνάζουν με στεντόρεια φωνή το εμβληματικό λατινικό απόφθεγμα «non ducor, duco» (δεν οδηγούμαι, οδηγώ). Αυτό θα τους καταξίωνε ως πατέρες του έθνους κι όχι η συμμόρφωση στα πατριαρχικά κελεύσματα μιας ισχυρής πολιτικής παραφωνίας.
Ο Αρχιεπίσκοπος μάς θυμίζει συχνά-πυκνά ότι απώτερος σκοπός της Τουρκίας είναι η κατάληψη όλης της Κύπρου και «η εκδίωξη του λαού μας από τις προαιώνιες εστίες του». Αυτό σίγουρα θα γίνει αν τελικά οδηγηθούμε στη λύση δύο κρατών. Με προγεφύρωμα τη διεθνώς αναγνωρισμένη «τουρκική δημοκρατία βόρειας Κύπρου» η Τουρκία θα μας καταβροχθίσει οικονομικά και πληθυσμιακά. Ασυνείδητα, ο κ. Γεώργιος βοηθά μια τέτοια εξέλιξη απορρίπτοντας τη ΔΔΟ και μιλώντας για απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών. Προφανώς, όταν αναφέρεται σε «απελευθέρωση» εννοεί ελληνοκυπριακή κυριαρχία σε όλη την επικράτεια της Κύπρου. Πώς όμως θα επιτευχθεί αυτή η απελευθέρωση, που οραματίζεται, δεν μας το διευκρινίζει. Ίσως να εννοεί και με στρατιωτικά μέσα καθόσον τυγχάνει να είναι ένθερμος θιασώτης των εξοπλισμών της Εθνικής Φρουράς.
Εντυπωσιάζει επίσης η επίκληση του Προκαθήμενου της Εκκλησίας στους αγγέλους του Κυρίου για την απελευθέρωση των κατεχομένων. Σε χαιρετισμό του τον περασμένο Μάη κατά την έναρξη των εργασιών του Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Κυπριακής Αγιολογίας με θέμα: «Η τιμή των αγγέλων, προφητών και αποστόλων στην Κύπρο» είπε: «Έχουμε χρέος να διατηρήσουμε την πίστη και το αγωνιστικό φρόνημα στον λαό μας, γιατί, είμαστε σίγουροι, άγγελος Κυρίου θα βοηθήσει την αγιοβάδιστη Κύπρο να απαλλαγεί από τον βάρβαρο κατακτητή και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ θα φέρει την καλήν αγγελία και στη νήσο μας». Στην Παγκόσμια Ιστορία δεν υπάρχει επιβεβαιωμένη επέμβαση άγγελου Κυρίου που απώθησε τους εισβολείς. Λυπάμαι να παρατηρήσω ότι με τέτοιες δηλώσεις αποκοιμίζει αρκετούς πιστούς που σίγουρα θα περιμένουν μάταια τα χαρμόσυνα νέα από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Είναι σαφώς μια στροφή προς τον Μεσαίωνα, η βασική πτυχή του οποίου ήταν η έμφαση στην εξουσία -οι άνθρωποι πίστευαν ό,τι τους έλεγαν παρά τις αποδείξεις των ίδιων τους των ματιών, και όσοι αμφισβητούσαν την εξουσία λοιδορούνταν ή εκτελούνταν.
Διανύουμε τον 21ο αιώνα και βλέπουμε ότι ακόμα υπάρχει παρέμβαση ενός θεσμού, της Εκκλησίας, στα καθήκοντα κάποιου άλλου και να επιθυμεί να επιβάλει τις αποφάσεις της, π.χ. απόρριψη της ΔΔΟ, ή η έγκρισή της για τον διορισμό υπουργού Παιδείας, που δεν είναι των αρμοδιοτήτων της. Γι' αυτό δεν είμαστε ένα κανονικό, σύγχρονο κράτος. Και πώς να είμαστε όταν όχι μόνο ο Αρχιεπίσκοπος αλλά και ο κυπριακός λαός δεν έχουν αντιληφθεί καθόλου τη φιλοσοφία του αρχαίου αποφθέγματος «έκαστος εφ ω ετάχθη»;
*Οικονομολόγος, κοινωνικός επιστήμονας
