Η δική μας μιζέρια και παρακμή

Μπορεί η Κύπρος να μην είναι πρώτη χώρα σε όλους τους δείκτες και να μη φέρνει μετάλλια, όμως δεν είναι ένα κράτος μπάχαλο όπως θέλουμε το παρουσιάζουμε δημόσια. Υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει σημαντική πρόοδος. Για να το αντιληφθεί κάποιος αυτό πρέπει να επισκεφθεί χώρες χωρίς υποδομές και να σκεφτεί λίγο πώς ήταν η Κύπρος πριν 20 και 30 χρόνια. Ελλείψεις υπάρχουν σε πολλούς τομείς και θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Ακόμη και σοβαρές ελλείψεις. Αυτό συμβαίνει και στα καλύτερα κράτη. Ποτέ δεν θα φτάσουμε στην τέλεια κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και με τους εαυτούς μας.

Για συμφιλιωθεί κάποιος με τον εαυτό του πρέπει να αναγνωρίσει την ύπαρξη των προσωπικών του ελλείψεων και να μάθει ζει μαζί τους, χωρίς να χάνει τον αυτοσεβασμό του. Να αναγνωρίσει ότι η έλλειψη θα αποτελεί πάντα στοιχείο της ύπαρξης του και να μη δοκιμάζει να την εξαφανίσει μέσα από παθολογικές συμπεριφορές. Η έλλειψη είναι ένα δομικό στοιχείο της ατομικής και της κοινωνικής πραγματικότητας. Όταν το αναγνωρίζουμε αυτό σημειώνουμε και ένα βήμα πνευματικής προόδου και ωριμότητας.

Η απαξίωση του κράτους, των θεσμών και του ίδιου του εαυτού μας έρχεται όταν δίνουμε έμφαση μόνο στις αποτυχίες, τα ελλείμματα και τα πισωγυρίσματα. Όταν ξεχνούμε τα θετικά και σκεφτόμαστε μόνο τα αρνητικά. Για παράδειγμα, στη Βουλή δεν είχαμε μόνο βουλευτές ανίκανους και μη σοβαρούς. Υπήρξαν και υπάρχουν βουλευτές οι οποίοι παράγουν σοβαρό νομοθετικό έργο. Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε τον Ανδρέα Θεμιστοκλέους με τον Άριστο Δαμιανού. Βέβαια αν ο σκοπός κάποιου είναι η απαξίωση του θεσμού τότε αναδεικνύει μόνο τα μέλη της Βουλής, που με τη συμπεριφορα τους πετυχαίνουν μόνο την αρνητική εικόνα και δεν λέει τίποτα για τους υπόλοιπους διότι δεν εξυπηρετούν το αφήγημα της Βουλής ως γουμά.

Το αφήγημα της παρακμής και της ισοπέδωσης χτίζεται με συγκεκριμένα υλικά. Με αφορισμούς του τύπου «τίποτα δεν έχουν κάνει τα κόμματα», «είναι όλοι άχρηστοί». Τούτο το αφήγημα της ισοπέδωσης δεν είναι αθώο. Εξυπηρετεί όσους βρίσκονται εκτός συστήματος και θέλουν να αναρριχηθούν σε θέσεις εξουσίας. Το πρόβλημα είναι ότι τέτοια αφηγήματα στρώνουν το χαλί στην ακροδεξιά. Δεν είναι τυχαίο που το ΕΛ@Μ ανεβαίνει σε ποσοστά. Το κλίμα της απαξίωσης, όσο δικαιολογημένο και αν είναι, δημιουργεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ακροδεξιά. Ιστορικά η άνοδος της ακροδεξιάς συνδέεται με την απαξίωση των θεσμών και των κομμάτων. Τούτο το κλίμα υπήρχε στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Οι γερμανοί πολίτες δεν πίστευαν στα κόμματα και έτσι δεν είχαν όρεξη να αντισταθούν στους ναζιστές.

Το αφήγημα της ισοπέδωσης προκαλεί και άλλες αρνητικές συνέπειες. Είναι σύμμαχος του ωχαδερφισμού και της χαμηλής αυτοεκτίμησης ενός λαού. Οδηγεί σε χαμηλή παραγωγικότητα και αποτελεί μια καλή δικαιολογία για όσους δεν έχουν όρεξη να εργαστούν για το μέλλον της κοινωνίας και το δικό τους. Είναι, λοιπόν, διαφορετικό πράγμα να λες ότι χρειάζεται να αλλάξουμε πορεία και να διορθώσουμε κατάστασεις από το να υποστηρίζεις ότι τίποτα δεν λειτουργεί σωστά. Το πρώτο βοηθά στη βελτίωση της κατάστασης, ενώ το δεύτερο οδηγεί στη μιζέρια και την αυτοκαταστροφή. Το πρώτο οδηγεί στον ρεαλισμό και το δεύτερο σε κάθε λογής σωτήρες.