«Ψηφοδέλτια "σουπερμάρκετ" σε σχέση με την ομοσπονδιακή προοπτική» του Στέλιου Στυλιανού

Του Στέλιου Στυλιανού*

Έγιναν τις τελευταίες μέρες αρκετές συζητήσεις για το αν είναι θεμιτό να εντάσσονται σε ένα ψηφοδέλτιο υποψήφιοι που διατηρούν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις για το Κυπριακό. Αυτό συμβαίνει εκ πρώτης όψεως στους συνδυασμούς του Δημοκρατικού Συναγερμού, του ΔΗΚΟ και του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασίας Πολιτών σε ότι αφορά τα καθιερωμένα κόμματα, ενώ πιθανότατα ισχύει και για τα ψηφοδέλτια νέων παρουσιών όπως των Ανεξαρτήτων-ΚΕΚΚ και άλλων.

Η οριζόντια λογική

Η μία σχολή ισχυρίζεται πως η Βουλή δεν έχει εκτελεστική εξουσία -ειδικά στο ζήτημα του Κυπριακού- και άρα δεν έχει μεγάλη σημασία η διαφοροποίηση ανάμεσα στους υποψηφίους ενός κόμματος. Υποστηρίζει επίσης πως η κάθε υποψηφιότητα κουβαλά ένα αξιακό φορτίο στο συγκεκριμένο κεφάλαιο και θα πρέπει να κρίνεται από αυτό και όχι στη βάση των θέσεων των συνυποψηφίων τους. Αυτή η φιλοσοφία έχει την τάση να μετατοπίζει το κέντρο βάρους της επιλογής στα πρόσωπα που διεκδικούν σταυρό προτίμησης και όχι τόσο στο κόμμα με το οποίο κατεβαίνουν υποψήφιοι, πλησιάζοντας έτσι στη λογική της οριζόντιας ψηφοφορίας.

Στην ίδια συνομοταξία απόψεων τίθεται επίσης η συλλογιστική πως μέσω της επιλογής ανάμεσα σε υποψηφίους που τίθενται υπέρ ή ενάντια στην ομοσπονδιακή προοπτική διαμορφώνεται και η στάση του κόμματος συνολικά στο Κυπριακό. Με άλλα λόγια, καλούνται κατά κάποιο τρόπο οι ψηφοφόροι να δώσουν κατεύθυνση σε ένα κομματικό χώρο αναφορικά με το μεγάλο μας πρόβλημα, επιλέγοντας συγκεκριμένες προσωπικότητες με σταθερή και ευκρινή θέση απέναντι στη μορφή λύσης και τους τρόπους επίτευξής της.

Η κάθετη θεώρηση

Η άλλη άποψη είναι πως οι θέσεις και η στάση των κοινοβουλευτικών κομμάτων στο Κυπριακό έχει βαρύνουσα σημασία και θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη, τόσο από τις προσωπικότητες που αποφασίζουν να θέσουν υποψηφιότητα σε κάποιο συνδυασμό, όσο και από τους ψηφοφόρους όταν κάνουν τις επιλογές τους.

Το κύριο επιχείρημα στην κάθετη αυτή θεώρηση είναι πως στη δημόσια σφαίρα και τον πολιτικό δημόσιο διάλογο κυριαρχούν οι επίσημες θέσεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων, καθώς τα ΜΜΕ καλούνται στη βάση του νόμου να τις προβάλουν αναλογικά και ισότιμα. Οπότε, ανεξάρτητα από την προεκλογική διγλωσσία σε σχέση με το Κυπριακό, οι πολιτικές θέσεις που φτάνουν τελικά στην κοινή γνώμη και την διαμορφώνουν -ιδίως μπροστά σε κρίσιμες φάσεις συνομιλιών- παραμένουν συγκεντρωτικές και εκφράζουν κυρίως την ηγεσία και τις συνεδριακές αποφάσεις των κομμάτων.

Η άποψη αυτή στηρίζεται στο αδιαμφισβήτητο γεγονός πως τα κόμματα τείνουν να συντάσσονται με το ένα ή το άλλο στρατόπεδο «όταν ο κόμπος φτάνει στο χτένι», ματαιώνοντας εντέλει τους ψηφοφόρους αλλά και τα στελέχη τους που έχουν αντίθετη άποψη.

Αυτό έχει για παράδειγμα εφαρμοστεί για άλλη μια φορά στην πράξη κατά την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή με θέμα την επερχόμενη πενταμερή διάσκεψη για το Κυπριακό, όπου τα κόμματα πήραν μια σαφή και διακριτή θέση: είτε προτείνοντας να χρησιμοποιηθεί θετικά η ευκαιρία που δίνεται, ή εκφράζοντας τις έντονες ανησυχίες τους για τις παγίδες και τους κινδύνους που ελλοχεύουν.

*Εκπαιδευτικός Μέσης, Μέλος της Πρωτοβουλίας Αμμόχωστος-Για την Κύπρο.